با افزایش تنش در خصوص برنامه هسته ای تهران، شورای حکام دیدبان هستهای سازمان ملل متحد روز جمعه (۱۹ ژوئن) قطعنامهای علیه ایران تصویب کرد که از سال ۲۰۱۲ تاکنون اولین در نوع خود به شمار میرود.
در این قطعنامه از تهران خواسته شده است دسترسی به دو سایت در ایران را برای بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی فراهم کند تا مشخص شود در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی فعالیت هستهای در این سایتها صورت گرفته است یا خیر.
در این قطعنامه «از ایران خواسته شده است به طور کامل با آژانس همکاری کند و درخواستهای آژانس را بدون هیچ گونه تأخیری اجابت کند، از جمله با فراهم کردن دسترسی فوری به محلهایی که آژانس مشخص کرده است».
ایران ماهها است از دسترسی به این سایتها ممانعت میکند که باعث افزایش مناقشات سیاسی شده است.
این قطعنامه با ۲۵ رأی موافق و دو رأی مخالف و رأی ممتنع هفت کشور آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، تایلند، مغولستان، آذربایجان و نیجر به تصویب رسید.
روسیه و چین که اوایل همین هفته نظر مخالف خود را در خصوص چنین قطعنامهای اعلام کرده بودند رأی مخالف دادند.
پیشنهاد قطعنامه توسط فرانسه، آلمان و انگلیس مطرح شد و ایالات متحده آمریکا نیز از آن حمایت کرد، گرچه سفیر آمریکا در سازمان ملل در وین گفته بود «متن آن می توانست قوی تر باشد».
«استثنایی وجود ندارد»
با اینکه تصور میشود سایتهای مورد نظر ارتباط مستقیمی با برنامه هسته ای کنونی ایران نداشته باشند، آژانس میگوید باید بداند فعالیتهای حدود دو دهه پیش آن به درستی اعلام شده و توضیح قابل قبولی برای تمامی مواد مورد استفاده در این سایتها ارائه شده است یا خیر.
علی رغم مناقشاتی که پیرامون این دو سایت وجود دارد، آژانس بینالمللی انرژی اتمی می گوید همچنان به موجب حکمی که طی توافق تاریخی سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت های جهان صادر کرده است، از دسترسی مورد نیاز خود برای بازرسی تأسیسات هسته ای اظهارشده ایران برخوردار است.
اما روز به روز که این توافق به نابودی نزدیک تر میشود، پرده از مناقشات تازه تری نیز برداشته میشود چرا که ایران در پاسخ به خروج ایالات متحده آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریمها، به نقض محدودیتهای خود در زمینه فعالیتهای هستهای ادامه میدهد.
پس از تصویب قطعنامه در روز جمعه، رافائل گروسی، دبیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در پاسخ به گزارشگران گفت اگر بنا بر این گذاشته شود که کشورها در اجرای توافقهای خود با این آژانس سازمان ملل گزینشی عمل کنند، این موضوع «مطلقاً غیرقابل قبول» خواهد بود.
گروسی با اشاره به توافقی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی به موجب آن خواستار دسترسی به این سایتها شده است، گفت: «هیچ استثنایی وجود ندارد. هیچ پروتکل الحاقی ای وجود ندارد که قابل تغییر باشد.»
او گفت: «من قصد دارم به زودی با ایران جلسه بگذارم و سعی کنم هر چه زودتر این موضوع را حل کنم» و افزود کاظم غریبآبادی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد در وین، اولین طرف تماس او خواهد بود.
در همان روز جمعه، وزارت امور خارجه انگلیس نیز گفت دومینیک راب، وزیر امور خارجه این کشور، قرار است با همتایان فرانسوی و آلمانی خود در برلین دیدار کند تا پیرامون «یک راهکار دیپلماتیک برای فعالیتهای ثبات زدای ایران در خاورمیانه» تبادل نظر کنند.
پرتاب آزمایشی موشکهای کروز جدید توسط ایران
از طرف دیگر، روز پنجشنبه نیروی دریایی ایران گفت از زمان کشته شدن ۱۹ ملوان در یک حادثه آتش به خودی در ماه گذشته پرتاب آزمایشی «نسل جدیدی» از موشکهای کروز را انجام داده است.
وب سایت نیروهای مسلح این کشور تصاویری از این مانور انجامشده در خلیج عمان را منتشر کرد که در آن شلیک موشکها از روی عرشه یک کشتی جنگی و از پشت یک کامیون و همچنین منفجر شدن یک کشتی در دریا دیده میشود.
در بیانیه مربوط به این آزمایش آمده است که پرتاب آزمایشی هم برای موشکهای کوتاهبرد و هم برای موشکهای دوربرد انجام شده است.
ویدیویی که در وبسایت تلویزیون دولتی ایران منتشر شده است می گوید بعضی از این موشکها بر اساس «پلتفرمهای قدیمیتری که به روزرسانی شده» ساخته شده است.
این مانورهای دریایی پس از یک «حادثه» که در مانور مشابهی در روز ۱۰ مه به وقوع پیوست انجام شده است؛ در آن حادثه، یک کشتی جنگی در همان آبها مورد اصابت موشک قرار گرفت.
ارتش در آن زمان گفت نوزده تن از خدمه کشتی جان خود را از دست داده اند و ۱۵ تن دیگر نیز در آن حادثه زخمی شدهاند.
خبرگزاری تسنیم گفت این موشک توسط کشتی جنگی ایرانی دیگری طی یک حادثه «آتش به خودی» شلیک شده است.