بحران ارزی مشکلات جدیدی را برای یمن جنگزده ایجاد کرده است

شعله ور شدن جنگ ارزی بین دشمنان یمن، باعث سقوط شدید ریال این کشور شده و این امر بحران انسانی را، که هم اکنون نیز پس از پنج سال درگیری میلیون ها نفر را به آستانه قحطی کشانده است، تشدید کرده است.

این رویارویی زمانی شدت گرفت که حوثی های تحت حمایت ایران (انصارالله) که پایتخت صنعا و بیشترمناطق شمالی کشور را کنترل می کنند، استفاده از اسکناس های جدید چاپ شده توسط بانک مرکزی عدن را ممنوع اعلام کردند که مورد حمایت جامعه بین المللی است.

به گفته منابع نزدیک به شبه نظامیان، ممنوعیت استفاده از این اسکناس ها، که برای اولین بار سه سال پیش منتشر شده است، در ۱۹ ژانویه و در حالی آغاز شد که ساکنان و صرافی ها به دلیل تهدید به زندان به مدت ۱۰ سال از معامله با آن سرباز زدند.

حوثی ها تأکید می کنند که از مردم در برابر تورم بالا محافظت می کنند، اما این حرکت قدرت خرید مردم را کاهش داده و عملا ارز را دو نرخی کرده است: حدود ۶۸۲ ریال در برابر یک دلار در عدن و ۶۰۰ ریال برای هر دلار در صنعا و شمال کشور.

ارزش ارز یمن در پنج هفته گذشته حدود ۱۵ درصد در جنوب و ۷ درصد در شمال کاهش یافته است، سقوطی که هیچ نشانه ای از کند شدن در آن دیده نمی شود.

در بازارهای یمن غرفه ها انباشته از گوجه فرنگی، پیاز و موز است، در حالی که مغازه داران دیگر قفسه های پر از لباس و کالاهای مصرفی ارائه می دهند.

اما مردم عادی به طور فزاینده ای از کاهش ارزش پول خود ناراحت هستند و این باعث وخامت بیشتر زندگی آن ها شده در حالیکه حوثی ها همچنان در جنگ علیه دولتی هستند که توسط ائتلافی تحت رهبری سعودی ها حمایت می شود.

عبدو یکی از ساکنان بندر عدن گفت: «قیمت ها بسیار گران است، ما حقوق نمی گیریم و اوضاع بد وبدتر می شود.»

در صنعا نیز ، که از سال ۲۰۱۴ تحت کنترل حوثی ها است، ساکنان علیه این اقدامات اعتراض می کنند.

عبدالعزیز علی به خبرگزاری فرانسه گفت: «این ممنوعیت منجر به صدمات گسترده ای به شهروندان شده است. بسیاری از ما مقادیری اسکناس جدید داریم اما نمی توانیم از آن برای خرید غذای روزانه خود استفاده کنیم.»

رامش رجاسینغام، كه هماهنگی كمک های بشردوستانه در این کشور را اداره می کند قبلا به شورای امنیت سازمان ملل گفت: «با کاهش سریع ارزش ریال و اختلال در پرداخت دستمزدها، ما دوباره شاهد وخامت شرایط هستیم که یمن را در آستانه قحطی قرار خواهد داد.»

وی گفت: «ما نباید اجازه دهیم که این اتفاق دوباره رخ دهد.» وی افزود که حتی اگر یمن از قحطی هم نجات پیدا کند، بازهم دچار بدترین بحران انسانی جهان در سال ۲۰۲۰ خواهد شد.

باج خواهی از مردم

دولت یمن در سال ۲۰۱۶ بانک مرکزی را از صنعا به عدن منتقل کرد تا بتواند در سیاست های پولی، ارزی و پرداخت دستمزدها کنترل مؤثرتری داشته باشد.

اما مقر تاریخی این بانک در صنعا هنوز تحت کنترل حوثی ها فعالیت می کند.

مرکز مطالعات استراتژیک صنعا در گزارشی اخیرا اعلام کرد که این بحران سقوط سیستم مستقر ریالی را تهدید می کند و کشور را به سمت استفاده از ارزهای نقدی، نظیر ریال سعودی و دلار آمریکا سوق خواهد داد.

این مرکز اعلام کرد: «جمعیت میلیونی که هم اکنون هم در آستانه گرسنگی قرار دارد بازهم باید هزینه های فزاینده ای را متحمل شوند که ناشی از کاهش قدرت خرید و وخیم تر شدن بحران انسانی ناشی از تشدید جنگ ارزی است.»

آنتونی بیسول، تحلیلگر اقتصادی در مرکز صنعا، گفت که شمال از کمبود عرضه ریال قدیمی رنج می برد و شهروندان عادی برای تبدیل اسکناس های جدید خود به بازار سیاه روی آورده اند.

وی به خبرگزاری فرانسه گفت: «در جنوب، میزان اسکناس های جدید بانکی در گردش رو به افزایش است ... و انتظار می رود که این وضعیت به تورم بیشتر منجر شود.»

وی گفت: «کالاها وارد می شوند ولی مسئله اصلی قدرت خرید و توانایی مردم برای خرید کالاهایی است که در بازار وجود دارد.»

رئیس جمهور عبد ربو منصور هادی گفت که اقدامات حوثی ها «سرکوبگرانه است و باعث تخریب اقتصاد» خواهد شد و شبه نظامیان را به «باج خواهی از مردم» متهم کرد.

نجیب العوج، وزیر برنامه ریزی و همکاری بین المللی یمن گفت: «نخست وزیر با سفیران اتحادیه اروپا ملاقات کرده است و ما از آنها خواسته ایم تا به حوثی ها فشار آورد تا این ممنوعیت را لغو کنند.»