صندوق بین‌المللی پول: اقتصاد خاورمیانه بیشترین سقوط را طی دهه‌های اخیر شاهد خواهد بود

صندوق بین‌المللی پول در روز سه‌شنبه (۱۴ آوریل) گفت امسال اقتصاد خاورمیانه و شمال آفریقا ۳/۳ درصد کوچکتر خواهد شد که بیشترین سقوط در طی چهار دهه اخیر بوده و به دلیل شیوع کروناویروس جدید (کووید ۱۹) و قیمت‌های پایین نفت رخ می‌دهد.

صندوق بین‌المللی پول در گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی خود گفت این خسارت می‌تواند خیلی بدتر از آخرین شوک بزرگ در منطقه، یعنی بحران جهانی مالی ۲۰۰۸-۲۰۰۹ باشد، چراکه منطقه موفق شد با رشدی متوسط آن را پشت سر بگذارد.

براساس داده‌های بانک جهانی، این منطقه که شامل تمام کشورهای عربی و ایران است بدترین عملکرد اقتصادی خود را از سال ۱۹۷۸ تاکنون یعنی هنگامی که دچار ناآرامی شد و ۴/۷ درصد سقوط کرد، متحمل خواهد شد.

صندوق بین‌المللی پول گفت امسال تمام کشورهای عربی بجز مصر شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی خود خواهند بود.

به گفته این صندوق، عربستان سعودی با ۳/۲ درصد کوچکتر شدن اقتصادش روبه‌رو خواهد بود.

این نهاد جهانی اعطای وام گفت: وخامت سریع چشم‌انداز اقتصادی جهانی با شیوع همه‌گیری و فروپاشی توافق اوپک پلاس در بین تأمین‌کنندگان نفت تأثیر شدیدی بر قیمت کالاها داشته است.

گزارش آن پیش از تشکیل جلسه اوپک پلاس - که تولیدکنندگان و متحدان اوپک را شامل می‌شود - تهیه شده بود که روز یک‌شنبه بر سر کاهش حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز به توافق رسیدند که بزرگ‌ترین میزان کاهش تولید در طول تاریخ است.

صندوق بین‌المللی پول می‌گوید، از اواسط ژانویه تا پایان مارس، قیمت نفت ۶۵ درصد یا ۴۰ دلار در بشکه و قیمت گاز طبیعی نیز ۳۸ درصد کاهش یافته است.

این صندوق همچنین پیش‌بینی کرد که قیمت‌ها تا سال ۲۰۲۳ کمتر از ۴۵ دلار در هر بشکه باقی بماند که حدود ۲۵ درصد کمتر از میانگین سال گذشته است.

عدم اطمینان شدید

کشورهای عربی که بیش از ۲۰ هزار مورد ابتلا به کروناویروس همراه با بیش از ۷۰۰ مورد مرگ را گزارش کرده‌اند، برای جلوگیری از شیوع این بیماری به تعطیلی‌های گسترده و محدودیت‌های آمدوشد متوسل شده‌اند که موجب مختل شدن اقتصادهای محلی گردیده است.

سال‌ها درگیری‌های خونین در چندین کشور عربی از جمله سوریه، یمن، عراق و لیبی به اقتصاد آنها ضربه زده و فقر گسترده‌ای را ایجاد کرده است.

و بسیاری از کشورهای خاورمیانه، به ویژه کشورهای خلیج فارس به همراه عراق و ایران، برای تأمین بودجه خود شدیداً به درآمد نفت وابسته هستند.

صندوق بین‌المللی پول گفت: انتظار می‌رود این تحولات به صادرکنندگان نفت که درآمدها و صادرات غیرمتنوعی دارند ضربه سنگینی وارد کند و افزود در عین حال پایین آمدن قیمت نفت به نفع کشورهای وارد کننده نفت خواهد بود.

صندوق بین‌المللی پول گفت جدیدترین کاهش میزان تولید نفت باعث کاهش بیشتر چشم‌انداز اقتصاد عربستان سعودی می‌شود که در سال ۲۰۱۹ تنها ۰/۳ درصد رشد داشته است.

پیش‌بینی می‌شود اقتصاد امارات متحده عربی که متنوع‌ترین اقتصاد منطقه است به میزان ۳/۵درصد کوچکتر شود، در حالی که اقتصاد قطر، سومین کشور بزرگ در حوزه خلیج فارس ۴/۳ درصد سقوط می‌کند.

طبق پیش‌بینی‌ها اقتصاد ایران که دومین اقتصاد بزرگ در خاورمیانه است برای سومین سال متوالی کوچکتر خواهد شد که این میزان در سال ۲۰۲۰ به میزان ۶ درصد می‌رسد. این میزان در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به ترتیب ۳/۶ درصد و ۷/۶ درصد بوده است.

ایران آسیب شدیدی از کروناویروس دیده، بیش از ۷۴ هزار مورد ابتلا و ۴۶۸۳ مرگ را گزارش کرده است.

انتظار می‌رود اقتصاد لبنان که نتوانست کوهی از بدهی‌های خود را پس بدهد شدیداً یعنی به میزان ۱۲ درصد کوچک شود، در حالی که عراق، دومین تولید کننده بزرگ اوپک با سقوط ۴/۷ درصد روبرو است.

تنها مصر است که طبق پیش‌بینی با ۲ درصد رشد در محدوده مثبت باقی بماند، اگرچه این میزان بسیار کمتر از ۶ درس پیش‌بینی شده قبل از وقوع بحران کروناویروس است.

به‌طور کلی پیش‌بینی می‌شود اقتصاد خاورمیانه و شمال آفریقا که سال گذشته تنها ۱ درصد رشد داشته است، در سال ۲۰۲۱ مجدداً ۴/۲ درصد رشد داشته باشد.

اما صندوق بین‌المللی اشاره کرد که پیش‌بینی آن با عدم اطمینان شدیدی مواجه است زیرا سقوط اقتصادی ناشی از این همه‌گیری به عواملی - از جمله مسیرهای شیوع بیماری و شدت تلاشهای مهار آن - بستگی دارد که پیش‌بینی آنها دشوار است.