حضور داعش تضعیف‌شده اما همچنان خطرناک در عراق

مقامات عراقی و منابع دیگر می‌گویند، «دولت اسلامی» (داعش) که اکنون شامل هسته‌های کوچک و بدون پول نقد است، ضعیف شده، اما همچنان خطرناک است؛ چرا که می‌تواند به غیرنظامیان آسیب برساند.

ارتش عراق اوایل اسفند با پشتیبانی واحدهای ویژه به چند مخفیگاه داعش در غرب و شرق کشور حمله کرد و شمار بسیاری از افراط گرایان، از جمله جنگجویان خارجی و رهبران آن گروه، را از پا درآورد.

یکی از مهمترین عملیات‌های انجام شده در اسفند، یک اردوگاه مخفی به نام «اردوگاه ابو یحیی الجمیلی» را هدف قرار داد. گروه افراطی داعش چند ماه پیش این اردوگاه را در صحرای الانبار در نزدیکی الرطبه ایجاد کرده بود.

(ایاد الجمیلی، معروف به ابویحیی العراقی، که بنا بر گزارش‌ها فوت کرده است، به‌عنوان جانشین بالقوهٔ ابوبکر البغدادی، رهبر فقید داعش انتخاب شده بود. او در سال ۱۳۹۸ کشته شد.)

نیروهای عراقی در جریان این حمله «۲۲ تروریست» از جمله چند جنگجوی خارجی را کشتند.

در یک کنفرانس خبری که روز ۲۱ اسفند و پس از این حمله برگزار شد، سپهبد قیس المحمداوی، معاون فرماندهی عملیات مشترک، اعلام کرد که «۱۴ جسد» از طریق آزمایش دی‌ان‌‌ای شناسایی شده‌اند.

به‌گفتهٔ او، برخی از اجساد متعلق به رهبران داعش بود. از جمله اجساد افراد شناخته‌شده می‌توان به برزان حسین علی، قاضی مشهور و فرماندار پیشین فلوجه که با اسامی ابوخالد القاضی و شیخ ابوعبدالعلیم شناخته می‌شد، اشاره کرد.

پناه گرفتن در مناطق صعب‌العبور

سپهبد عبدالوهاب الساعدی، فرمانده سرویس ضد‌تروریسم عراق، نیز که در این کنفرانس خبری صحبت می‌کرد، گفت که یافتن این مخفیگاه «نتیجهٔ تلاش برجستهٔ سرویس اطلاعاتی عراق بود.»

او گفت، این اردوگاه «اگرچه در منطقه‌ای دورافتاده در وسط بیابان قرار دارد»، با استفاده از تلاش‌های فنی و منابع انسانی شناسایی شده است.

به‌گفتهٔ او، این اردوگاه به‌عنوان «مقر اصلی داعش» عمل می‌کرد و «از طریق آن به بقیهٔ هسته‌های این گروه دستور صادر می‌شد.»

المحمداوی گفت که این گروه افراطی طی یک سال و نیم گذشته حمایتی را که زمانی در برخی مناطق از آن بهره‌مند بود و با اتکای به آن می‌توانست در نزدیکی شهرها «خانه‌های امن» ایجاد کند و در مناطق شهری دست به حمله بزند، از دست داده است.

او گفت که در نتیجهٔ فشارهای نظامی بر داعش «و ناتوانی آن گروه در نبرد مستقیم، داعش به پناه گرفتن در زمین‌های ناهموار متوسل شد.»

به‌گفتهٔ او، شمار عناصر باقی‌ماندهٔ داعش در عراق حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر است و آنها در گروه‌های کوچک پیاده یا موتورسوار فعالیت می‌کنند.

او گفت، شش یا هفت بخش ویژهٔ آنها در مناطق کوهستانی و بیابانی دورافتاده مانند العیث و مکحول در صلاح‌الدین، هترا در نمرود، صحرای غربی انبار، و حمرین در دیالی پراکنده هستند.

المحمداوی هشدار داد که به‌رغم کم بودن شمار داعشی‌های باقی‌مانده، «آنها می‌توانند با انجام اقداماتی به مردم آسیب برسانند.»

او گفت، اما نیروهای امنیتی در نتیجهٔ توسعهٔ کار اطلاعاتی، در مورد مخفیگاه‌ها و تحرکات این گروه «داده‌ها و اطلاعات فراوانی» دارند.

او افزود، فرماندهی عملیات مشترک از «ابزارهای نظارتی برای ردیابی اهداف برخوردار است و تلاش امنیتی مشترکی برای از بین بردن آنها از طریق اجرای حملات برنامه‌ریزی‌شدهٔ دقیق وجود دارد.»

تهدیدهای فرامرزی

احمد الشریفی، تحلیلگر نظامی، به المشارق گفت که به‌منظور جلوگیری از انجام خشونت بیشتر توسط بقایای داعش، باید از طریق اجرای حملات شدید انرژی و قدرت این گروه را کاهش داد.

او گفت: «داعش همچنان یک تهدید فرامرزی است. این درست است که امکان ندارد داعش یک بار دیگر بتواند قلمرویی را تصرف کند، اما این گروه همیشه در تلاش است تاکتیک‌هایش را با شرایط تطبیق دهد.»

به‌گفتهٔ او، باقیماندهٔ جنگجویان داعش گروه‌های کوچک و متحرکی را تشکیل داده‌اند و این گروه‌ها «از کوهستان، دره‌ها، یا بیابان‌ها» حملات پراکنده‌ای را علیه روستاهای دورافتاده یا پایگاه‌های نظامی انجام می‌دهند.

بنا بر گزارش روز ۲۵ اسفند مؤسسهٔ بین‌المللی اقتصاد و صلح، شمار حملات داعش در سال گذشته در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به پایین‌ترین حد خود رسید.

در این گزارش آمده است که در عراق ۱۸۳ حمله در سال ۱۴۰۱ رخ داده که نسبت به ۳۴۴ حمله در سال ۱۴۰۰ با کاهش روبه‌رو بوده است.

اکثر آنها به‌عنوان حملات «غیرپیچیده» طبقه‌بندی می‌شوند، به این معنی که داعش در آنها نه از ابزارهای حملات مرگبار استفاده می‌کند و نه جنگجویان زیادی را به‌کار می‌گیرد.

الشریفی گفت، بسیاری از آنها «عملیات گرگ تنها» تلقی می‌شوند‌. او اشاره کرد که خنثی کردن این نوع حمله مستلزم «توسعهٔ ابزارهای نظارت فنی برای فعالیت‌های مشکوک» است.

به‌گفتهٔ او، این امر مستلزم منابع انسانی، از جمله استفادهٔ بهتر از پشتیبانی ساکنان محلی و بستن خلأهای مرزی به‌منظور جلوگیری از تقویت منابع انسانی و جنگی توسط این گروه، است.

قطع جریان درآمد داعش

منابع دولتی عراق به المشارق گفتند که درآمدهای مالی داعش از طریق ردیابی دارایی‌ها، فعالیت‌های اقتصادی، و تأمین مالی این گروه از خارج از کشور «بسته می‌شود.»

بنا بر گزارش گروه پشتیبانی تحلیلی شورای امنیت سازمان ملل متحد که بهمن‌ماه گذشته منتشر شد، منابع مالی داعش به‌شدت کاهش یافته است.

در این گزارش آمده است، موجودی کنونی خزانهٔ این گروه افراطی ۲۵ تا ۵۰ میلیون دلار برآورد می‌شود، که این رقم افتی ۲۵۰ میلیون دلاری در کمتر از سه سال را نشان می‌دهد.

عملیات امنیتی با هدف قرار دادن بقایای داعش و اعمال کنترل‌های شدید بر بخش بانکی برای مبارزه با پولشویی که تأمین مالی تروریسم را بر عهده دارد، سبب شده است که داعش در عراق با مشکلات مالی شدیدی روبه‌رو شود.

در این گزارش آمده است، اما داعش همچنان در تلاش است تا با اجرای عملیات پولشویی از طریق تجارت، سرمایه‌گذاری، و قاچاق مواد مخدر، و تلاش‌های دیگر، از جمله سرقت احشام، باج‌گیری، و اخذ مالیات، ثروت‌اندوزی کند.