کارشناسان امور ایران میگویند که رژیم ایران از زمان آغاز جنگ در سوریه در سال ۲۰۱۱ تاکنون بیش از ۵۰ میلیارد دلار در آن کشور برای پیشبرد برنامههای سپاه پاسداران و اهداف توسعهطلبانه خود هزینه کرده است.
آنها میگویند، اما این حمایتها به دست مردم سوریه نرسیده است، بلکه جهت اطمینان یافتن از بقای رژیم سوریه و در نتیجه تضمین دستیابی ایران به رویای خود مبنی بر ایجاد یک مسیر، یا کوریدور، زمینی از تهران تا بیروت، جامه عمل پوشانده است.
فتحی السید، کارشناس امور ایران و پژوهشگر مرکز مطالعات منطقهای و راهبردی الشرق، گفت: «گزارشهای خبری که به تازگی هزینههای مالی ایران در سوریه را آشکار کردهاند، هزینه سالانه تامین مالی فعالیتهای سپاه پاسداران و وابستگان آن در سوریه را ۶ میلیارد دلار برآورده میکنند.»
او به المشارق گفت که این شامل هزینههای مرتبط با مؤسسههای غیرنظامی و نظامی دولت سوریه است تا به این ترتیب، اطمینان حاصل کنند که آنها سقوط نخواهند کرد.
السید گفت که حتی قبل از سال ۲۰۱۱ نیز ایران نقش اقتصادی مهمی را در سوریه ایفا میکرد؛ اما این نقش از آن زمان تاکنون متحول شده است تا به این ترتیب رژیم ایران بتواند کنترل خود بر سوریه را تثبیت کند و حضور خود در خاک آن کشور را گسترش دهد.
او گفت که این امر «برخلاف آن چه ادعا میشود، هیچ ارتباطی با حمایت از مردم سوریه ندارد، بلکه تمرکز آن بر حفظ یک رژیم حامی ایران قرار گرفته است»؛ رژیمی که به ایران اجازه میدهد به منافع رهبردی خود دست یابد.
او گفت: «سرنگونی رژیم سوریه به معنای پایان این رویا خواهد بود.» وی اشاره کرد که انتظار میرود حمایت ایران از این رژیم «ادامه یابد.»
زیرساختهای ویران در ایران
محمد مصطفی، اقتصاددان سوری، به المشارق گفت که مشکل، تنها «میزان پولی که» توسط رژیم ایران در سوریه هزینه میشود، نیست.
او گفت: «فرض کنیم که کل مبلغ هزینه شده [توسط ایران] در منطقه خاورمیانه طی چند سال گذشته ۵۰ میلیارد دلار بوده باشد. اگر این مبلغ در داخل ایران بر روی پروژههای حیاتی صنعتی و اقتصادی سرمایهگذاری میشد، تا حالا تقریبا دو برابر افزایش یافته بود.»
او اظهار داشت: «چنین اقدامی همچنین میتوانست برای جوانان و فارغالتحصیلان دانشگاهها کار ایجاد کرده و یک تغییر واقعی را در شرایط زندگی مردم ایران به وجود بیاورد.»
مصطفی گفت: «زیرساختها در ایران کاملا ویران شده است و در بسیاری از موارد این امر، از جمله آنچه که در رابطه با سیل روی داد، موجب بروز فجایع و خسارات بیشتری شده است.»
«اگر بخشی از این پول هزینهشده در خارج از کشور برای رسیدگی به این معضلات سرمایهگذاری میشد، حکومت ایران میتوانست از بروز میلیاردها دلار خسارت جلوگیری کند و نگذارد مردم از خسارات سنگین وارده به اموال و اراضی کشاورزیشان به شدت متضرر شوند.»
او گفت که هزینهکرد ایران در سوریه شامل «حمایت مالی مستقیم، همراه با ارسال فرآوردههای نفتی ایران به سوریه جهت برطرف کردن نیازهای نیروهای نظامی مختلف و نیازهای بازار است.»
او گفت که این همچنین شامل پروژههای ساختمانی و زیرساختی است که از طریق آن ایران میخواهد حضور خود را تثبیت کند «و به مسلح کردن و تامین مالی گروههای وفادار به سپاه پاسداران و پرداخت حقوق به هزاران جنگجو [ادامه دهد].»
وی یادآور شد: «با توجه به وضعیت اقتصادی وخیمی که مردم سوریه با آن مواجهند، پول عامل اصلی جذب نیرو است.»
مصطفی گفت به محض این که نشانههای بحران اقتصادی در ایران در نتیجه تحریمهای بینالمللی اعمال شده بر آن آشکار شد، «مبلغ حمایت مالی ارائه شده به رژیم سوریه نیز تحت تاثیر قرار گرفت [کاهش یافت].»
او گفت که این امر موجب سقوط ارزش لیره (پوند) سوریه شد. وی افزود که «همین، مدرک متقنی برای اثبات نقش ایران در حمایت از رژیم سوریه است.»
وی گفت که نجات رژیم سوریه «موجب مرگ هزاران تن از مردم سوریه، آوارگی میلیونها تن دیگر در داخل و خارج آن کشور، و ویرانی مناطق گسترده - که بازسازی آن نیازمند صرف میلیاردها دلار است - شده است.»
در خدمت پروژههای سپاه پاسداران
شیار ترکو، کارشناس امور ایران، به المشارق گفت: «پول مردم ایران که در خارج از کشور در خدمت پروژههای سپاه پاسداران هزینه میشود، فقط به سوریه نرفته است.»
او گفت که «حزبالله لبنان سالها است که» از رژیم ایران «هر ساله مبلغی نزدیک به یک میلیارد دلار بابت حمایت مالی دریافت میکند.»
«این امر در مورد چندین گروه در عراق و یمن و همچنین حمایت مالی مستمر وابسته به سپاه پاسداران در خلیج فارس و سراسر جهان صدق میکند.»
او برآورد کرد که این رقم نشان میدهد که دستکم ۱۰۰ میلیارد دلار از خزانه ایران خارج شده است -- و این پولی است که به حق، متعلق به مردم ایران بود و میبایست به نفع آنها استفاده میشد.
ترکو گفت: «این ارقام سرسامآور مردم ایران را -- که به خاطر سقوط ارزش واحد پول ایران، فقدان فرصتهای شغلی، و بیکار شدن با شرایط بسیار دشوار اقتصادی روبهرو هستند -- به شدت خشمگین کرده است.»