وزارتخانه جدید لبنان در رسیدگی به بحران پناهجویان با مشکلات زیادی رو به رو است

وزارتخانه تازه تاسیس امور پناهجویان لبنان با چالشهای زیادی روبرو است، از زیرساخت هایی که بار زیادی به آنها تحمیل شده و اردوگاههای پناهجویانی که کنترلی برآنها وجود ندارد تا اقتصادی که ضعیف شده و ازدحام بیش از حد پناهجویان در مناطق فقیر.

به گفته معین المرعبی وزیر دولتی در امور پناهجویان، وظیفه اصلی این وزارتخانه تدوین سیاست ها و هماهنگی با مسئولین ذیربط به منظور کمک به لبنان در رسیدگی به بحران پناهندگان است.

مرعبی که در ماه دسامبر در این سمت جدید منصوب شد، درباره نقش خود و بازتاب های بحران پناهجویان سوری بر لبنان که تاکنون هزینه ای بالغ بر 18 میلیارد دلار برای این کشور داشته، با المشارق گفت و گو کرد.

المشارق:مسئولیت های اصلی وزارتخانه تازه تاسیس امور پناهجویان چیست؟

معین مرعبی: تشکیل این وزارتخانه، گرچه با شش سال تاخیر صورت گرفت، به منظور کمک به لبنان برای ارتباط با جامعه بین المللی در مورد مسئله پناهجویان بود.

این وزارتخانه مسئول تدوین سیاست های مربوط به آوارگان سوری، و نیز هماهنگی بین وزارتخانه های ذیربط مانند وزارت کشور، بهداشت عمومی، امور اجتماعی و آموزش از یک سو و اهدا کنندگان از سوی دیگر می باشد. [...]

این وزارتخانه همچنین نقش فعالی درتهیه و تدوین طرح واکنش به بحران لبنان ایفاء می کند که شامل فراخوان برای سرمایه گذاری در طرح های زیرساختی می باشد، به ویژه در مناطقی که شمار بیشتری از آوارگان در آنجا سکونت دارند.

المشارق: نخست وزیر لبنان سعد حریری در همایش بروکسل با موضوع سوریه در روزهای 4 و 5 آوریل، هشدار داد که اوضاع جاری در لبنان مانند یک بمب ساعتی است و جامعه بین المللی را ترغیب کرد تا در زیرساختها و طرحهای دیگر عمرانی در لبنان سرمایه گذاری کنند. این همایش با تعهد مبلغ 6 میلیارد دلار به عنوان کمک پایان یافت. سهم لبنان از این مقدار چقدر است؟

مرعبی: ما آگاه شدیم که لبنان نزدیک به 1.5 میلیارد دلار دریافت خواهد کرد که برای سرمایه گذاری بر روی زیرساخت ها به کار نمی رود. ما سالانه مبلغ 3.8 میلیارد دلار نیاز داریم، اما تنها در سال 2016 مبلغ 1.5 میلیارد دلار دریافت کردیم.

ما تمام حمایت های مالی دریافتی را هزینه می کنیم، اما برای پوشش نیازهای پناهجویان و جوامع میزبان آنها که خود نیز فقیر هستند، کافی نمی باشد. این دلیل توضیح می دهد که چرا ما خانواده های سوری داریم که با روزی کمتر از 2 دلار زندگی می کنند.

با این وجود، دریافت منابع مالی برای طرح واکنش لبنان را آغاز کرده ایم. تاکنون، ما مبلغ 100 میلیون دلار برای مدارس و 200 میلیون دلار برای جاده ها دریافت کرده ایم و برای بیمارستان ها و[ بخش] درمانی هم منتظر مبلغی هستیم که هنوز مقدار آن معین نشده است.

المشارق: میزان خساراتی که در نتیجه بحران پناهجویان به لبنان وارده شده چه میزان است؟

مرعبی: خسارات وارده برای کشوری مانند لبنان با جمعیت 4.2 میلیون نفر و مجموع بدهی های عمومی 75 میلیارد دلار و نرخ رشد کمتر از 1 درصد بسیار زیاد است. تا به امروز، لبنان در نتیجه بحران آوارگی متحمل خساراتی بین 15 تا 18 میلیارد دلار شده و شمار پناهجویان بیش از 1.3 میلیون نفر است.

المشارق: در نتیجه بحران پناهجویان، لبنان با چه مسائل کلیدی مواجه است؟

مرعبی: ما با مشکلات گوناگونی روبرو هستیم، که بزرگترین آنها ازدحام پناهجویان در مناطق فقیرنشین لبنان است.

مناطقی وجود دارند که شمار پناهجویان تا پنج برابر بیشتر از شمار مردم محلی است. به همین دلیل، لبنانی ها و سوری ها بر سر آب، سیستم تخلیه فاضلاب، زباله، مراقبت های درمانی و حمل و نقل با یکدیگر رقابت می کنند.

همچنین بر سر فرصت های شغلی، و بین دانش آموزان لبنانی و سوری بر سر جا در مدرسه رقابت وجود دارد. مدارس اکنون روزانه در سه نوبت کار می کنند تا از هر دو طرف تا جایی که ممکن است شمار دانش آموزان بیشتری را جا بدهند.

مشکلات ما بسیار و بزرگ هستند. عکار [ در شمال] برای نمونه، دهها سال است که راههای آسفالت نشده دارد، و 92 درصد از خانه های آن بدون آب لوله کشی و فاضلاب هستند و بیمارستان دولتی آنجا فقط 60 تختخواب دارد. این میزان برای جمعیت 652,000 نفری عکار علاوه بر 300,000 نفر پناهجوی سوری در آنجا کافی نیست.

المشارق: آیا انتظار دارید کشورهای اهدا کننده از طرح سرمایه گذاری بر روی زیرساخت های لبنان حم ایت کنند؟

مرعبی: امروز، لبنان با فرصتی برای بازسازی زیرساخت های کشور شامل آب، فاضلاب، برق، راهها، مدارس و بیمارستان ها روبرو است. جامعه بین المللی مشتاق است و ما طرح خود را آماده داریم که شامل بازسازی بخش هایی است که در خدمت لبنانی ها و سوری ها هر دو است. برای نمونه، وقتی ما مدارس را بازسازی می کنیم، به آموزش کودکان سوری هم کمک می کنیم تا بتوانند هنگامی که به کشورشان بازگشتند، آینده بهتری داشته باشند.

المشارق: لبنان در رابطه با اردوگاههای پناهجویان با چه چالشهایی روبرو است؟

مرعبی: بخش عمده این چالش ها از ماهیت امنیتی برخوردار است و ما به عنوان یک وزارتخانه باید هشیار باشیم. اما تا به امروز، نقش ما دراین رابطه مشخص نشده است، در حالی که وزارت امور اجتماعی، با همکاری با سازمان های بین المللی مسئول امور اردوگاهها بوده است.

لبنان از زمان آغاز بحران نتوانسته اردوگاههای تحت نظارتی را بسازد، و این کار مشخص کردن مکان پناهجویان به منظور کمک رسانی به آنها و ارزیابی شرایط اجتماعی آنها را مشکل می کند.

المشارق: عرسال چطور، که میزبان بیشترین شمار پناهجویان و شاهد چالش های امنیتی بوده است؟

مرعبی: شهرستان عرسال اکنون میزبان 110,000 پناهجو است، در حالی که جمعیت محلی آن 30,000 نفر است. این شهرستان با مسائل امنیتی و خدمات عمومی در رابطه با آب، فاضلاب و زباله روبرو است.

بنا به درخواست ما، دفتر مطالعات فنی، با همکاری با یک مهندس متخصص از وزارت محیط زیست، مطالعات اولیه را روی عرسال انجام داده اند. یک ماه دیگر، یونیسف به منظور رسیدگی به مسائل عرسال، طرحهای زیرساختی آنجا را به مناقصه خواهد گذاشت.

المشارق: آیا وزارتخانه شما طرحهایی را برای حل بحران اقتصادی پناهجویان و جوامع میزبان آنها، به مرحله اجرا خواهد گذاشت؟

مرعبی:طرحهای زیرساختی پیشنهادی به حل بحران اقتصادی کمک خواهند کرد برای اینکه سرمایه گذاری جذب می کنند و ما امیدواریم که در بخشهای کشاورزی و صنعتی باشد که موجب ایجاد اشتغال برای کارگران لبنانی و سوری خواهد شد. [...]

من با سه دانشگاه در ارتباط بودم و به ایده های دانشجویان آنها در مورد [ شیوه حل] بحران آوارگی گوش دادم. دانشگاه آمریکایی بیروت در مورد بازسازی سوریه یک همایش برگزار کرد که طی آن، ایده های گوناگونی مورد بحث و بررسی قرار گرفت که می تواند به سود پناهجویان باشد.

در عین حال، دانشجویان دانشگاه عربی بیروت و دانشگاه سنت جوزف نیز بر روی نهایی کردن ایده ها برای طرح هایی که می تواند دست در دست با همکاری با پناهجویان اجرا شوند، کار می کنند.

این طرح ها می تواند به احیای اقتصاد لبنان کمک کرده و برای پناهجویان ثبات مالی و اجتماعی به همراه بیاورد. ما باید درباره شیوه ای که بتوانیم مسئله آوارگان سوری را به یک فرصت مثبت و منبع بهره وری تبدیل کنیم، بیاندیشیم.