رشد فزاینده مخالفت داخلی با حزب الله در ارتباط با نقش این حزب در سوریه

تحلیلگران در گفتگو با المشارق گفتند حزب الله تحت حمایت ایران به دلیل تداوم مداخله در جنگ سوریه با مخالف فزاینده اعضا و هواداران خود روبرو شده است.

صبحی الطفیلی، اولین دبیرکل حزب الله اوایل سال 2013 از مداخله و نقش شبه نظامیان حزب الله در جنگ سوریه به شدت انتقاد کرد و گفت: «حزب الله نباید از حکومت جنایتکاری شکایت کند که مردم خود را به قتل می رساند».

الطفیلی اواخر سال 2016 گفت که حزب الله با مداخله در سوریه و حمایت از حاکمان این کشور گروه های افراطی همچون «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) را «در موضع امنی» قرار می دهد و جناح های مخالف دولت که به رسمت شناخته شده اند را از تصویر خارج می کند «تا گویی مردم در عرصه این جنگ باید فقط بین داعش و حکومت یکی را برگزینند».

اظهارنظرهای الطفیلی از نارضایتی در دل اعضای جامعه شیعیان لبنان و حتی حامیان حزب الله از تداوم مداخله شبه نظامیان این گروه در جنگی حکایت می کند که در ورای مرزهای این کشور در جریان است.

ظهور اختلاف ها و شکاف های داخلی

رامی علیق، استاد دانشگاه آمریکایی در بیروت در گفتگو با المشارق گفت از زمان پیدایش حزب الله در این حزب خدمت کرده بود اما مدتی بعد از آن فاصله گرفت و از عضویت آن خودداری کرد.

او گفت که سطوح بالای رهبری حزب الله روند تصمیم گیری این حزب را بر اساس ارتباط خود با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (آی آر جی سی) کنترل می کنند.

علیق گفت که اعضا و حامیان حزب الله «قربانیان آن گروه نخبه ای شده اند که هزینه تصمیم های سیاسی ایران را می پردازند».

حزب الله، به دلیل تعهدات و محاسباتی که از مرزهای لبنان فراتر می روند، برای مداخله نظامی در سوریه هیچگونه تردیدی به خرج نداد.

وی گفت: «حزب الله بدون توجه به پیامدهای آتی اقدامات خود وارد جنگ سوریه شد». وی افزود عواقب هر گونه اقدام خشونت باری که در بیرون مرزهای کشور اتخاذ شده اند در نهایت گریبان لبنان را خواهند گرفت.

علیق از این که حزب الله منابع خود را از منافع دیگر فراتر قرار می دهد و از حمایت کورکورانه این حزب از ایران و سوریه که بودجه و پشتیبانی آن را فراهم می کنند، انتقاد کرد.

وی گفت: «این حزب حتی زمانی که مخالفان در داخل خود این فرقه از اعمال و رفتارش انتقاد کردند هم از این تصمیم منصرف نشد و در رویکردهای خود تجدیدنظر نکرد.»

ابراهیم حیدر، خبرنگار و نویسنده روزنامه النهار قبلاً در گفتگو با المشارق گفت که در دل پایگاه حزب الله و بین حامیان آن نوعی نارضایتی موج می زند و بعضی از این ناخشنودی ها از ابتدا مشهود بود.

نفرت و انزجار نسبت به اعمال حزب الله

وی گفت که زنان، همسرها و مادران مردانی که همسرها و پسرهایشان را در جنگ سوریه از دست داده اند معمولاً این نفرت و انزجار (از حزب الله) را ابراز می کنند.

او افزود لبنانی هایی که مداخله حزب الله در سوریه را تقبیح می کنند و حتی اعضای جامعه شیعه کشور هم تصمیم های حزب الله در این زمینه را رد کرده اند از انگیزه این مداخله در این جنگ در تعجب هستند چرا که این تصمیم برای حزب هزینه های سنگینی به همراه داشته و هر روز تعدادی جوان در این جبهه ها کشته می شوند.

مونا فیاض، فعال حقوق بشر و پیرو مذهب شیعه است و بارها از مداخله حزب الله در جنگ سوریه و پیامدهای آن بر جمعیت شیعه در لبنان انتقاد کرده است. فیاض گفت گه حزب الله درد و رنج همسرها و مادران داغدیده و عزادار را با پرداخت پول و یا یک آپارتمان ساکت می کند و بعضی از آن ها را وادار می کند تا به ازدواج موقت تن بدهند.

وی گفت که تعدادی از این زنان «به این دلیل ناراحت و عصبانی هستند که مجبور شده اند سکوت کنند و نمی توانند خشم و انزجار خود را آزادانه ابراز کنند چون به حمایت مالی و پشتیبانی اقتصادی (حزب الله) نیاز دارند».

علیق گفت که حزب الله از احساسات افرادی سوء استفاده کرده است که برای مدت های طولانی به حاشیه رانده شده اند و از استبداد لطمه خورده اند، حزب الله از ترس به عنوان ابزاری زور بهره می جوید و همین ترس سبب می شود که اعضای حزب برای ابراز آزادانه دیدگاه های خود علیه اعمال و رفتار تردید نشان بدهند.

علیق گفت که حزب الله شرایطی را حاکم کرده است که هیچ بحث و گفتگو و یا مخالفتی به خرج نمی دهد و تنها راه پیش روی اعضا فرمانبرداری و اطاعت از دستورات است.

وی گفت: «زیر خاکستر همه این نمایش قدرت های بیش از حد، آتشی وجود دارد که به آرامی می سوزد و اعضای حزب تنها افرادی هستند که این آتش را به چشم می بینند و عظمت و مخاطرات آن را درک می کنند (...) اعضایی که از جدایی ناگزیر نخبگان حاکم بر حزب و پایگاه مردمی آن خبر دارند، حتی اگر این جدایی بعد از مدتی رخ بدهد.»

جنگ قدرت ویژگی حزب الله است

تحلیلگران گفتند که حزب الله هم همچون دیگر گروه های افراطی که در سوریه می جنگند، بر اثر شکاف های داخلی و اختلاف ها پیرامون دکترین های متفاوت فلج شده اند.

شکاف هایی که به صورت تدریجی در داخل بخش های مختلف این حزب ظهور کرده اند را می توان در گروه های مسلح دیگر نیز مشاهده کرد این اختلاف های عمیق را بین داعش و جبهه النصره، معروف به جبهه فاتح الشام نیز می توان دید.

حازم الامین خبرنگار به المشارق گفت که اختلاف های داخلی در درون گروه های افراطی امر جدیدی نیست. وی افزود: «این گروه ها افراطی ترین شیوه های خشونت را در مورد بدنه اعضای خود به کار می گیرند».

او گفت که جنگ قدرت موجود در این گروه ها معمولاً به آتش این اختلاف ها خرمن می ریزد. وی افزود که هر گروهی «روند انحلال را با جدا کردن اعضای مخالف از بدنه خود» آغاز می کند.

قاسم قصیر، نویسنده و کارشناس امور سیاسی و گروه های افراطی گفت که علل ظهور اختلاف و درگیری بین گروه های افراطی درون یک فرقه و پیرو یک ایدئولوژی را در عوامل مختلفی می توان جست.

قصیر در گفتگو با المشارق گفت بعضی از این اختلاف ها در دکترینی ریشه دارند، هر گروه دیدگاه و فقه ویژه خود را دارد و بنابراین معتقد است که حق دارد از دیگران انتظار داشته باشد تا براساس این ایدئولوژی با آن اعلام بیعت کنند.

وی گفت: «بنا بر این هر کسی که از این دیدگاه پیروی نکند، به دشمن گروه بدل می شود». او افزود اختلاف های داخلی حتی به «جدایی و تقسیم یک گروه به دو گروه مجزا» هم منتهی می شود.

قصیر گفت که «جنگ قدرت عامل اصلی» وقوع چنین درگیری هایی است. او افزود: «هر گروه قصد دارد تا قدرت را در انحصار خود داشته باشد و دیگران را نیز به انقیاد اراده خود وارد کند».

او گفت که کسب ثروت و نیز «اختلاف های شخصی بین رهبران» از جمله عوامل دیگری است که در دل گروه ها اختلاف و جدایی ایجاد می کند و به اختلاف های داخلی دامن می زند.

قصیر گفت که در این موارد عامل کلیدی در درگیری ها و اختلاف هایی که بین بردران و اعضای گروه رخ می دهند می تواند به دلیل «وابستگی های خود این گروه ها با گروه ها و یا احزاب خارجی باشد که منافع و تقاضاهای متناقض دیگری دارند».