«خلیفه قناری»: جزئیات جدید درباره خبرچینی سرکرده داعش در زندان

گزارش‌ های بازجویی تاکتیکی مربوط به زمان حبس امیر محمد عبدالرحمان المولی، سرکرده فعلی داعش، در سال ۱۳۸۷، که به تازگی از حالت محرمانه خارج شده، نشان می ‌دهد که علاقه زیادی به لو دادن رقبای خود داشته است.

المولی، چهره ‌ای مرموز که به «ابو ابراهیم الهاشمی القرشی» هم معروف است از نیمه دوم سال ۱۳۸۶ تا دست ‌کم تیر ماه ۸۷، که سوابق بازجویی به اتمام می ‌رسد، در زندان اردوگاه آمریکایی بوکا در عراق بازداشت بوده است.

او در مدت بازداشت خود بالاترین مقام مذهبی این گروه افراط ‌گرا بود که آن زمان تحت عنوان القاعده در عراق فعالیت می ‌کرد.

این ۵۳ گزارش که به تازگی از حالت محرمانه درآمده و روز سه ‌شنبه (۱۷ فروردین) توسط مرکز مبارزه با تروریسم آکادمی نظامی ایالات متحده، معروف به وست‌ پوینت، منتشر شده تکمیل ‌کننده اطلاعات به دست آمده از سه گزارش بازجویی دیگر است که در شهریور ۱۳۹۹ منتشر شد.

واشنگتن پست روز چهارشنبه گزارش کرد که این گزارش ‌ها «دریچه کم‌ نظیری» به روی فعالیت ‌های اولیه المولی باز می ‌کند و تصویر دقیق ‌تری از شخصیت و انگیزه‌ های این سرکرده داعش ارائه می ‌دهد.

«خبرچین زندان»

واشنگتن پست گفت این سوابق که به تازگی از حالت محرمانه درآمده است «تصویر ژرفی از یک زندانی خبرچین هزارچهره — و گاهی مشتاق — را نشان می‌ دهد که جزئیات ارزشمند فراوانی در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داده و در مبارزه با سازمان تروریستی که خودش اکنون سرکردگی آن را به عهده دارد به آنها کمک کرده است.»

«از این گزارش ‌ها به وضوح برمی ‌آید که المولی دست ‌کم طی یک دوره دوماهه در اواخر سال ۱۳۸۶ یا اوایل سال ۱۳۸۷ با افشای هویت سرکردگان تروریسم و ارائه اطلاعات نقشه ‌مانند برای یافتن آنها، به رؤیای تحقق ‌یافته بازجویان بدل شده بود.»

المولی با ارائه تعدادی شماره تلفن به نیروهای آمریکایی و کمک کردن در چهره‌ نگاری و شناسایی خانه، خودروی شخصی و محل احتمالی یافتن رقبای خود در القاعده عراق، نیروهای آمریکایی را به این افراد نزدیک کرد.

او همچنین برای توصیف جزئیات فیزیکی بعضی از اعضای گروه اعلام آمادگی کرد.

این روزنامه گفت: «طبق این گزارش ‌ها، به نظر می‌ رسد المولی با چرخشی متناقض به یک فرد بسیار مفید برای آمریکایی‌ ها تبدیل شده و به آنها کمک کرده است تا به دنبال واحد تبلیغات گروه و همچنین افراد غیرعراقی سازمان او بروند.»

جدیدترین گزارش ‌ها — که با سانسور منتشر شده است — نشان می ‌دهد که المولی علاقه خاصی به لو دادن اعضای غیرعراقی گروه، از جمله اتباع کشورهای شمال آفریقا، داشته است.

او مشخصاً ابو قسوره مغربی، معاون سرکرده القاعده عراق، را «فروخت» و برای این کار، نقشه ‌های منتهی به اردوگاه او را ارائه کرد و نام یکی از نزدیکانش را لو داد.

ابو قسوره بعداً در موصل به دست نیروهای آمریکایی کشته شد.

«خلیفه قناری»

دنیل میلتون، مدیر تحقیقات مرکز مبارزه با تروریسم، روز سه‌ شنبه در وبلاگ لاوفر متعلق به اداره امنیت ملی ایالات متحده نوشت المولی قبلاً فرمانده القاعده عراق در موصل بوده است.

میلتون گفت: «المولی پیش از دستگیری از سرکردگان رو به پیشرفت بود که به دنبال پیشبرد منافع خود، پرورش مهارت ‌های تصمیم‌ گیری و میانجی‌ گری و طی کردن درجات بالای سازمان خود بود.»

وی افزود: «اما وقتی دستگیر شد مثل بلبل از سازمانش حرف می‌ زد و به تعبیر یکی از متخصصان، به خلیفه قناری تبدیل شد.»

قبلاً در زمان مرگ ابوبکر بغدادی، سرکرده این گروه شبه‌ نظامی، طی حمله آمریکا در سوریه، پیشینه المولی به عنوان خبرچین در محافل گروه شناخته شده بود.

داعش روز ۹ آبان ۱۳۹۸ المولی را جانشین بغدادی معرفی کرد.

به گزارش واشنگتن پست، در آن زمان «مفسران برجسته در شبکه‌ های اجتماعی هوادار داعش» از تصمیم ارتقای مقام المولی انتقاد کردند.

وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا نام او را در فهرست ویژه تروریست ‌های جهانی قرار داده و برنامه پاداش برای عدالت این وزارتخانه ۱۰ میلیون دلار پاداش برای اطلاعات مربوط به محل سکونت او تعیین کرده است.

«سیاستگذار قسی ‌القلب»

طبق برآوردها، المولی در سال ۱۳۵۵ در تلعفر در حدود ۷۰ کیلومتری موصل در یک خانواده ترکمن به دنیا آمده و یکی از معدود افراد عجمی است که به رتبه‌ های بالای داعش رسیده است.

طبق طرح مقابله با تروریسم، المولی «سریعاً جای پای خود را محکم کرد» و در رتبه‌ های ارشد داعش جای گرفت و لقب «پروفسور» و «نابودگر» را از آن خود کرد.

این سازمان گفت المولی در میان داعشی ‌ها به «سیاستگذار قسی ‌القلب» معروف بود و مسئولیت «حذف مخالفان سرکردگی بغدادی» را بر عهده داشت.

او احتمالاً بیشتر از هر چیز به سبب توجیه حمله به اقلیت ایزدیان عراق از طریق قتل عام، تبعید و بردگی جنسی آنها شهرت یافته است.

میلتون در تحلیلی که در وبلاگ لاوفر نگاشته خاطرنشان کرد «در حوزه مقابله با تروریسم تا حدی در مورد تعهد جنگ ‌طلبان و افراط‌ گرایان نسبت به جنبش‌ هایشان مبالغه می ‌شود.»

اما به کمک گزارش‌ هایی که به تازگی از حالت محرمانه درآمده، این تصور که اعضای گروه‌ های افراط‌ گرا «متعهد و پراشتیاق و توانا و زیرک» هستند کمرنگ می‌ شود.

میلتون گفت: «گرچه این موضوع در برخی موارد کاملاً درست است، تحقیقات و گزارش‌ های قبلی نشان داده که این گروه ‌ها گرفتار مسائل پیش‌ پاافتاده مدیریت سازمانی هستند. همین اسناد تصویر جالبی از این موضوع ارائه می ‌دهند.»

وی افزود: «در این گزارش ‌ها می ‌بینیم که المولی با افراد زیادی از سطوح مختلف شایستگی و تعهد سر و کار داشته است. با توجه به اسامی زیادی که المولی لو داده، به نظر می‌ رسد خود او هم این خصوصیات را کمابیش داشته باشد.»