کتائب حزب‌الله، گروه شبه‌نظامی وفادار به ایران، امنیت عراق و منطقه را تهدید می‌کند

مداخله‌ بلندمدت ایران در امور داخلی عراق توسط گروه کتائب حزب‌الله - یک گروه شبه‌نظامی که به وسیله ابومهدی المهندس، معاون پیشین حشدالشعبی‌ (نیروهای بسیج مردمی)، بنیانگذاری شده و به شدت به سپاه پاسداران وفادار است - هدایت می‌شود.

پس از آن که المهندس به همراه قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس، در تاریخ ۳ ژانویه کشته شدند رقابت میان شبه‌نظامیان عراقی مورد حمایت ایران شدت یافته است.

اما کتائب حزب‌الله تاکنون توانسته است جایگاه خود را به عنوان برجسته‌ترین گروه از میان آنها حفظ کند.

طه اللهیبی، نماینده پیشین مجلس عراق، گفت که به رغم ابهامات موجود در زمینه ساختار نظامی و اداری کتائب حزب‌الله، این گروه شبه‌نظامی به روشنی ایدئویوژی خود را به عنوان گروهی که پیرو دکترین ولایت فقیه است، مشخص کرده است.

او به دیارنا گفت: «این گروه شبه‌نظامی به شدت به ایران وفادار است و اعضای آنها از دستورات علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، و سپاه پاسداران، که بر منابع مالی، تامین تسلیحاتی، و آموزش آنها نظارت مستقیم دارد، اطاعت می‌کنند.»

او گفت: «برخلاف دیگر گروه‌های شبه‌نظامی مطرح، این گروه از هیچ گونه نمایندگی سیاسی برخوردار نیست و این امر به آن آزادی عملی بیشتری می‌دهد تا هر کاری که مایل است انجام دهد، دولت را به چالش بکشد، و ناآرامی ایجاد کند تا به این ترتیب در خدمت دستور کار ایران عمل کرده باشد.»

کتائب حزب‌الله در ماه آوریل ۲۰۰۷، زمانی که پنچ گروه مسلح فعال از سال ۲۰۰۳ به نام‌های کتائب ابوالفضل العباس، کتائب کربلا، کتائب السجاد، کتائب زید ابن علی، و کتائب علی اکبر به یکدیگر پیوستند، اعلام موجودیت کرد.

چندین تن از فرماندهان ایرانی و لبنانی مسئولیت آموزش کتائب حزب‌الله را بر عهده داشتند که سرشناس‌ترین آنها جهاد مغنیه، از فرماندهان پیشین حزب‌الله لبنان، که در سال ۲۰۱۵ در سوریه کشته شد، بوده است.

ایران تصمیم گرفت که از نام «کتائب حزب‌الله» استفاده کند تا شباهت این گروه شبه‌نظامی به همپیمان آن، یعنی حزب‌الله لبنان، را نشان دهد. این کار ایران با هدف جلب حمایت از فعالیت‌های این گروه شبه‌نظامی و افزودن مشروعیت به حضور آن انجام شد.

برآوردهای اخیر نشان می‌دهد که در حدود ۷ هزار شبه‌نظامی در صفوف کتائب حزب‌الله حضور دارند که اکثرا در غرب عراق، در امتداد مرز سوریه، و مناطق دیگر این کشور مستقر هستند. در حدود ۱۵۰۰ تن از آنها نیز به سوریه اعزام شده‌اند.

وزارت خارجه آمریکا در ماه ژوئیه ۲۰۰۹ این گروه شبه‌نظامی را به عنوان یک گروه تروریستی تعیین کرد و در تاریخ ۲۶ فوریه سال جاری میلادی نیز احمد الحمیداوی، که جانشین مهندس شده بود، را نیز به این فهرست افزود.

تهدید برای صلح مدنی

زیاد السنجری، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی عراق، گفت که کتائب حزب‌الله «پیشینه‌ای طولانی از جنایت و به خطر انداختن امنیت و حاکمیت عراق و ایمنی منطقه دارد.»

او به دیارنا گفت: «این گروه از آغاز تشکیل خود در پی سلطه یافتن بر روند تصمیم‌گیری در عراق بوده است.» او یادآور شد که این گروه «کماکان یک تهدید جدی برای صلح مدنی محسوب می‌شود؛ چرا که از فتنه‌های فرقه‌گرایانه و ناآرامی بهره‌برداری می‌کند.»

او گفت که کتائب حزب‌الله از سال ۲۰۱۴ «در آواره کردن بیش از ۵۰ هزار غیرنظامی از خانه‌هایشان در ناحیه اداری جرف الصخر»، واقع در جنوب بغداد در استان بابل، دست داشته است.

السنجری گفت که این گروه شبه‌نظامی هزاران تن از غیرنظامیان را از مناطق آزاد شده از اشغال «دولت اسلامی» (داعش) ربوده و سپس «[آنها] را به زندان‌های مخفی خود در این ناحیه اداری منتقل کرده است.»‌

وی افزود که کتائب حزب‌الله این منطقه ‌بی‌قانون را «به ستاد و مقر خود، و جایی که حتی نیروهای امنیتی حکومت نیز توانایی نفوذ به آن را ندارند، تبدیل کرده است.»

او گفت: «این شبه‌نظامیان جنایات جنگی مختلف، از جمله شکنجه و قتل بازداشت‌شدگان و دفن آنها در گورهای جمعی»‌ مرتکب شده‌اند.

کشف ۳۱ جسد شناسایی نشده در نزدیکی جرف الصخر در ماه اوت ۲۰۱۹ موجب خشم گسترده مردم منطقه شد و آنها گروه‌های شبه‌نظامی قانون‌شکن را در این امر متهم کردند.

استفاده از عراق به عنوان محل سکوی پرتاب

السنجری، کتائب حزب‌الله را به «پاکسازی قومی و تغییر جمعیتی» در مناطقی از کشور که از چنگ داعش آزاد شده است، متهم کرد. او همچنین این گروه را به «استفاده از عراق به عنوان یک سکوی پرتاب برای تهدید کشورهای همسایه» متهم کرد.

وی گفت که این گروه شبه‌نظامی «حملات موشکی متعددی را علیه پایگاه‌های نظامی عراق، که در آنها مشاورانی از کشورهای ائتلاف بین‌المللی مستقر هستند، و نیز علیه سفارتخانه‌ها و اماکن دیپلماتیک در منطقه سبز بغداد، اجرا کرده است.»‌

وی افزود: «سرکوب خشونت‌آمیز تظاهرات عراق که علیه نفوذ ایران به راه افتاده بود ماهیت واقعی این گروه شبه‌نظامی را نشان داد و ثابت کرد که آنها چیزی نیستند جز یک گروه تبهکار که به دنبال آسیب رساندن به عراقی‌ها به خاطر تامین منافع ایران است.»

علاء النشوع، کارشناس راهبردی و تحلیلگر مسائل سیاسی عراق، به دیارنا گفت: «تظاهرات جوانان در عراق طرح‌های کتائب حزب‌الله برای برانگیختن فرقه‌گرایی و از بین بردن هویت ملی را ناکام گذاشت.»

او گفت: «عراقی‌ها کاملا از این نقشه‌ها آگاه هستند و بر ضد آنها قیام کردند. آنها تسلط این گروه شبه‌نظامی و سایر گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران در عراق را رد می‌کنند و نفوذ آنها بر امور داخلی کشورشان را برنمی‌تابند.»

او گفت: «ایران از این شبه‌نظامیان به عنوان ابزارهایی برای مقابله غیرمستقیم خود با ایالات متحده و جهان استفاده می‌کند، اما قطعا نمی‌خواهد نیروهای شبه‌نظامی مخصوص خود را، که در قالب کتائب حزب‌الله فعالیت می‌کنند، با وارد کردن آنها به نبردهایی از پیش شکست خورده‌ای که می‌تواند حکم خودکشی را داشته باشد، از دست بدهد.»