امیدواری القاعده یمن به بازگشت هم زمان با ادامه جنگ شش ساله

عدن -- کارشناسان و تحلیلگران می گویند تلاش ها برای احیاء روند صلح در یمن تحت هدایت سازمان ملل متحد و ایالات متحده به خنثی کردن القاعده کمک خواهد کرد. القاعده در تلاش بوده است که با سوءاستفاده کردن از جنگ جاری، دست به سازماندهی مجدد بزند.

یافتن راه حلی برای این جنگ شش ساله، دولت یمن را قادر خواهد ساخت که منابع خود را بر جنگیدن با این گروه افراطی متمرکز کند. القاعده از درگیر بودن دولت با حوثی ها (انصارالله) مورد حمایت ایران برای اجرای حملاتش استفاده کرده است.

با ادامه یافتن جنگ، حملات القاعده به طور فزاینده ای به امری معمول تبدیل شده است.

برای نمونه، مردان مسلح مظنون به عضویت در القاعده روز ۲۸ اسفند به یک پست ایست و بازرسی امنیتی در منطقه احور استان ابین که توسط نیروهای کمربند امنیتی اداره می شود، حمله کردند. این نیروها توسط امارات متحده عربی آموزش داده شده اند.

مهاجمان با شلیک آر پی جی و مسلسل به این پست ایست و بازرسی واقع در منطقه ساحلی احور یورش بردند و چهار غیرنظامی و هشت سرباز را کشتند. مهاجمان پس از تیراندازی از محل گریختند.

محمود الطاهر، تحلیلگر سیاسی، گفت که تداوم جنگ و گسترش آن به چند جبهه «درگیری را طولانی تر خواهد کرد و شرایطی را به وجود خواهد آورد که برای سازماندهی دوباره عوامل القاعده مناسب تر است.»

او گفت که این می تواند به از سرگیری فعالیت های تروریستی منجر شود.

فعالیت القاعده در مأرب

به گزارش خبرگزاری فرانسه، سال ها شکست و ناکامی شاخه القاعده در یمن را تضعیف کرده است، اما در حالی که دولت و حوثی ها در استان مأرب در شمال آن کشور درگیر جنگی سخت هستند، این گروه کوشیده است که خود را احیاء کند.

مقامات امنیتی و رهبران عشایر می گویند که نبرد بر سر مأرب سبب به وجود آمدن یک خلاء امنیتی شده است و القاعده از این خلاء سوءاستفاده می کند.

القاعده در شبه جزیره عربستان طی سه سال گذشته شکست های متعددی را متحمل شده است. این شکست ها سبب شده اند که این گروه از داشتن قلمرو و جنگجویان محروم شود و سرنوشت رهبری آن در هاله ای از ابهام فرو رود.

یک مقام اطلاعاتی می گوید که مأرب مرکز قدرت اصلی القاعده در شبه جزیره عربستان بوده است.

در شرایطی که طرف های اصلی درگیر در جنگ، در تلاش برای مسلط شدن بر شهر مأرب خسارات سنگینی را متحمل شده اند القاعده در شبه جزیره عربستان در جای دیگری در این منطقه «آسوده خاطر» است و نفوذ زیادی در روستاها و شهرک های کوچک آن منطقه دارد.

به گفته این مقام اطلاعاتی، «در حالی که دیگران مشغول جنگیدن هستند، آنها بار دیگر به آموزش جنگجویان، برنامه ریزی، و بازسازی روابط» با عشایر محلی اقدام کرده اند و در پی کسب «حمایت مالی» جوامع محلی هستند.

سوءاستفاده افراط گرایان از بی ثباتی

در شرایطی که یمن با بی ثباتی فزاینده ناشی از یک جنبش جدایی طلبی در جنوب، یک شورش در شمال، و یک بحران اقتصادی فلج کننده دست و پنجه نرم می کند، القاعده در شبه جزیره عربستان قدرت گرفته است.

حسام رادمان از مرکز مطالعات راهبردی صنعا گفت که تا سال ۱۳۸۹، «آنها برای حرکتشان پایگاهی نیرومند و پناهگاه های امن متعددی داشتند.»

القاعده در شبه جزیره عربستان در سال ۱۳۹۳ به اوج قدرت خود رسید، به شهرها حمله کرد، و در سال ۱۳۹۴ بر المکلا، مرکز استان حضرموت، تسلط یافت.

زمانی که عربستان سعودی در اسفند ۱۳۹۳ یک مداخله نظامی را با هدف متوقف کردن حوثی ها در یمن آغاز کرد، القاعده در شبه جزیره عربستان را نیز به دقت زیر نظر داشت.

امارات متحده عربی، یکی از اعضای اصلی ائتلاف عربی تحت رهبری عربستان سعودی، با کمک نیروها، جنگ افزارها، و اطلاعات ایالات متحده هدایت تلاش ها برای بیرون راندن القاعده در شبه جزیره عربستان از روستاها را به دست گرفت.

نیروهای ایالات متحده توانستند رهبران اصلی آن گروه را پیدا کنند و از بین ببرند. از جمله این که در سال ۱۳۹۴ ناصر الوحیشی، رهبر آن گروه، را از پا درآوردند.

یکی دیگر از چالش ها جاه طلبی «دولت اسلامی» (داعش)، در زمانی که گروه های افراطی رقیب آن سال ها بر سر کسب قلمرو و حمایت رقابت می کردند، بود.

یکی از رهبران عشایر در مأرب گفت: «همه این عوامل موجب تضعیف القاعده در شبه جزیره عربستان شد. امروز این گروه با مشکلات مالی رو به روست، بسیاری از اعضای آن به خیانت متهم شده اند، و برخی دیگر نیز به داعش پیوسته اند.»‌

وی گفت، اما اکنون درگیری ها در مأرب «به سازماندهی مجدد این گروه کمک می کند.»

ترس از بازگشت القاعده

محسن الفقیر، یک کارمند دولت از ابین، می گوید که بازگشت القاعده همچنان امری محتمل است.

وی گفت که دلیل این احتمال این است که دولت یمن تلاش هایش برای مبارزه با القاعده و شکار اعضا و هسته های پنهان آن را متوقف کرده است.

الطاهر، تحلیلگر سیاسی، خواستار افزایش تلاش ها برای برقراری صلح در یمن و نیز تشدید اقدامات دولت، ائتلاف عربی، و ایالات متحده برای مبارزه با القاعده شد.

وی گفت که بخش هایی از کشور همچنان «پناهگاه امنی را برای عناصر القاعده» فراهم می کنند. او در این رابطه به استان های البیضاء و ابین و نیز تا حدودی شبوه اشاره کرد.

عبدالسلام محمد، رئیس مرکز مطالعات و پژوهش ابعاد، گفت که القاعده نیز مانند هر گروه تروریستی دیگری از رویدادهای جاری سوء استفاده می کند.

او گفت: «حکومت، دشمن شماره یک چنین گروه هایی است. وقتی آنها ببینند که حکومت در جنگ های متعدد تضعیف یا درگیر شده است، برای کسب هر دستاوردی که برایشان ممکن باشد اقدام می کنند.»

وی افزود: «گروه های تروریستی به هر منطقه ای که حکومت در آنها حضور نداشته باشد، وارد می شوند. هر نمونه از ضعف دولت به القاعده و دیگران این فرصت را می دهد که وارد شوند و حضورشان را تثبیت کنند.»

محمد گفت که شکست گروه های تروریستی با ترمیم حکومت و از بین بردن گروه های مسلحی که خارج از حیطه قدرت حکومت فعالیت می کنند، آغاز می شود.

او گفت: «دولت با همکاری ائتلاف [عرب] و شرکای بین المللی باید یک کارزار نظامی را آغاز کند تا مناطقی را که زیر سلطه گروه های تروریستی قرار دارند، بازپس بگیرد.»

محمد گفت که دولت همچنین باید یک فرایند گذار را برای دستیابی به صلح پایدار در یمن آغاز کند.