موافقت ایران با تحویل جعبه‌های سیاه هواپیمای سرنگون‌شده به اکراین

ایران چهارشنبه (۱۱ مارس) در جلسه هوانوردی غیرنظامی سازمان ملل متحد متعهد شد که جعبه‌های سیاه پرواز شماره ۷۵۲ را که سرنگون شده بود جهت تحلیل به اکراین یا فرانسه تحویل دهد -- حرکتی که کانادا و اکراین از آن استقبال کرده‌اند.

منابع خبری به خبرگزاری فرانسه گفتند که فرهاد پرورش، نماینده ایران در سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی در مونترال، گفته است این تجهیزات به کیف ارسال خواهد شد.

انتظار می‌رود این جعبه‌ها حاوی اطلاعاتی درباره آخرین لحظات قبل از اصابت موشک به جت مسافربری شرکت هواپیمایی بین‌المللی اکراین باشد که لحظاتی پس از بلند شدن از باند فرودگاه تهران در روز ۸ ژانویه سقوط کرد.

در اتاوا، فرانسوا فیلیپ شامپاین، وزیر امور خارجه کانادا، از تعهد ایران به اینکه بالاخره جعبه‌های سیاه را تحویل بدهد «استقبال کرد» و گفت این کار «قدمی بود که ایران در جهت درست برداشت».

او گفت: «من حرف ایران را قبول می‌کنم اما ترجیح می‌دهم وقتی جعبه‌های سیاه به اروپا رسید این کشور را در عمل قضاوت کنم و ما کارشناسان خودمان را داریم که [قبلا] قادر به تحلیل (چنین جعبه‌هایی) بوده‌اند.»

آندری شوچنکو، سفیر اکراین در کانادا، در توئیتی گفت کشور متبوع او نیز «از تصمیم ایران» برای تحویل جعبه‌های سیاه «استقبال می‌کند» و افزود که «در صورت نیاز به تخصص بیشتر»، تجهیزات ثبت داده‌های پرواز برای تحلیل به فرانسه ارسال خواهد شد.

ایران پذیرفته است که دو جعبه سیاه هواپیما آسیب دیده و این کشور از توانایی فنی برای استخراج داده‌ها برخوردار نیست، اما دو ماه برای تصمیم‌گیری در این خصوص وقت‌کشی کرده است.

کشورهایی که شهروندانشان در این فاجعه جان خود را از دست دادند -- که اکثرا ایرانی‌ها را شامل می‌شد اما شهروندان افغانستان، انگلیس، کانادا، سوئد و اکراین نیز در بین آنها بودند -- از خودداری ایران برای تحویل جعبه‌های سیاه هواپیما به اکراین یا یکی از چند کشوری که قادر به بازیابی و تحلیل داده‌های آن هستند انتقاد کرده بودند.

افزایش نارضایتی از ایران

کانادا بارها از ایران خواست جعبه‌های سیاه هواپیما را برای تحلیل کارشناسی به اکراین یا فرانسه تحویل بدهد.

مارک گارنو، وزیر حمل و نقل کانادا، در جلسه ایکائو فشار بر این موضوع را بیشتر کرد و گفت: «تا همه حقایق را ندانیم و تحلیل نکنیم نمی‌توانیم از سرنگونی دلخراش پرواز پی اس ۷۵۳ درس بگیریم».

وی گفت: «با گذشت دو ماه از این موضوع و علی‌رغم درخواست‌های مکرر، همه ما باید از عدم اقدام ایران برای تدارک بازخوانی تجهیزات ثبت داده‌های پرواز بیش از پیش نگران باشیم.»

ایران اگر می‌خواهد ثابت کند که همواره مطابق با تعهدات بین‌المللی خود تمایل به پاسخگویی کامل و شفاف در خصوص این حادثه داشته است، باید هم‌اکنون وارد عمل شود و بازخوانی تجهیزات ثبت داده‌های پرواز را تدارک ببیند. مردم کانادا و جامعه بین‌المللی دیگر بیش از این نمی‌توانند صبر کنند.»

ایکائو همچنین جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار داد تا مطابق با مقررات بین‌المللی بررسی سوانح، «تحقیقات پیرامون این حادثه را به‌موقع انجام دهد».

این فاجعه زمانی برملا شد که پدافندهای ایران جهت آمادگی برای اقدام تلافی‌جویانه ایالات متحده آمریکا در واکنش به حملات هوایی ایران به نیروهای آمریکایی مستقر در عراق در سطح بالای هشدار قرار گرفته بود -- این حملات خود در پاسخ به اقدام آمریکا برای ترور قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد ایرانی، انجام شده بود.

بلافاصله پس از این حادثه، مقام‌های غیرنظامی ایران پافشاری کردند که سقوط هواپیما احتمالا به خاطر نقص فنی بوده است و ادعاها مبنی بر سرنگونی هواپیما را قویا رد کردند.

اما در ساعات اولیه روز ۱۱ ژانویه همزمان با ابراز خشم معترضان ایرانی نسبت به این اشتباه مصیبت‌بار، نیروهای نظامی ایران پذیرفتند که هواپیما به علت «خطای انسانی» سرنگون شده بوده است.