صندوق سرمایه عربستان به دنبال تامین مالی برای تغییر اقتصاد وابسته به نفت

با توقف ورود شرکت ملی نفت این کشور به بازار بورس، عربستان سعودی تلاش دارد تا بودجه صندوق دارایی‌های کشور را برای پیشبرد برنامه ای برای ایجاد تنوع در اقتصاد تقویت کند.

صندوق سرمایه گذاری عمومی به دنبال تامین میلیاردها دلار از طریق عرضه سهام آرامکو بود تا بتواند این پادشاهی را از اقتصاد نفتی دور و متمرکز بر تکنولوژی کند.

اما با به تعویق افتادن عرضه سهام تا مدتی نامعلوم، صندوق سرمایه گذاری عمومی در حال انجام اقداماتی برای تقویت بودجه خود به منظور تامین مالی سرمایه گذاری های غیرنفتی است.

کارن یانگ از موسسه کشورهای خلیج در واشنگتن گفت «بیشتر برنامه های بلندپروازانه اقتصادی و اجتماعی به منظور تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان و تقویت بخش خصوصی و ایجاد کار برای جوانان، وابسته به صندوق سرمایه گذاری عمومی به عنوان سامان دهنده رشد اقتصادی است.»

او در گزارشی برای این موسسه نوشت: «در واقع صندوق سرمایه گذاری عمومی برای استراتژی رشد دولت آنقدر مرکزیت دارد که یافتن منابع برای تامین مالی این صدوق تبدیل به اولویت اقتصادی کشور شده است.»

دور کردن اقتصاد عربستان از نفت از اولویت های کلیدی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی است.

وقتی عرضه سهام آرامکو در سال 2016 پیشنهاد شد، مقامات سعودی بر اساس ارزش 2 هزار میلیارد دلاری این شرکت دولتی که بسیاری از کارشناسان می‌گویند غیرواقع‌گرایانه بوده است، انتظار داشتند تا 100 میلیارد دلار برای برنامه اصلاحاتشان پول جمع شود.

وقتی تلاش های آرامکو با موفقیت همراه نشد، صندوق سرمایه گذاری عمومی که هدفش افزایش دارایی های خود از حدود 230 میلیارد دلار تا بیش از 2 هزار میلیارد دلار تا سال 2030 است، شدیدا به دنبال جذب سرمایه گذاری های بزرگ در این کشور است -- از شرکت اوبر گرفته تا ساخت ابرشهر نئوم با 500 میلیارد دلار هزینه.

این صندوق همچنین در شرکت گردشگری فضایی ویرجین گلکتیک سرمایه گذاری کرده و قول ده ها میلیارد دلار به صندوق هایی تحت مدیریت سافت‌بانک و بلک‌استون را داده است.

«خرج کردن برای رشد»

برخی تحلیلگران از استراتژی «خرج کردن به منظور رشد» این صندوق ابراز نگرانی کرده اند چراکه بیشتر به دنبال قراردادهای دهان پرکن است تا سرمایه گذاری های درازمدت که بازگشت مطمئن سرمایه و ایجاد شغل برای جمعیت بیکار کشور را به دنبال خواهد داشت.

الگوی سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری عمومی خیلی شبیه صندوق سرمایه گذاری قماری است و این برای صندوقی که الزاما مجبور است در درازمدت بازگشت سرمایه مطمئنی داشته باشد نگران کننده است.

طبق گفته صندوق بین‌المللی پول، صندوق سرمایه گذاری عمومی از سال 2016 تعهدات سرمایه گذاری خارجی به ارزش 360 میلیارد ریال (95 میلیارد دلار) را داده است، از جمله سهام در شرکت های تکنولوژی با ریسک بالا نظیر شرکت خودروی برقی تسلا.

والد گفت: «سرمایه گذاری در شرکت های تکنولوژی اقتصاد عربستان سعودی را نه متحول می کند و نه منابع اقتصادی این کشور را از نفت دور می سازد.»

صندوق سرمایه گذاری عمومی به درخواست ها برای اظهارنظر پاسخی نداده است.

در همین حال، تعویق عرضه سهام آرامکو به عنوان بازتابی از موقعیت مالی قوی تر این پادشاهی به دنبال افزایش قیمت نفت و همچنین افول خوش بینی نسبت به اصلاحات است.

آژانس رتبه بندی مودیز روز دوشنبه گفت: «تعویق عرضه سهام نشان دهنده این است که ایجاد تنوع اقتصادی مورد تصور دولت یا باید کوچک تر شود یا اینکه توسط قرض بالاتر مستقیم یا غیرمستقیم بخش دولتی تامین شود.»

مودیز اشاره کرد که وابستگی زیاد به قرض خطرات تعهد را بالا می‌برد و فشاری منفی بر وجهه اعتباری سعودی وارد می کند.

تامین مالی

الراجحی کاپیتال مستقر در ریاض این هفته گفت، صندوق سرمایه گذاری عمومی ماه گذشته 11 میلیارد دلار از بانک های بین‌المللی وام گرفته است که اولین پیشرفت بازرگانی به منظور تامین مالی برنامه های تغییر این پادشاهی محسوب می شود.

صندوق بین‌المللی پول در گزارش اخیر خود گفته است: «اگر صندوق سرمایه گذاری عمومی می خواهد برنامه های بلندپروازانه خود را در سال های آینده محقق کند به منابع مالی بیشتری نیاز دارد.»

در این گزارش آمده است که برای برخی از سرمایه گذاری ها، دولت نیاز دارد تا از ذخایر خود در اداره پولی عربستان سعودی که بیشتر 500 میلیارد دلار ذخیره دارد برداشت کند.

صندوق سرمایه گذاری عمومی برای تامین مالی به فکر فروش «سهام استراتژیک» اس آ بی آی سی غول پتروشیمی عربستان به آرامکو افتاده است.

اس آ بی آی سی چهارمین شرکت پتروشیمی بزرگ دنیا است که ارزش آن به بیش از 100 میلیارد دلار می رسد و 70 درصد از آن متعلق به صندوق سرمایه گذاری عمومی است.