افزایش تلفات ویروس کرونا در ایران در بحبوحه اتهامات پنهانکاری

وزارت بهداشت ایران روز پنجشنبه (۲۷ فوریه) گفت که طی ۲۴ ساعت گذشته، هفت مورد فوتی جدید از ویروس کرونای کوید ۱۹ به تأیید رسیده است؛ با این حساب، تلفات کلی این بیماری به ۲۶ مورد می‌رسد که بالاترین آمار در خارج از چین است.

کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت، در یک جلسه توجیهی روزانه گفت که با تأیید ۱۰۶ مورد دیگر از مبتلایان این عفونت، تعداد کل موارد تا این لحظه به ۲۴۵ نفر رسیده است.

کارشناسان بین‌المللی بهداشت نسبت به نحوه کنترل این همه‌گیری در ایران ابراز نگرانی کرده‌اند و تردیدهای گسترده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه تعداد مبتلایان و تلفات داخل ایران بیش از موارد گزارش شده است.

در میان آخرین مبتلایان کروناویروس جدید، نام مجتبی ذوالنور، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نیز به چشم می‌خورد که در یک ویدیوی منتشرشده توسط خبرگزاری فارس گفته است که در قرنطینه خانگی به سر می‌برد.

این روحانی نماینده مردم شهر مقدس قم در مرکز ایران است که اولین موارد بیماری در کشور در این شهر شناسایی شد.

اعلام این خبر از سوی ذوالنور دو روز پس از آن صورت گرفت که یک مقام عالی‌رتبه دیگر یعنی ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت و رئیس کارگروه دولت برای مقابله با ویروس کرونا، اعلام کرد که او نیز به این ویروس مبتلا شده است.

دیدبان رسانه‌ها موسوم به گزارشگران بدون مرز روز چهارشنبه با بیان اینکه رژیم ایران «ظاهرا اطلاعات مربوط به این اپیدمی را پنهان می‌کند» این کشور را به جلوگیری از انتشار گزارش‌های مستقل در مورد این همه‌گیری متهم کرد.

این سازمان گفت: «مقام‌ها اصرار دارند که شرایط را تحت کنترل خود درآورده‌اند اما از انتشار ارقام دقیق فوتی‌ها و مبتلایان امتناع ورزیده و از تلاش‌های روزنامه‌نگاران برای پوشش خبری این موضوع جلوگیری کرده‌اند. خودداری از انتشار اطلاعات ممکن است جان مردم را به خطر بیندازد».

گزارشگران بدون مرز گفت روزنامه‌نگار مستقلی به نام محمد مساعد روز ۲۳ فوریه در ارتباط با پیام‌هایی که در خصوص این اپیدمی در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرده مورد بازجویی مقام‌های اطلاعاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفته است.

او پس از بازجویی آزاد شد اما تلفن و کامپیوتر او توقیف و حسا‌ب‌های تلگرام و توئیتر او نیز بسته شد.

طبق اعلام پلیس فتای ایران، ۲۴ نفر به اتهام انتشار شایعات پیرامون این اپیدمی دستگیر و ۱۱۸ کاربر اینترنت نیز مدت کوتاهی بازداشت شدند و هشدار دریافت کردند.

اتهام ایران به پنهانکاری

فتحی السید، پژوهشگر امور ایران در مرکز مطالعات منطقه‌ای و راهبردی الشرق، به المشارق گفت: «تعجبی ندارد اگر رژیم ایران بخواهد در اطلاعات مربوط به گسترش ویروس کرونا پنهانکاری کند».

او با اشاره به اینکه بروز عفونت‌ها در ایران با انتخابات اخیر مجلس مقارن شده است، گفت که افشای اطلاعات مربوط به این همه‌گیری می‌توانست میزان مشارکت رأی‌دهندگان را از این هم کمتر کند.

وی افزود: «می‌توانستند برای حفظ جان مردم، انتخابات را به تأخیر بیندازند».

طبق آمار رسمی، در این انتخابات با رأی دادن تنها ۴۲/۶ درصد از واجدین شرایط مشارکت رأی‌دهندگان به طرز بی‌سابقه‌ای پایین بود به طوری که پایین‌ترین میزان مشارکت در طی چهار دهه گذشته به شمار می‌رود.

السید گفت با توجه به تجمع رأی‌دهندگان در حوزه‌های اخذ رأی، عزم رژیم برای برگزاری انتخابات و راه دادن داوطلبان وفادار خود به دولت ممکن است منجر به «عواقب فاجعه‌باری» شده باشد.

او گفت این اتهامات پنهانکاری یادآور اقدامات مقام‌ها در پی سیل‌های ویرانگر سال گذشته است که علل و حجم ویرانی و تعداد کشتگان و آوارگان را پنهان کردند.

علی‌رغم شمار فزاینده مبتلایان و فوتی‌ها، مقام‌های ایران اعلام کرده‌اند که هیچ شهری را قرنطینه یا ایزوله نخواهند کرد.

سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری گفت: «به جای قرنطینه شهرها، محدودیت عبور و مرور افراد مشکوک به ابتلا یا مبتلایان اعمال می‌شود».

السید هشدار داد این حرکت دیر صورت گرفته و ممکن است برای پیشگیری از گسترش بیشتر ویروس کافی نباشد.

وی با اشاره به تعلیق پروازهای چند کشور به کشورهایی که حتی ارقام ناچیزی از ابتلا گزارش داده‌اند، افزود: «دولت ایران علی‌رغم ضرورت بسیار بالای چنین اقدامی، هیچ کاری نکرد».

واکنش کند مقام‌ها

سامی غیط، پژوهشگر مرکز مطالعات منطقه‌ای و راهبردی الشرق، گفت رژیم ایران توافقنامه‌های بهداشتی بین‌المللی را نقض کرده است.

او به المشارق گفت طبق توافقنامه‌های بین‌المللی در حوزه سلامت عمومی، که برای مهار گسترش اپیدمی‌ها طراحی شده است، همه کشورها باید با رعایت شفافیت کامل نسبت به اعلام تعداد مبتلایان و به‌روزرسانی وضعیت کشورشان اقدام نمایند.

او مدعی شد که ایران به منظور حفظ منافع خود این کار را نکرده است.

ایران هفته گذشته دو مورد نخست از فوتی‌های کروناویروس را در قم اعلام کرد. از روز چهارشنبه، فقط در همان شهر ۱۵ مورد جدید وجود داشته است.

غیط گفت اما مقام‌ها به جای اتخاذ تدابیر فوری مانند تعلیق دیدارها و بستن مساجد و حوزه‌های عملیه به منظور کند کردن روند گسترش، تازه روز چهارشنبه محدودیت‌های مختصری اعلام کردند.

مقام‌های ایران محدودیت‌هایی بر دسترسی به زیارتگاه‌های اصلی شیعیان، از جمله حرم امام رضا در مشهد و حرم حضرت فاطمه معصومه در قم، اعمال کرده‌اند.

وزیر بهداشت گفت زائران این حرم‌ها به شرط اینکه «مایع دستشویی، اطلاعات (بهداشتی) صحیح و ماسک» در اختیارشان قرار بگیرد اجازه بازدید از این امکان را خواهند داشت.

نمکی گفت این افراد «نباید دور هم جمع شوند بلکه باید فقط دعا کنند و بروند».

غیط گفت محتمل‌ترین علت گسترش بیماری این است که رژیم زائران چینی را به کشورشان برنگردانده یا قرنطینه نکرده است، و خاطرنشان کرد که هدف از عدم اعمال محدودیت‌ها احتمالا حفظ روابط ایران با چین بوده است.

وی با اشاره به اینکه چین یک متحد کلیدی برای ایران و یکی از حامیان اصلی آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد است، افزود ایران در مواجهه با بحران اقتصادی و تحریم‌های ایالات متحده آمریکا شدیدا متکی به ارتباطات تجاری خود با چین است.

غیط گفت: «عدم تعلیق ورود بازدیدکنندگان به قم نه تنها به مردم ایران آسیب زد بلکه باعث گسترش ویروس به کشورهای مبدأ زائران مذهبی نیز شد».

او خاطرنشان کرد که بیماری‌های عفونی مرتبط با این زائران در کشورهایی نظیر عراق، لبنان، کویت، بحرین، افغانستان، عمان و امارات متحده عربی نیز دیده شده است.

اولین مورد تأییدشده از این ویروس در عراق یک تبعه ایرانی بود که طلبه یک حوزه در نجف شهر مقدس شیعیان بوده است. عراق از روز پنجشنبه تاکنون شش مورد از ویروس کوید ۱۹ را تأیید کرده است که همگی مرتبط با ایران بوده‌اند.