قاهره -- سوریها به المشارق گفتند که شرایط زندگی در سوریه بر دوش مردمی که برای عید قربان در روز ۱۹ تیر آماده میشوند، سایۀ سنگینی انداخته است. بهگفتۀ آنها وضع سوریه که برای بیش از یک دهه رو به افول بود با جنگ اوکراین وخیمتر شده است.
بهگفتۀ آنها، عید قربان از دشوارترین تعطیلاتی است که مردم سوریه طی سالیان متمادی تجربه کردهاند؛ چرا که همزمان با افزایش ۵۰ درصدی قیمت پوشاک، هزینۀ برق، بهای مواد غذایی، و مالیاتها نیز بهشدت افزایش یافته است.
محمود مصطفی، اقتصاددان سوری و استاد دانشگاه دمشق، میگوید: «وضعیت سوریه در ایام عید قربان، بهویژه در مناطق تحت تسلط رژیم، در وخیمترین شرایط خود طی دهههای اخیر قرار دارد.»
او گفت که ساکنان قادر به خریداری اساسیترین مایحتاج خود نیستند و صاحبان کسبوکار نیز نمی توانند در برابر به فروش نرفتن اجناسشان، که دستکم بخشی از آن را می توان به گرانی کالاهای جدید نسبت داد، مقاومت کنند.
بهگفتۀ مصطفی، کسادی بازار، که همین حالا هم در وضعیت فروپاشی قرار دارد، پیامدهای منفی غیرقابل اجتنابی برای اقتصاد خواهد داشت.
وی افزود، اکثر کسبه منتظر این تعطیلات هستند تا کسبوکارشان را احیا کنند، «اما امسال این اتفاق رخ نخواهد داد.»
مصطفی در توضیح این مطلب گفت که دلیل اصلی نابسامانی اقتصادی، اتکای شدید رژیم سوریه به روسیه و ایران برای دریافت بودجه، کمک، و خطوط اعتباری است که اکنون بهدلیل بحران اوکراین کاملاً مختل شده است.
وی گفت: «روسیه توانایی تحمل هیچگونه هزینۀ اضافی را ندارد و همۀ منابع و سرمایۀ خود را صرف پشتیبانی و ادامه جنگ کرده است.»
در همین حال، ایران بهدلیل ادامۀ توسعۀ برنامۀ هستهای خود و مداخلۀ مستمر در امور کشورهای منطقه، زیر فشار تحریمهای بینالمللی اعمالشده رنج میبرد.
مصطفی گفت: «بازارهای جهانی بهدلیل وضعیت اوکراین دچار رکود شدهاند و تمام توانشان را برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز بهخدمت گرفتهاند.»
«اما رژیم سوریه در حال حاضر حتی قادر به تأمین نیازهای اولیه نیست.»
محدودیتها
محمد الحبال که اکنون بهصورت خودفرما کار میکند، گفت: «کلا شور و شوق ایام عید دیده نمیشود. من بههیچ وجه توانایی میزبانی جشن سالانۀ عید یا خرید لباس، اسباببازی، و هدیه برای پسران، برادرزادهها و خواهرزادههایم را ندارم.»
الحبال پسر بزرگ خانوادهاش است. مطابق آداب و رسوم، پس از مرگ پدرش خانواده در روز اول عید در خانۀ او دور هم جمع میشدند.
وی گفت: «با توجه به شرایط موجود، امسال همه من را از انجام این وظیفه ناراحتکننده خلاص کردند و همگی توافق کردیم که بهجای ضیافت معمول، با مقداری آب میوه و شیرینی خانگی پذیرایی کنیم.»
الحبال گفت که در سال جاری برای سه فرزندش لباسهای دست دوم خریداری کرده است؛ لباسهایی که همسرش آنها را شسته و ترمیم کرده تا آنها احساس کنند برای تعطیلات لباس نو دارند.
همچنین، او برای تهیۀ غذا، پول، یا هدایایی برای فرزندانش، با دارالافتاء الاسلامیه که در ایام تعطیلات کمک توزیع میکند، تماس گرفته است.
وی گفت: «اما پاسخ تکاندهنده این بود که امسال تقریباً هیچگونه توزیع [گوشت] در کار نخواهد بود؛ چرا که نهادهای دولتی به دلیل کسری شدید بودجه قادر به پرداخت هزینهها نیستند و خیریههای مستقل نیز از پس این هزینهها برنمیآیند.»
الحبال گفت که مورد دوم ناشی از قطع شدن تقریباً کامل مبالغ اهدایی شرکتها و افرادی است که در گذشته از این طرحهای خیریه حمایت میکردند.
بهگفتۀ او، این یک «وضعیت غیرعادی ناشی از شرایط عمومی اقتصادی است که همه بدون استثنا با آن مواجه هستند.»
هزینههای فزایندۀ زندگی
سوریها گفتند که در روزهای منتهی به عید قربان نیز حال و هوای جشن در خیابانها و بازارها وجود ندارد.
عبدالحمید الصباغ، صاحب یک پوشاک فروشی در دمشق، میگوید: «خرید و فروش بهطور کامل متوقف شده است.»
او گفت، رکود بازار به جایی رسیده است که «اگر فروشندهای پوشاک یک یا دو تکه جنس بفروشد، آن را بهعنوان دستاورد مهمی برمیشمارد که او را از سایر تجار متمایز میکند.»
بهگفتۀ الصباغ، قیمت یک تکه لباس بچگانه با کیفیت بسیار متوسط از ۳۵ هزار پوند سوریه (۱٫۴۰ دلار) به بالا و قیمت یک دست لباس کامل از ۲۰۰ هزار پوند سوریه (۸۰ دلار) به بالاست.
بهگفتۀ وی، در گذشته این مبلغ برای خریداری لباسهای باکیفیت برای دو یا سه کودک کفایت میکرد.
او گفت، احتمالاً علت افزایش قیمتها افزایش قیمت تمامشدۀ تهیه و تولید بهدلیل افزایش قیمت فرآوردههای نفتی و مواد اولیه بهویژه رنگها و لوازم جانبی وارداتی است.