آشکار شدن پیامدهای رهبری حزب الله در پی مناقشه عربستان و لبنان

بیروت -- در حالی که مردم لبنان از بحران شدید اقتصادی رنج می برند، سیاستمداران لبنانی مرتبط با حزب الله سیاسی کردن درگیری جاری یمن -- و در نتیجه انزوای بیشتر لبنان -- را بر حل مشکلات عمیق اقتصادی و سیاسی - مشکلاتی که این کشور را آزار می دهد - اولویت داده اند.

جورج قرداحی، وزیر اطلاعات لبنان، در مصاحبه ای که در مرداد ماه ضبط شد و هفته گذشته پخش شد، گفت که حوثی های مورد حمایت ایران از خودشان «در برابر تهاجم خارجی» ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی دفاع می کنند.

اظهارات او با محکومیت خشم آلود عربستان سعودی و متحدانش رو به رو شد و روابط دیپلماتیک را که در سال های اخیر به طور چشمگیری ضعیف شده بود بدتر کرد. گفتنی است که بدتر شدن این روابط بر سر تسلط فزاینده حزب الله است که سعودی آن را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی کرده است.

در پاسخ، عربستان سعودی روز جمعه به سفیر لبنان ۴۸ ساعت مهلت داد تا این کشور را ترک کند، سفیر خود را از بیروت فراخواند، و تمامی واردات از لبنان را به حالت تعلیق درآورد.

امارات متحده عربی، بحرین، و کویت بی درنگ از این روند [عربستان سعودی] پیروی کردند.

عبدالله بوحبیب، وزیر امور خارجه لبنان، گفت که تاکنون تنها قطر برای حل این بحران پیشنهاد میانجیگری داده است.

وزارت امور خارجه عربستان سعودی اعلام کرد که این اقدامات پس از اظهارات «توهین آمیز» وزیر لبنانی پیرامون جنگ یمن و همچنین به دلیل نفوذ حزب الله مورد حمایت ایران صورت گرفته است.

این حزب بنادر لبنان را زیر سلطه خود گرفته و روند تصمیم گیری دولت را «قبضه» کرده است.

این وضعیت چشم انداز اقتصاد فلج و ضعیف لبنان را وخیمتر می کند.

اوایل سال جاری، عربستان سعودی اعلام کرد که واردات میوه و سبزیجات از لبنان را به حالت تعلیق درآورده است و اظهار داشت این محموله ها برای قاچاق مواد مخدر استفاده می شود و بیروت را به بی‌عملی متهم کرد.

عربستان سعودی روز یکشنبه گفت که تعامل با بیروت به دلیل تسلط حزب الله «بیهوده» است.

آسیب رساندن به لبنان

نشست بحران وزیران روز شنبه در لبنان برگزار شد، در حالی که در مورد اینکه قرداحی -- که یکی از اعضای یک بلوک سیاسی متحد با حزب الله است -- باید استعفا دهد یا ندهد اختلاف نظر عمومی وجود داشت.

نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان، گفته است که از تصمیم عربستان «متأسف» است و از ریاض خواسته است در این اقدام خود بازنگری کند.

بحران دیپلماتیک با آن کشور پادشاهی و متحدانش ضربه ای تازه به لبنان است. دولت شکننده لبنان در تلاش است کمک های بین المللی، از جمله کمک ها از سوی همسایگان ثروتمند عرب، را تأمین کند.

بر اساس گزارش اتاق بازرگانی، عربستان سعودی سومین بازار صادراتی لبنان است که ۶ درصد از صادرات آن کشور در سال ۲۰۲۰ به ارزش حدود ۲۱۷ میلیون دلار را به خود اختصاص داده است.

شورای بازرگانی لبنان و عربستان روز یکشنبه نسبت به تأثیر این اختلاف بر بازرگانی و هزاران لبنانی که در خلیج فارس کار و زندگی می کنند، هشدار داد.

علی الأمین، نویسنده سیاسی، گفت که اقدامات تشدیدکننده خلیج فارس «موجودیت دولت [لبنان] و نهادهای آن را تهدید می کند.»

وی به المشارق گفت: «لبنان قادر نخواهد بود که بدون داشتن رابطه عادی و عالی با عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس فعالیت کند.»

الأمین گفت که او انتظار دارد که این اختلاف به اپوزیسیون داخلی که خواستار خلع سلاح حزب الله است، انگیزه بدهد.

او گفت: «جامعه مدنی با آزمونی مواجه است که نشان دهنده اراده [جامعه مدنی] برای تغییر است تا در پی آن لبنان از بحرانی که توسط حزب الله ایجاد شده است، رها شود.»

وی گفت: «آن چه امروز نیاز داریم یک موضع یکپارچه عربی و بین المللی به منظور رسیدگی به وضعیت لبنان است، که لبنانی ها را ملزم کند «مشعل تغییر واقعی در ساختار دولتی را به دوش بکشند و به تسلیحات حزب الله پایان دهند.»

«مسئله منطقه ای»

عربستان سعودی و متحدانش حزب الله را به حمایت از حوثی ها که در سال ۱۳۹۳ کنترل پایتخت یمن را به دست گرفتند، متهم می کنند.

ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی که شامل امارات و بحرین است در سال ۱۳۹۴ در حمایت از دولت یمن مداخله کرد.

بو حبیب فعالیت های حزب الله در خارج از لبنان را «مسئله ای منطقه ای» توصیف کرد که توسط دولت لبنان قابل حل و فصل نیست.

وی گفت: «توافق ایران و ایالات متحده یا توافق میان عربستان سعودی و ایران می تواند به حل این موضوع کمک کند، اما ما به تنهایی قادر به حل کردن آن نیستیم.»

وی اظهارات وزارت خارجه عربستان سعودی مبنی بر این که حزب الله کنترل دولت لبنان را در اختیار دارد رد کرد.

او گفت: «حزب الله مؤلفه نیرومند، و شاید قوی ترین، مولفه دولت لبنان است، اما انحصار سیاسی ندارد.»

وی به رویترز گفت: «بله، این [حزب الله] دارای یک بعد مسلحانه منطقه ای است، اما این فراتر از آن چیزی است که ما قادر به حل کردن آن باشیم.»

او گفت: «عربستان سعودی خواهان آن است که دولت نقش حزب الله را محدود کند. ما با مشکل بزرگی مواجه هستیم، چرا که اگر آنها فقط خواهان مجازات سخت حزب الله باشند، ما قادر به برآورده کردن خواسته شان نیستیم.»

وی افزود: «همه ما یک ارتش و یک کشور می خواهیم، اما واقعیتی داریم که ما باید با آن مبارزه کنیم.»‌

نفی کردن محور ایران

حسان قطب، مدیر مرکز تحقیقات و مشاوره لبنان، اظهارات قرداحی گفتن:‌«انزوای عربی و بین المللی لبنان را افزایش داد و او تأکید کرد که لبنان بخشی از محور تهران در منطقه است.»

او گفت: «خروج لبنان از این بحران مستلزم بازنگری در عملکرد دولت و تقویت سیاست جدایی از محورها و درگیری های منطقه ای آن است.»

وی افزود که این امر مستلزم «جلوگیری از دستکاری حزب الله در سیاست خارجی دولت و از پیشبرد این حزب در مسیر خدمت به پروژه تهران در منطقه است.»

سیمون ابوفاضل، نویسنده سیاسی، گفت که مناقشه دیپلماتیک «از لحاظ اقتصادی و اجتماعی ویرانگر است و اگر با اقداماتی همراه شود که منجر به انزوای لبنان از کشورهای عربی و خلیج فارس شود، ویرانگرتر خواهد بود.»

او گفت که دولت کنونی «کاملاً فلج شده و قادر به رسیدگی به هیچ بحرانی نیست.» وی خاطرنشان کرد که حل بحران های متفاوتی که لبنان با آن مواجه است، به یک قوه قضاییه مستقل و انتخابات شفاف نیاز دارد.

وی گفت: «لبنان باید میان محور ایران و حاکمیت کشور و احیای روابط دوستانه با محیط طبیعی خلیج فارس یکی را برگزیند.»

اسعد بشاره، فعال و نویسنده سیاسی، گفت: «جدایی میان دولت و پروژه حزب الله به یک پیش نیاز ضروری برای بازگرداندن حداقل ثبات به لبنان و روابط آن با کشورهای خلیج فارس تبدیل شده است.»