یونسکو برای تقویت شهروندی جهانی و مبارزه با تروریسم برنامه اجرا می کند

اتباع لبنان و پناهنده های سوری تبار طی سال تحصیلی جاری در مدرسه های لبنان در کلاس های شهروندی جهانی شرکت می کنند که به هدف تقویت مدارا، سعه صدر و مبارزه با تفکر افراطی و خشونت آمیز طراحی شده اند.

برنامه «آموزش شهروندی جهانی» و برنامه پیشگیری از افراطی گرایی خشونت آمیز از طریق آموزش به هدف ارتقای ارزش های انسانی و تقویت نسلی طراحی شده اند که در جوامع جهانی و محلی آرام و صلح آمیز تر و به دور از زبان خشونت آمیز روزگار می گذرانند. سازمان یونسکو طراحی هر دو برنامه را به عهده داشته است.

میسون شهاب، یک مقام مسئول این برنامه ها در سازمان یونسکو در مورد این طرح و اجرای آن با المشارق به گفتگو نشسته است.

المشارق: در حال حاضر یونسکو روی چه برنامه های آموزشی و فرهنگی جدیدی در لبنان کار می کند؟

میسون شهاب: دفتر منطقه ای یونسکو در بیروت در حال حاضر به هدف ارتقای فرهنگ صلح و دوری جستن از خشونت در جامعه لبنان که بار سنگین آواره های سوری تبار را به دوش می کشد، روی برنامه های آموزشی کار می کند.

در پرتو تنش ها و جنگ و درگیری هایی که به وقوع پیوسته اند، ضرورت یادگیری شیوه های همزیستی در کنار یکدیگر ظهور کرده است.

ما به هدف ارتقای «حس تعلق مثبت» به یک جامعه جهانی و یک مفهوم مشترک از انسانیت یک برنامه آموزشی طراحی کردیم و تا جهانی و آینده ای بهتر تجربه حس همبستگی و همدردی، هویت و مسئولیت مشترک را بین مردم لبنان و سوری تبارهای مقیم این کشور را ترویج کنیم.

المشارق: این برنامه را چظور اجرا می کنید؟

شهاب: ما روی دانش، مهارت ها، ارزش ها و رفتارهایی کار می کنیم که دانش آموزها، هم دانش آموزان لبنانی و هم سوری تبار باید بتوانند برای استقرار جهانی به کار بگیرند که از عدالت، صلح و سعه صدر بیشتری برخوردار است.

هدف این است که دانش آموزها بتوانند مشارکت داشته باشند و با توانمند کردن آن ها و ارتقای درکشان از ساختارهای حکومتی، حقوق و مسئولیت ها و نیز مسائل جهانی در سطح محلی و در سطح بین المللی نقش های فعالی ایفا کنند.

این رویکرد به طور خاص در مورد مسائلی همچون درگیری های مسلحانه، جنگ و کوچ اجباری اهمیت دارند که بر همه تاثیر می گذارند.

المشارق: چه شیوه ای برای ارائه آموزش شهروندی جهانی مورد قبول است؟

شهاب: ما از رویکردهای چندگانه و واحدهای آموزشی استفاده می کنیم که در مقام نمونه حقوق بشر و یادگیری صلح، توسعه پایدار، درک جهانی، عدالت اجتماعی و مسائل دیگر بخشی از آن ها هستند.

این رویکردها در واحدهای درسی و متون آموزشی مدارس و یا خارج از واحدهای درسی نظام لبنان گنجانده شده اند.

ما مشتاق هستیم که این مسائل را به صورت کابردی در جوامع محلی به کار بگیریم.

برنامه ای که ما تدوین کرده ایم هم در مدارس عادی و هم در مدارس غیررسمی کاربرد خواهند داشت.

تلاش ما بر توسعه مفهوم شهروندی برای همه انسان ها متمرکز خواهد بود چون این ایده از منظر تاریخی بین همه بخش های جمعیت ترویج نشده است.

المشارق: آیا این برنامه برای گروه سنی خاصی طراحی شده است؟

شهاب: «آموزش شهروندی جهانی» یک برنامه آموزشی است که در تمام طول عمر قابل استفاده است، از اوان دوران کودکی شروع می شد چون هر چه بیشتر روی کودکان کار کنیم، نتیجه کار بهتر خواهد بود و این آموزش در همه مقاطع آموزشی ادامه پیدا خواهد کرد.

موضوع هایی که برای این برنامه مدنظر گرفته شده اند نیازمند مشارکت همه دانش آموزان است تا در مورد مفاهیم جدید زندگی هایشان همچون اذعان به تفاوت و تنوع فرهنگی، دینی و زبان و جنسیت آموزش ببینند.

تغییر رفتاری جنبه ای است که این برنامه از نظر توسعه مهارت های زندگی در جهانی متنوع و متفاوت ارائه می کند چون آن ها یاد می گیرند تا برای دیگران اهمیت قائل باشند، به آن ها احترام بگذارند، با دیگران حس همدردی داشته باشند و به تنوع قومی و دینی و نژادی احترام بگذارند.

المشارق: آیا این برنامه در کشور دیگری به جز لبنان هم ارائه می شود؟

شهاب: ما بعد از برگزاری چندین کنفرانس منطقه ای و جلسه های مشورتی با مدرسان و شنیدن دیدگاه هایشان و گفتگو با تصمیم گیرنده ها و جلب حمایت و پشتیبانی آن ها، این برنامه را در لبنان، سوریه و چندین کشور عرب اجرا می کنیم.

ما بعد از این جلسه ها دلگرم شدیم و اطمینان حاصل کردیم که این برنامه ها در چندین کشور و با همکاری با وزارت آموزش آن ها قابل اجرا خواهند بود.

در مقام نمونه، ما در لبنان از مسیر وزارت آموزش و آموزش عالی با دانشکده آموزش «دانشگاه لبنان» همکاری داریم تا مفاهیم آموزش شهروندی جهانی را در واحدهای آموزشی دانشگاه بگنجانیم و به هدف آموزش معلم ها و هماهنگی در مورد شیوه به کارگیری این مفاهیم در مدارس لبنان کارگاه های آموزشی برگزار کردیم.

المشارق: این برنامه در سوریه چطور اجرا می شود؟

شهاب: ما تحت نظارت «مرکز آموزش سوریه» مستقیماً روی متون درسی کار کردیم. ما به هدف توسعه متون درسی و آموزشی و نگارش کتاب های درسی برای کارشناس های فعال در این بخش کارگاه های آموزشی برگزار کردیم.

آموزش شهروندی جهانی که شامل مفاهیمی همچون حقوق بشر، احترام به دیگران، دوری جستن از خشونت، سعه صدر و مدارا، گفتگو، صلح و تنوع قومی و نژادی و دینی است در همه واحدهای آموزشی گنجانده شده اند.

متون درسی و آموزشی مدارس دو ماه پیش چاپ شدند و برای سال تحصیلی جاری مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

المشارق: برنامه پیشگیری از افراطی گری خشونت آمیز از مسیر آموزش چطور اجرا می شود؟

شهاب: تردیدی نیست که افراطی گری خشونت آمیز یکی از دشوارترین چالش های پیش روی جهان ما است و پیام های خشونت بار گروه های افراطی و تروریستی بیشترین لطمه را به نسل جوان وارد می کنند.

افراطی گری خشونت آمیز به دیدگاه ها و اعمال مردمانی اشاره دارد که از خشونتی حمایت می کند و خشونتی را اعمال می کند که در دیدگاه های عقیدتی ریشه دارند و برای دستیابی به اهداف سیاسی و دینی خاصی اعمال می شوند. بنابراین، نسل جوان برای توسعه دانش، مهارت و رفتارهایی که در برابر کارزارهای مروج خشونت به فرصت یادگیری مناسب نیاز دارد.

با این وجود، کار ما در مقام یک سازمان و در مقام مدرسان آموزشی پیشگیری از افراطی گری خشونت آمیز پیش از رخ دادن حادثه و نه بعد از وقوع آن است.

المشارق: مهمترین ویژگی این برنامه چیست؟

شهاب: با وجودی که پیشگیری هدف اصلی اجرای این برنامه است اما ما به دانش آموزها و جوانان کمک می کنیم که مهارت های فردی مورد نیاز مربوط به برقراری گفتگو، یادگیری شیوه رویارویی با تفاوت ها، یادگیری رویکردهای مسالمت آمیز و توسعه تفکر انتقادی را کسب کنند.

تحقیق در مورد ادعاهایی که مطرح می شوند، تایید شایعاتی که مطرح می شوند و مطرح کردن پرسش هایی در مورد مشروعیت ایدئولوژی های افراطی خاص از جمله جنبه های مختلف کسب تفکر انتقادی محسوب می شود.

ما به دانش آموزان کمک می کنیم برای مقاومت در برابر ایده های افراطی توانمندی های خود را تقویت کنند. همچنین روی مهارت های اجتماعی و احساسی کار می کنیم که دانش آموزها برای غلبه بر تردیدهای خود به آن ها نیاز خواهند داشت، مهارت هایی که باید برای برقراری ارتباط سازنده در جامعه و به دور از توسل به خشونت بیاموزند.

تلاش ما تربیت شهروندانی است که به شیوه ای انتقادی همه دیدگاه ها و نظرها را مدنظر می گیرند و می توانند در اقدام جمعی مسالمت آمیز شرکت کنند.

المشارق: برای اجرای این برنامه از چه مکانیسمی استفاده می شود؟

شهاب: ما برای معلم ها دستورالعملی تدوین کرده ایم که خیلی زود در لبنان، سوریه، مصر و دیگر کشورهای عرب مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

به این دستورالعمل «راهنمای معلمان برای پیشگیری از افراطی گری خشونت آمیز» گفته می شود.

این راهنما به معلمان کمک می کند تا گفتگوهای داخل کلاس درس در مورد موضوع های خاص را به شیوه ای حرفه ای و کارآمد برگزار کنند.

یک جلسه از کلاس تحت عنوان «پیشگیری از افراطی گری خشونت آمیز» به این امر اختصاص داده خواهد شد و در طی این جلسه، در مورد موضوع هایی همچون شهروندی جهانی بحث و گفتگو می شود تا دانش آموزان بتوانند به شیوه معناداری در این مباحث شرکت کنند.