افزایش اختلافات میان حزب الله و لشکر چهارم سوریه بر سر سود حاصل از قاچاق

بیروت -- ناظران و کنشگران لبنانی و سوری تأیید کرده اند که اختلافات میان حزب الله لبنان و لشکر چهارم رژیم سوریه در هفته های اخیر تشدید شده است.

تنش ها بر سر تقسیم سود حاصل از عملیات قاچاق مواد مخدر و سوخت، و تسلط ارضی لشکر چهارم، آغاز شده است.

لشکر چهارم که توسط ماهر الاسد، برادر رئیس جمهوری سوریه، رهبری می شود، از تشکیلات نخبه ارتش سوریه است که هدف اصلی آن دفاع از دولت در برابر تهدیدات داخلی و خارجی است.

کنشگران می گویند که تناوب موارد درگیری های مسلحانه میان دو طرف افزایش یافته است. تازه ترین مورد این درگیری ها ماه گذشته در صحرای شرقی (بادیه) سوریه روی داد؛ جایی که در آن هر دوطرف دارای نفوذ هستند.

بنا بر وب‌سایت‌های اپوزیسیون سوریه، درگیری‌های مسلحانه اوایل دی ماه در پی خودداری حزب‌الله از پشتیبانی از لشکر چهارم در کارزاری که آن لشکر در بادیه علیه «دولت اسلامی»(داعش) برپا کرده بود، روی داد.

فرماندهان حزب الله در منطقه خربه تیاس در روستای حمص از اعزام نیروهای تقویتی برای کمک به لشکر چهارم پس از حمله داعش به این لشکر، خودداری کردند.

این امر منجر به برپایی پست های موقت ایست و بازرسی و دستگیری عوامل از هر دو طرف شد. در درگیری های متعاقب آن، دو عضو حزب الله و یک عضو لشکر چهارم کشته و هفت تن دیگر زخمی شدند.

پس از آن که حزب‌الله از پرداخت درصدی از درآمد حاصله از کامیون‌های نفتکش ایرانی در منطقه خربه تیاس، واقع در نزدیکی پایگاه هوایی تیاس (تی-۴)، به لشکر چهارم خودداری کرد، درگیری میان دو گروه در دی ماه بار دیگر شعله‌ور شد.

ترکی مصطفی، پژوهشگر دانشگاهی سوری و کارشناس امور حزب الله، به المشارق گفت که این درگیری ها سبب کشته شدن و دستگیری افرادی از هر دو طرف و ایجاد پست های ایست و بازرسی بیشتر شده است.

بنا بر گزارش‌های قبلی، سال گذشته هم‌زمان با تشدید تدابیر امنیتی در گذرگاه های مرزی توسط لشکر چهارم، محدودیت ها و دستور منع رفت و آمد برای فرماندهان حزب‌الله اعمال شد.

دیدبان حقوق بشر سوریه شهریور ماه گزارش داد که در پی عبور تانکرهای حامل سوخت ایران از سوریه به لبنان تحت حمایت و محافظت حزب الله، اختلافاتی میان دو طرف ایجاد شد.

به گفته این دیدبان، نیروهای لشکر چهارم که گرداننده پست های ایست و بازرسی هستند، سهم خود از مازوت (نفت سوخت) را -- با توجه به کمبود آن در بازارهای سوریه -- از حزب الله مطالبه کرده بودند.

برخوردهای مکرر

محمد حسن العاید، مدیر شبکه خبری پالمیرا، گفت که وضعیت در بادیه سوریه میان لشکر چهارم و حزب الله «متشنج» است.

او گفت: «این منطقه صحنه اختلافات شدید و برخوردهای مکرر بوده است.»

وی گفت که صحرای شرقی سوریه (بادیه) به دلیل نزدیکی به مرزهای عراق و اردن و گذرگاه های مرزی متعدد -- که حزب الله و لشکر چهارم از آنها برای قاچاق مواد مخدر و سلاح استفاده می کنند -- از اهمیت راهبردی برخوردار است.

او گفت، نیروهای عراقی و اردنی در ماه های اخیر چندین عملیات از این دست را ناکام گذاشته اند.

روز ۷ بهمن، مرزبانان اردنی ۲۷ قاچاقچی مواد مخدر را که می خواستند به طور همزمان از مناطق مختلف سوریه زیر پوشش برف وارد این کشور پادشاهی شوند، کشتند.

به گفته العید، ریشه اختلافات میان حزب الله و لشکر چهارم «بیشتر به تجارت مواد مخدر و در اختیار گرفتن مسیرهای قاچاق و پست های ایست و بازرسی» مربوط می شود.

او گفت که این مکان ها به واسطه تحمیل خراج و رشوه در ازای اجازه عبور محموله های مواد مخدر، «منبع اصلی تأمین مالی برای هر دو طرف» است.

وی افزود که تنش میان لشکر چهارم و حزب الله و شبه نظامیان سوری وابسته به آن «به مناطق متعدد تحت تسلط رژیم گسترش می یابد.»

مصطفی، پژوهشگر دانشگاهی سوری، گفت که درگیری هایی که اوایل دی میان دو طرف روی داد، نخستین درگیری از این دست نبود.

او گفت: «روابط آنها مملو از تنش بوده و اغلب به درگیری های مسلحانه ختم شده است.»

بحران مالی

مصطفی گفت که علت این اختلافات «از این واقعیت ناشی می شود که از زمان توقف کمک های مالی ایران و به دلیل تأثیر قانون قیصر بر لشکر چهارم، حزب‌الله با بحران مالی مواجه شده است.»

قانون قیصر برای محافظت از غیرنظامیان، مصوب ۱۳۹۸، مجموعه ای از تحریم‌هاست که برای پاسخگو کردن رژیم بشار اسد برای جنایاتش طراحی شده است.

این قانون هر شرکتی در جهان را که با رژیم سوریه همکاری داشته باشد جریمه می کند و تا زمانی که مرتکبان تخلفات در جنگ سوریه به پیشگاه عدالت آورده نشوند، کمک های ایالات متحده برای بازسازی سوریه را متوقف می کند.

حسین عطایا، هماهنگ کننده «جنوبی ها برای آزادی» و فعال سیاسی لبنانی، می گوید، اختلافات میان حزب الله و لشکر چهارم به «درآمدهای کلان» حاصل از قاچاق و تجارت مواد مخدر مرتبط است.

وی با اشاره به نوعی آمفتامین بسیار اعتیادآور گفت: «هزینه ساخت هر قرص کپتاگون ۳۵ سنت برآورد شده است، در حالی که هر عدد از این قرص ها در بازارهای خلیج فارس به قیمت ۲۰ دلار فروخته می شود.»

او افزود که آنها همچنین بر سر کنترل گذرگاه‌های مرزی موجود و نیز گذرگاه‌هایی که میان لبنان و سوریه توسط حزب‌الله پس از مداخله آن حزب در سوریه در سال ۱۳۹۱ احداث شده است، اختلاف دارند.

عطایا گفت که اختلاف میان دو طرف «به صحرای سوریه، به ویژه در مناطق روستایی شرق حمص، تا پالمیرا گسترش یافته و با دخالت فرماندهان بانفوذ حزب الله در قاچاق آثار باستانی سوریه تشدید شده است.»

وی گفت که اخیراً به دلیل اصرار لشکر چهارم بر تقسیم درآمدهای حاصل از قاچاق مواد مخدر، از جمله قرص های کپتاگون که در کارخانه های سراسر منطقه قلمون غربی، روستاهای غربی دمشق، روستاهای حمص و لاذقیه تولید می شود، تشدید شده است.

عطایا گفت، به همین دلیل، «لشکر چهارم دوباره عناصر خود را در این گذرگاه‌ها مستقر کرد و در گذرگاه‌های مصنع و جدیده یابوس به آزار و اذیت عناصر حزب‌الله و سیاستمداران لبنانی -- که در مدار این حزب گردش می کنند -- پرداخت.»

به گفته وی، این امر عبور و مرور از طریق گذرگاه های قانونی و غیرقانونی را محدود کرده و این امر منجر به افزایش روز به روز اصطکاک ها شده است.