براساس یک مطالعه انجام شده در سال 2017 بوسیله کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، یونیسف و برنامه غدای جهانی لبنان دومی میزبان بزرگ پناهندگان سوری، با بیش از یک میلیون پناهنده است که در 2125 جامعه در مناطق شهری و روستایی زندگی می کنند.
برساس برآورد آسیب پذیری پناهنده های سوری در لبنان، درحدود 1700 ارودگاه غیررسمی وجود دارد که پناهندگان سوری درآنجاها ساکن هستند و عواقب زیست محیطی، بهداشتی و اجتماعی هم برای پناهندگان و هم برای جوامع میزبان به همراه داشته است.
کارشناسان گفتند که این اقامتگاه های موقتی که بسیاری ازآنها بر روی زمینهای کشاورزی در دره بقاع و شمال لبنان برپا شده است، و نوعا نبود سیستم فاضلاب و ملزومات اولیه برای مسکن کافی می تواند به کشاورزی خسارت وارد کند.
آنها گفتند که به رغم دشواریهای بزرگ مرتبط، قانونمند کردن این گسترش نامحدود و برپایی اتفاقی ارودگاه ها به یک نیاز فوری برای پناهندگان و میزبان تبدیل شده است.
نبود سیاستگذاری شهری
هویدا الحارثی استاد طراحی کشاورزی و شهری در دانشگاه آمریکایی بیروت به المشارق گفت «دلیل گسترش بسیاری از ارودگاه های متعدد غیررسمی نبود یک سیاست ملی شهری در لبنان است.»
او گفت که نبود یک سیاست ملی شهر مانع هرتلاشی برای توسعه این ارودگاه های غیررسمی و یا هرطرح مسکن برای شهروندان کم درآمد لبنانی می شود.
او گفت: «اگر لبنان برای حل مشکل مسکن برای شهروندان کم درآمد یک سیاست شهری داشت به تأمین مسکن برای شهروندان و پناهندگان سوری کمک می شد.»
الحارثی گفت: «بزرگترین مشکل در ایجاد ارودگاه ها برزمینهای کشاورزی مربوط است که مالکان آنها خواهان بهره بردن از اجاره ها هستند.»
او توضیح داد که این کار برای آنها نسبت به کشاورزی درآمد بیشتری دارد که دلیل آن کاهش تولیدات کشاورزی و افزایش اجاره بها به دلیل تقاضای بیشتر برای مسکن است.
او گفت که ارودگاه های ساخته شده بر زمینهای قابل کشت به شبکه های قاضلاب متصل نیست که یک لزوم اولیه برای مسکن مناسب است و اشاره کرد که این نکته بر منابع آبهای زیر زمینی و سطحی اثرنامطلوب دارد.
الحارثی گفت که برای کاهش این مشکل و جلوگیری از انباشته شدن آن، لازم است تا یک نهاد اداری چندسطحی و وزارتخانه ای به منظور حل این موضوع ها وجود داشته باشد.
او گفت که این نهاد از کارشناسانی ازهمه وزارتخانه های مرتبط با مسکنو پناهندگان تشکیل خواهد شد و به عنوان مرجعی برای ساخت مسکن خدمت خواهد کرد که همه ملزومات زیست محیطی، اجتماعی، بشری و بهداشتی را برآورده می کند.
او تأکید کرد که به جای تلاشهای جداگانه که هربخشی سعی دارد مشکل را به تنهایی حل کند به یک چهارچوب نظارتی در این مضمون نیاز است.
الحارثی گفت که برای حل مشکل ارودگاههای غیررسمی که قانونمند کردن آنها براساس معیارهیا لازم زیست محیطی و خانه سازی دشوار است «مسئولیت یافتن یک راه حل فوری برشانه شهرداری ها قراردارد.»
او افزود که باید به شهرداری ها قدرت بیشتری برای اقدام داده شود و برای اجرای کار ازآنها حمایت مالی شود که به آنها امکان خواهد داد تا از برآورده شدن معیارهای لازم درخانه ها مطمئن شوند.
نیاز برای یک برنامه روشن
سیرج یازجی مشاور برنامه ریزی شهری و سازمانی گفت: «اختلاف عمیق سیاسی بین جناح های لبنانی دررابطه با وضعیت سوریه به عدم توافق برسر یک برنامه روشن برای مدیریت پناهندگان منجر شده است.»
او به المشارق گفت: «بهتر است تا پناهندگان را در مناطق مشخصی گردآورد که برای آنها خدمات اولیه فراهم شده است زیرا پراکندگی آنها در ارودگاه های غیررسمی مانع دریافت این خدمات بوسیله آنها می شود و باعث خسارت به محیط زیست و بهداشت عمومی می شود.»
او افزود که ارودگاه های غیررسمی همچنین بر شبکه های آب و فاضلاب فشار وارد می کند.
یازجی برالزام دولت برای تدوین یک «طرح برای جابه جایی موقتی پناهندگان» تأکید کرد که به روشهای مدیریت و تأمین مالی این جا به جایی نظر دارد.
او گفت که هماهنگی بین اداره های مرتبط رسمی و شهرداری ها ادامه دارد و اشاره کرد که شهرداری ها تلاش دارند تا موضوع ارودگاه های غیررسمی و نبود خدمات اجتماعی، اقتصادی و توسعه را درآنها حل کنند.
لیزا ابو خالد مسئول اطلاعات عمومی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد به المشارق گفت که تصمیم لبنان برای عدم ساخت ارودگاه های رسمی برای پناهندگان سوری «به گسترش ایجاد ارودگاه ها بوسیله افراد منجر شد.»
او گفت که این عواقبی درمحدود کردن کارهای داشته است که می شد برای ایجاد ارودگاه ها با وضعیت مسکن مناسب انجام داد.
او گفت: «کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، با همکاری با شهرداری های میزبان تا حد امکان تلاش دارد تا مانع بدتر شدن خسارتهای زیست محیطی ایجاد شده بوسیله ارودگاه ها غیررسمی شود.»