نیروی دریایی ایالات متحده با کشتیهای خود از توان رزمی «متحولکنندهای» بهره میگیرد که قادر به شناسایی، ردیابی و انهدام اهداف از فاصله صدها -- بلکه هزاران -- کیلومتری است.
۲۱ کشتی فعال نیروی دریایی آمریکا از نوع موشکانداز کلاس تیکوندروگا بزرگترین و مجهزترین کشتیهای جنگی هستند که میتوانند ۱۲۲ موشک و انواع سلاحهای دیگر را روی عرشه خود حمل کنند.
این کشتیها مجهز به سامانه رزمی ایجیس هستند که از فناوری پیشرفته رایانهای و راداری برای یافتن موقعیت و ردگیری اهداف و همچنین هدایت موشکها و مسلسلها در محدوده ۱۷۵ مایل دریایی بهره میگیرند.
کاربردهای متعدد
کشتیهای تیکوندروگا قادر به اجرای پدافند هوایی و حملات ضد کشتی، ضد زیردریایی و زمینی هستند و بیشترین کاربرد آنها برای اسکورت پدافند هوایی در گروههای ضربت ناو هواپیمابر است. این کشتیها به عنوان ناو فرماندهی گروههای عملیات سطحی نیز عمل میکنند.
در ناوشکنهای مجهز به موشک هدایتشونده کلاس آرلی برک، که کلاس دیگری از کشتی است، هم از سامانه نبردی ایجیس استفاده شده و این ناوشکن قادر به حمل بیش از ۹۰ موشک است و به عنوان ناوشکن چندمأموریتی طراحی شده است.
در حال حاضر، ناوشکنهای آرلی برک میتوانند با استفاده از موشکهای کروز قدرتمند توماهاک به اهداف متحرک زمینی حمله کنند و با بهرهگیری از رادار ایجیس و موشکهای سطح به هوا در جنگهای ضد هوایی؛ با استفاده از آرایه صوتی یدککشیشده و حملات راکتی و بالگردی در جنگهای ضد زیردریایی؛ و با استفاده از موشکانداز هارپون در جنگهای ضد سطح شرکت کنند.
جنبه چندمأموریتی این ناوشکنها تا حد زیادی مرهون سامانه تسلیحاتی ایجیس است.
به گفته ریچ کالابرس، مدیر سامانههای مأموریت دریایی سطحی شرکت لاکهید مارتین، تولیدکننده سامانه ایجیس، این سامانه از ۵۰ سال پیش که معرفی شده تاکنون سیر تکاملی «شگرفی» داشته است.
تایلر روگووی، سردبیر نشریه وار زون، در پیشگفتار مصاحبهای که ۱۴ اسفند با کالابرس انجام شده بود نوشت: «ایجیس در اصل یک پیروزی سرنوشتساز در زمینه فناوری بود که با ترکیب پیشرفتهای مختلف رایانهها، حسگرها، سلاحها، ارتباطات و رابطهای انسانی در یک سامانه کاملاً خودکار میسر شد و اگر قبل از آمدنش مطرح شده بود ممکن بود مثل داستانهای عملی-تخیلی با آن برخورد شود.»
او در ادامه نوشت: «ایجیس از آن زمان به لحاظ ظرفیت پیشرفت عظیمی داشته و وقتی صحبت از توانایی اعمال مهار کشتیهای جنگی بر حجم عظیمی از هوا و آب اطرافشان به میان میآید، تا حد زیادی تعیینکننده شدنیها بوده است.»
به گفته کالابرس، انعطاف معماری این سامانه باعث میشود بتواند انواع مأموریتها را همزمان به انجام برساند و اولویت مأموریتها را فوراً تغییر دهد.
سیر تکامل بیپایان توماهاک
موشک توماهاک نیروی دریایی ایالات متحده نیز سیر تکاملی چشمگیری را طی کرده است، از زمان طراحی آن در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی.
پرتاب توماهاک از روی زمین، کشتی، زیردریایی و بمبافکن امکانپذیر است.
دیوید سزوندی، در اسفندماه برای نشریه نیو اطلس نوشت برد این موشک ۱ هزار مایل (۱ هزار و ۶۰۰ کیلومتر) است، که آن را به یک سلاح «بسیار رادارگریز [تبدیل میکند] که نیروهای متخاصم تا زمان وقوع انفجار حتی از نزدیک شدن آن هم مطلع نمیشوند.»
نیروی دریایی ایالات متحده توماهاک بلوک ۵ جدید خود را در آذرماه سال گذشته به صورت آزمایشی شلیک کرد و در اسفندماه مجوز شروع تولید آن را به شرکت ریتئون داد.
به گفته دیفنس نیوز، انتظار میرود توماهاک بلوک ۵ به کمک یک رادار جدید قادر به اصابت به کشتیهای سطحی از فاصله بیش از ۱ هزار مایلی (۱ هزار و ۶۰۰ کیلومتری) باشد و «یک کلاهک جنگی جدید هم روی آن تعبیه خواهد شد که طیف قابلیتهای وسیعتری، از جمله قدرت نفوذ بالاتر، خواهد داشت.»
برایان کلارک، افسر بازنشسته زیردریایی و عضو ارشد مؤسسه هادسون، به نیو اطلس گفت سامانههای ارتباطی و رهیابی ارتقایافته باعث میشود مقابله و شناسایی الکترونیکی آن دشوارتر گردد.
گرچه توماهاک سرعت پرواز کمتری نسبت به موشکهای فراصوت و ابرصوت دارد، مزیتش برد آن است.
کلارک گفت: «فروصوت بودن آن باعث میشود بتواند با سرعتی حرکت کند که از لحاظ مصرف سوخت بهینهتر است. بنا بر این، اینکه توماهاک میتواند مسافتی بیش از ۱ هزار مایل را طی کند مرهون سرعت فروصوت آن است. برای اینکه با یک موشک فراصوت به چنین بردی رسید، به گزینه بسیار بزرگتری نیاز است.»
به گفته تحلیلگران نظامی، مزیت دیگر توماهاک هزینه نسبتاً کم آن است.
جری هندریکس، کاپیتان بازنشسته نیروی دریایی و تحلیلگر گروه تلموس، آذرماه سال گذشته به دیفنس نیوز گفت: «میشود آن را در تعداد بیشتری خریداری کرد و حتی در زمان نفوذ [به دشمن] هم میتوان تعدادی از آن را فدای قابلیتهای دفاعی کرد. این موضوع یکی از دلایلی است که توماهاک قرار است تا مدتها در زرادخانهها باشد.»
تام کاراکو، کارشناس فناوری موشکی در مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی، به دیفنس نیوز گفت: «تا زمانی که بتوانند هزینه تولیدش را در حدود یک میلیون دلار به ازای هر شلیک نگه دارند، نیروی دریایی تمام تولیدشان را میخواهد.»
«دفعه بعد که رئیس جمهوری به نیروی دریایی بگوید بروید این اردوگاه آموزشی تروریستها را بمباران کنید، همین توماهاکها را میخواهند.»