غارت عتیقه ‌جات یمن توسط حوثی‌ ها همانند القاعده قبل از آنان

عدن -- حوثی‌ ها درست مثل القاعده قبل از خودشان از بی ‌ثباتی یمن بهره برده‌ اند تا بتوانند عتیقه ‌جات و صنایع دستی اماکن باستانی را به غارت ببرند و بودجه فعالیت‌ های جنگ‌ طلبانه خود را تأمین کنند.

مروان دماج، از وزرای پیشین فرهنگ یمن، گفت این گروه‌ ها علاوه بر سرقت صنایع دستی، دست به تخریب اماکن باستانی یمن نیز زده ‌اند تا بتوانند آن بخش از تاریخ این کشور را که با ایدئولوژیشان مغایر است از بین ببرند.

حوثی‌ ها (انصارالله) در بعضی از اماکن باستانی مواضع نظامی هم برپا کرده ‌اند که باعث آسیب‌ پذیری این اماکن می‌ شود.

در یکی از همین موارد، نیروهای این گروه شبه‌ نظامی مورد حمایت ایران ابتدا صنایع دستی شهر باستانی براقش در استان مأرب را به غارت بردند و سپس آن را به پایگاه نظامی خود تبدیل کردند؛ آنها همچنین بخشی از شهر را به گورستان نیروهای خود تبدیل کردند.

دماج گفت زمانی که نیروهای یمنی حوثی ‌ها را از شهر بیرون کردند، «در این که با اجساد دفن ‌شده در آن مکان باستانی چه کنیم با یک دوراهی اخلاقی روبرو شدیم. مشکل همچنان برطرف نشده است چون فقط با حضور خانواده‌ ها می ‌توانیم اجساد را جابجا کنیم و بعضی از آنها همچنان فاقد هویتند.»

و درست همان طور که القاعده شهر باستانی رداع در استان بیضاء را به پادگان تبدیل کرد، حوثی ‌ها هم که مهر ماه ۱۳۹۳ تسلط آن را به دست گرفتند همین کار را کردند.

دماج افزود حوثی‌ ها از برخی موزه‌ ها نیز به عنوان پایگاه نظامی استفاده کرده‌ اند، که باعث شده است این اماکن «مستعد حمله و نابودی شود و دارایی‌ هایشان در معرض چپاول قرار بگیرد.»

آنها همچنین تعدادی از اماکن باستانی را مورد حفاری قرار داده یا از شکل و شمایل انداخته ‌اند -- جرمی که دماج به جهل و بی ‌توجهی نسبت به میراث فرهنگی این کشور نسبت داد.

تلاش ‌ها برای جلوگیری از چپاول

دماج گفت صنایع دستی یمن به کالاهای پرطرفداری در بازار منطقه ‌ای و بین ‌المللی تبدیل شده است.

وی افزود عتیقه ‌جات یمنی که در مناطق تحت تسلط القاعده و حوثی ‌ها چپاول می ‌شوند به موزه‌ های مختلف کشورهای همسایه نظیر کویت، قطر و امارات متحده عربی راه پیدا می ‌کنند.

به گفته دماج، غارت و فروش صنایع دستی یک فعالیت سازمان ‌یافته است و شواهد واضحی وجود دارد که قاچاق این اقلام به خارج از کشور با هماهنگی مسئولین فاسد محلی انجام شده است.

وی خاطرنشان کرد به عنوان نمونه، پس از غارت یک مکان باستانی در مأرب یک بز کوهی برنزی متعلق به یمن در پاریس به فروش گذاشته شده و ۶۰۰ مورد از این صنایع دستی به کویت راه پیدا کرده و صدها مورد دیگر به موزه ‌های مختلف کشورهای منطقه و کشورهای غربی رسیده است.

در شهریور ۱۳۹۸، یمن به عضویت کنوانسیون ۱۹۷۰ یونسکو در خصوص راه‌ های منع و جلوگیری از واردات، صادرات و انتقال غیرقانونی مالکیت دارایی ‌های فرهنگی درآمد.

این کنوانسیون اصلی ‌ترین معاهده بین ‌المللی برای مبارزه با قاچاق فرهنگی است.

پیوستن به این کنوانسیون باعث شد یمن واجد شرایط بهره‌ مندی از چند پوشش قانونی شود، از جمله یک توافقنامه دوجانبه با ایالات متحده آمریکا طبق کنوانسیون آمریکا در خصوص قانون اجرای مالکیت فرهنگی.

دماج ضمن تأکید بر اهمیت حصول توافقات مشابه با کشورهای دیگر، گفت به موجب این توافقنامه، نمایش و فروش عتیقه ‌جات یمنی در بازارهای آمریکا ممنوع خواهد بود.

استثمار گنجینه‌ های ملی

دماج گفت در سال ۱۳۹۱، القاعده پس از به دست آوردن تسلط شهر زنجبار -- مرکز استان ابین -- بخشی از دارایی ‌های موزه زنجبار را به غارت برده است.

او گفت: «سال ۱۳۹۳ که ارتش شهر زنجبار را آزاد کرد، صنایع دستی باقیمانده به گاوصندوق‌ های بانک مرکزی در عدن منتقل شد تا از آنها محافظت شود.»

هشام الجابری، سخنگوی منطقه نظامی دوم، گفت القاعده در سال بعد که تسلط شهر مکلا در استان حضرموت را به دست آورد، به موزه این شهر یورش برد و بعضی از دارایی‌ های باستانی آن را به غارت برد.

عبدالعزیز ثابت، اقتصاددان، گفت موزه ‌ها و اماکن باستانی یمن برای گروه‌ های مسلح جذابیت دارند چرا که حاوی صنایع دستی فراوان با ارزش مالی بالایی هستند.

ثابت گفت: «حوثی ‌ها به دلیل تسلط شدیدی که بر استان‌ های شمالی یمن با آن همه اماکن باستانی دارند شش سال است که آنها را تحت اراده خود درآورده‌ اند و به نفع خودشان از آنها سوء استفاده می ‌کنند.»

وی افزود گواه این مدعا وفور صنایع دستی یمنی است که اخیراً در موزه‌ های مختلف کشورهای دیگر و بازارهای منطقه ‌ای و بین ‌المللی یافت می ‌شود.