یک کلاس روستای زعتری جایزه معماری را از آن خود کرد

محوطه بیرونی اردوگاه زعتری آوارگان سوریه در روستایی به همین نام با کیسه های شنی کلاسی ساخته شده است که به دلیل طراحی و مفهوم خود جایزه برتر معماری را از آن خود کرده است.

سازمان غیردولتی «معماری اضطراری و حقوق بشر» مسئولیت طراحی این ساختمان را به عهده داشته و به دست پناهنده ها و برای پناهنده ساخته شده است.

این ساختمان بخشی از یک پروژه بزرگتر «100 کلاس و زمین های فوتبال» است که به هدف بازگرداندن نسلی از پناهنده های سوری تباری ساخته می شوند که به دلیل جنگ از خانه و کاشانه و محل زندگی شان آواره شده اند.

ارقام و اعداد آمار حاکی از آن است که از هر 3 کودک پناهنده، 2 کودک به دلیل کمبود مدارس در مناطقی که اسکان گزیده اند به ناچار ترک تحصیل می کنند.

ارزیابی جدیدی که یونیسف به تازگی منتشر کرده، حاکی از آن است که 38 درصد کودکان سوری تبار به دلیل عواملی همچون دوری راه، هزینه، کمبود فضا و فشارهای روانی ناشی از قلدری هم کلاسی ها از ادامه تحصیل و مدرسه محروم هستند.

بنا به گفته میشل دی مارکو، مدیر سازمان «معماری اضطراری و حقوق بشر»، ابتکار ساخت کلاس در کارگاه آموزشی «5 در 5»این سازمان ریشه دارد که برای دانشجویان دانشگاه معماری برگزار شده بود.

میشل دی مارکو توضیح می دهد شرکت کننده های در این کارگاه آموزشی در مورد 5 مورد بشردوستانه در 5 فرهنگ مختلف آموزش دیدند. وی خاطرنشان کرد که دانشجویان با این رویکرد موفق شدند در قبال مشکلات کنونی یک چشم انداز جهانی کسب کنند.

در این مورد خاص دانشجویان قصد داشتند تا نرخ حضور دانش آموزان در مدرسه زعتری، بزرگترین اردوگاه پناهندگان در اردن را بهتر کند.

الهام گرفته از طراحی سنتی

نماینده های سازمان «معماری اضطراری و حقوق بشر» به هنگام بازدید از اردوگاه زعتری در سال 2014 متوجه شودند که بیشتر مشکلات ساکنان، بیشتر از این که در داخل اردوگاه ریشه داشته باشد در آموزش خارج از آن ریشه دارد.

دی مارکو گفت به همین دلیل است که ما تصمیم گرفتیم با «اقدام عملی برای تغییر» در روستای زعتری همکاری کنیم. «اقدام عملی برای تغییر» یک سازمان غیردولتی محلی است که برای آواره های سوری تبار و اقشار کم درآمد اردن کمک امدادی تامین می کند.

او توضیح داد طراحی این کلاس از «مسجد اعظم » در مالی الهام گرفته شد که یک ساختمان زمینی سنتی و شبیه خانه های بومی شبیه کندوی عسلی است که در جلب و حمس در سوریه هم وجود دارند.

وی در ادامه تاکید کرد تعداد زیادی از آواره ها اهل این بخش از سوریه هستند.

او گفت که سبک کندوی عسل، به دلیل گزینه محدود مصالح ساختمانی موجود و آب و هوای اقلیمی نامساعد منطقه که تابستان های داغ و زمستان های خیلی سرد دارد، راهکار قابل قبولی برای ساخت مدرسه بود.

فن آوری که برای ساخت این کلاس به کار برده شده است «سوپر-اداب» نام دارد و سازمان ناسا طراحی و توسعه آن را به عهده داشته و بعد از سال های طولاتی تحقیق و توسعه مورد تایید سازمان ملل متحد قرار گرفته است.

این فن آوری شکلی از معماری کیسه شنی محسوب می شود که نادر خلیلی، مهندس معماری و بنیانگزار «کال ارت» آن را طراحی کرده است.

بنا به گفته دی مارکو، آنچه که این فن آوری معماری را از سایر سبک ها متمایز می کند این است که «می توان بنا را با استفاده از این فن آوری، بدون نیاز به کارگر ماهر و در مدت زمان اندک ساخت و از نظر هزینه و عایق بندی گرمایی از چادر، بلوک های سیمانی و صفحه های فلزی راه راه بهتر عمل می کنند».

وی گفت: «طرح این ساختمان به گونه ای است که در مقایسه با ساختمان های سنتی در فصل زمستان 4 یا 5 درجه گرمتر و در فصل تابستان هم 6 تا 7 درجه خنک تر باشد».

جمعیت محلی در ساخت این کلاس مشارکت کرد

دی مارکو تاکید گفت که بعضی از پناهنده های سوری تبار در حمس با این مصالح ساختمانی کار کرده بودند بنابراین شیوه استفاده از آن را بلد بودند. وی افزود که در زمینه فن آوری ساخت و گونه شناسی به اندکی کمک حرفه ای نیاز داشتند.

ام سلطان یک پناهنده 98 ساله گفت: «من قبلاً هر سال خانه ام را با گچ خمیره می گرفتم. من اساساً از خاک و آب و کاه و حصیر استفاده می کردم. کاه ساختمان را مقاوم تر می کنند، به ویژه زمینه که باران می بارد».

دی مارکو گفت که پناهنده هایی که در کارگاه معماری اضطراری و حقوق بشر آموزش دیدند قادر خواهند بود تا بدون نظارت برای مدارس محلی از این نوع کلاس ها بسازند.

جمعیت محلی در سراسر مراحل کار، از مرحله طراحی گرفته تا بخش ساخت و ساز در این پروژه مشارکت داشتند. وی افزود امسال بیشتر کلاس ها در ازرق و ارحبا ساخته شدند و برای توسعه این پروژه در خارج از اردن نیز برنامه ریزی شده است.

وی گفت: «ما قصد داریم برای ساخت مدرسه ها دیگر بودجه تامین کنیم و برای دستیابی به هدف ساخت 100 مدرسه برای همکاری با سازمان های غیردولتی بین المللی و نهادهای محلی دیگر آمادگی داریم».

ابو سلطان به صورت داوطلبانه روی این پروژه کار کرده است. ابو سلطان به مدت 25 سال در سوریه ریاضیات تدریس می کرد.

او گفت: «هر کلاس ظرفیت 25 دانش آموز را خواهد داشت. همه معلم ها داوطلب های اردنی و سوری تبار هستند و ما برای تدریس از متون آموزشی اردن استفاده می کنیم».

سازمان «اقدام عملی برای تغییر» لوازم التحریر، کتاب و دفتر و نیمکت و صندلی کلاس ها را تامین می کند.