اهمیت جنوب سوریه در عملیات قاچاق مواد مخدر حزب‌الله در منطقه

بیروت -- ساکنان محلی و کارشناسان می‌گویند که استان‌های سویدا و درعا در سوریه به مرکز عملیات‌های منطقه‌ای قاچاق مواد مخدر حزب‌الله لبنان تبدیل شده است. به‌گفتۀ آنها این عملیات، اردن و کشورهای حاشیۀ خلیج فارس را نشانه رفته است.

حزب‌الله افزون بر تولید انواع دیگر مواد مخدر، تعدادی کارخانۀ ساخت کاپتاگون را در این استان‌ها و نیز در دیگر نقاط کشور ایجاد کرده و از آنجا قرص‌های محرک ممنوعۀ آمفتامین را قاچاق می‌کند.

نیروهای اردنی روز ۱ خرداد اعلام کردند که با خنثی کردن یک عملیات گستردۀ قاچاق در مرز شرقی این کشور با سوریه، ۶۳۷ هزار قرص کاپتاگون، ۱۸۱ ورقه حشیش به اندازۀ کف دست، و ۳۹۶۰۰ قرص ترامادول را کشف و ضبط کردند.

چهار نفر از قاچاقچیان در جریان این تبادل آتش کشته شدند، در حالی که بقیه گروه که تعدادی از آنها مجروح شده بودند، به سوی سوریه عقب‌نشینی کردند.

سرتیپ ژنرال احمد هاشم خلیفات، که ریاست ادارۀ امنیت مرزی ارتش اردن را بر عهده دارد، نیروهای «بی‌نظم و انضباط» ارتش سوریه را به همکاری با قاچاقچیان مواد مخدر و تسهیل فعالیت‌هایشان متهم کرد.

او گفت که شبه‌نظامیان وابسته به حزب‌الله و ایران در عملیات قاچاق مواد مخدر در جنوب سوریه دست دارند. این موارد سبب به‌وجود آمدن تغییراتی در قوانین درگیری در امتداد مرز ۳۷۵ کیلومتری میان این دو کشور شده است.

ملک عبدالله به‌تازگی طی مصاحبۀ اخیر خود با اندیشکدۀ «مؤسسه هوور» نسبت به تشدید تنش احتمالی در مرزهای اردن با سوریه ابراز نگرانی کرد.

در همین حال، دیده‌بان حقوق بشر سوریه روز ۱ خرداد هشدار داد که حزب‌الله انتقال مواد مخدر از لبنان به جنوب سوریه را از طریق گروه‌های وابسته به این حزب افزایش داده است.

این دیده‌بان گفت که گروه‌های وابسته به حزب‌الله و لشکر چهارم رژیم سوریه به رهبری ماهر، برادر بشار اسد، همچنان به انتقال مواد مخدر از لبنان به مناطقی در استان‌های درعا و سویدا ادامه می‌دهند.

کارشناسان می‌گویند، هدف آنها قاچاق مواد مخدر از سوریه به اردن و سپس به کشورهای حاشیۀ خلیج فارس است. وی یادآور شد که با عقب نشینی روسیه از مرزهای جنوبی سوریه، ایران و نیروهای نیابتی آن به‌منظور پر کردن این خلأ وارد عمل شده‌اند.

استثمار جوانان سوری

یکی از ساکنان سویدا که خودش را مروان معرفی کرد، به المشارق گفت که خرید و فروش و مصرف مواد مخدر در استان جنوبی سوریه «در میان جوانان رایج و گسترده است.»

وی حزب‌الله را به سوءاستفاده از شرایط دشوار زندگی جوانان «به‌منظور درگیر کردن‌شان در قاچاق مواد مخدر»، متهم کرد.

مروان گفت: «ما می‌شنویم که شبکه‌های قاچاق زیادی، که تعدادشان در حدود ده‌ها شبکه برآورد می‌شود، فعالانه در جنوب شرقی سویدا کار می‌کنند و افراد قبایل به‌دلیل شرایط دشوار زندگی‌شان توسط این شبکه‌ها به‌خدمت گرفته می‌شوند.»

او گفت: «این شبکه‌های قاچاق مواد مخدر توسط افرادی از منطقه که با حزب‌الله و مقامات امنیتی سوریه روابط مقتدری دارند، هدایت می‌شوند.»

به‌گفتۀ مازن غانم، از اهالی سویدا، درگیری اخیر میان قاچاقچیان و نیروهای اردنی «در شمال شرقی روستای خربه عواد روی داد.»

وی گفت: «چهار تن از قاچاقچیان کشته‌شده از قبیله الرمثان در روستای الشعب بودند و در میان آنها کودکی بود که به‌نظر نمی‌رسید بیشتر از ۱۵ سال سن داشته باشد.»

وی گفت: «متأسفانه پدیدۀ سوءمصرف و قاچاق مواد مخدر در میان فرزندان سویدا رو به رشد است؛ پدیده‌ای که برای حزب‌الله، که مسئول اصلی تجارت و قاچاق مواد مخدر به اردن از طریق قبایل است، منفعت دارد.»

کارخانه‌های کاپتاگون

بنا بر گفتۀ ترکی مصطفی، پژوهشگر سوری و متخصص در امور ایران و حزب الله، عملیات قاچاق مواد مخدر در جنوب سوریه «به حزب‌الله مرتبط است که اردن و کشورهای عربی خلیج فارس را هدف قرار می‌دهد.»

وی گفت: «عملیات آن ابعاد سیاسی و امنیتی مربوط به روند جنگ در سوریه، بی‌قانونی حاکم بر آن، و ابعاد راهبردی مرتبط به ایران را - که عملاً هدایت نظامی حزب‌الله را بر عهده دارد - دربرمی‌گیرد.»

او گفت که ایران از عملیات قاچاق مواد مخدر برای تقویت حزب‌الله استفاده می کند؛ چرا که این حزب نیرومندترین و خطرناک‌ترین شاخه وابسته به جمهوری اسلامی در منطقه است و پروژۀ توسعه‌طلبانۀ آن را پیش می‌برد.

مصطفی گفت که روستاهای واقع در مرز اردن، به‌ویژه در مناطق روستایی سویدا در جنوب، «راهروهای ترانزیتی پر رفت و آمد برای تجارت مواد مخدر و قاچاق آن به اردن به‌شمار می‌روند.»

وی افزود: «عناصر امنیتی حزب‌الله و رژیم سوریه برای نفوذ مواد مخدر به اردن از قاچاقچیان ساکن استان سویدا استفاده می‌کنند.»

بنا بر منابع موجود در منطقه، مصطفی گفت: «شماری از عناصر حزب‌الله یک دستگاه پرس مخصوص را که در تولید کاپتاگون استفاده می‌شد، از روستای حمص به سویدا انتقال دادند.»

او گفت، آنها با دریافت بیش از ۷۵ هزار دلار بر نصب و راه‌اندازی کارگاهی در این مکان نظارت کردند. وی یادآور شد که در حدود شش کارگاه کوچک تولید کاپتاگون در درعا مشغول به فعالیت هستند.

مصطفی گفت در حالی که شهر بصره الشام یکی از گذرگاه‌های اصلی در درعا است، اما در صلخد، یکی از شهرهای استان سویدا، فعالیت‌های مرتبط با مواد مخدر شدیدتر است.

وی گفت که منابع وی حاکی از حضور «بیش از ۲۰ گروه مختص فعالیت قاچاق مواد مخدر است که رهبران آنها از نفوذ اجتماعی و امنیتی برخوردارند و با مقامات سرویس‌های امنیتی سوریه و حزب‌الله روابط نیرومندی دارند.»

مصطفی گفت، بر همگان روشن است که حزب‌الله «صرف‌نظر از ابزار مورد استفاده، به‌منظور کسب درآمد» در ساخت و قاچاق مواد مخدر از سوریه به دیگر نقاط منطقه دست دارد.