تبدیل نیروی دریایی روسیه به یک شوخی خطرناک در نتیجه دزدسالاری

کی‌یف -- ناظران می‌گویند دزدسالاری تحت حمایت کرملین طی چندین دهه باعث نابودی توانمندی‌های نیروی دریایی روسیه و تبدیل آن به یک شرمساری بین‌المللی شده است و در این میان، ملوانان روسی و خانواده‌هایشان تاوان می‌دهند.

عملکرد نیروی دریایی روسیه در جنگ با اوکراین باعث آشکار شدن فساد موجود در صفوف این نیرو شده است.

غرق شدن ناو موشک‌انداز مسکوا، گل سرسبد ناوگان نیروی دریایی روسیه در دریای سیاه، در روز ۲۵ فروردین ۱۴۰۱ یکی از این نمونه‌هاست.

این کشتی برای بازداری هوایی بر فراز مناطق جنوب غربی اوکراین اعزام شده بود، اما ثابت شد که حتی قادر به محافظت از خود در برابر موشک‌های اوکراینی نیست.

یک هفته پس از غرق شدن این کشتی، وزارت دفاع روسیه که مایل نبود به این موفقیت نظامی بزرگ اوکراینی‌ها اذعان کند، گفت مسکوا بر اثر آتش‌سوزی و انفجار مهمات غرق شده است.

بیش از یک ماه بعد، چند خانواده در شبکه‌های اجتماعی یا در گفتگو با مطبوعات مستقل روسی یا خارجی گفتند که هنوز نتوانسته‌اند پسران و بستگان خود را که در مسکوا خدمت می‌کرده‌اند پیدا کنند.

«ترفند شناخته‌شده روسی»

اما این امکان نیز وجود دارد که ناو مسکوا حتی قبل از آنکه برای محاصره بندر اودسا در اوکراین اعزام شود، محکوم به شکست بوده باشد.

وب‌سایت News.com.au در آن زمان گزارش کرد که گرچه تحلیلگران نظامی کیفیت آموزش خدمه و توانایی رادارهای این ناو را زیر سؤال برده‌اند، اما مشکل واقعی «فساد همه‌گیر» بوده است.

روزنامه روسی «کامرسانت» روز سوم فروردین گزارش کرد که تنها چند هفته پیش از غرق شدن کشتی مسکوا، پلیس یک افسر نیروی دریایی و دو پیمانکار اجرایی را که در نوسازی آن نقش داشته‌اند بازداشت کرده است. این افراد به عمل نکردن به تعهدات خود در ارتقای دیگر کشتی‌های جنگی متهمند.

به گفته بازرسان، پیمانکاران دزد ۶۹۲ میلیون روبل (۸.۵ میلیون دلار) را که برای ارتقای موشک‌های انواع کشتی‌های جنگی طی سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۳ در نظر گرفته شده بود به سرقت برده و بخشی زیادی از کار را ناتمام گذاشته‌اند.

به گزارش «کامرسانت»، کاپیتان یکم ایگور سوپرانوویچ متهم شده که با نادیده گرفتن فهرستی از پیمانکاران نظامی مورد تأیید، یک شرکت ناشناخته را به این فهرست اضافه کرده، که این شرکت در نهایت برنده قرارداد سال ۱۳۹۱ شده است. سوپرانوویچ همان افسر نیروی دریایی است که در فروردین ۱۴۰۱ دستگیر شده بود.

همین شرکت در سال ۱۳۹۳ قرارداد بزرگی را برای دور دیگری از ارتقای موشکی به ارزش یک میلیارد روبل (۱۲.۲ میلیون دلار) برنده شد.

والری کلوچوک، تحلیلگر مسائل سیاسی و مدیر مرکز تحلیل عمومی وژا، درباره فساد در قراردادهای نظامی روسیه گفت: «این یک ترفند شناخته‌شده در روسیه است»‌.

«سفارش خرید برای یک فرد خاص صادر می‌شود، اجرا می‌شود، پول آن از محل بودجه پرداخت می‌شود و سپس وقت رشوه می‌رسد.»‌

او گفت: «به این شکل است که فرد حلقه‌ای از میلیاردرها و تاجران تشکیل می‌دهد که نزدیک به قدرت هستند و می‌دانند چطور غنایم را تقسیم کنند و ساکت بمانند. آنها دهانشان را بسته نگه می‌دارند.»‌

دزدی افسارگسیخته

به گفته تحلیلگران، به رغم بازسازی اساسی نیروی دریایی روسیه، این نیرو همچنان مثل پهلوان پنبه می‌ماند و یکی از بزرگترین شرمساری‌های ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، محسوب می‌شود و مقصر آن فساد است.

پاولو لاکیچوک، کاپیتان یکم ذخیره اوکراینی و مدیر پروژه‌های امنیتی «مرکز مطالعات جهانی استراتژی ۲۱» در کی‌یف، گفت: «همه اینها یک تجارت بزرگ وحشتناک [مبتنی بر] حیف و میل و سرقت پول است».

او گفت: «روسیه برای جنگ دریایی آماده نشده بود. شاید کسی به پوتین گفته باشد که باید برای ناوگان کاری انجام شود، اما هدفش فقط غارت پول بوده است.»‌

به گفته لاکیچوک، حتی کنسرسیوم واحدی به منظور گرد‌ هم آوردن همه شرکت‌های تعمیر کشتی و کشتی‌سازان روسیه ایجاد شده تا جیب مقام‌ها پر شود.

او گفت: «هرچه شرکت بزرگتر باشد، دزدی آسان‌تر می‌شود.»‌

ناو دریابد کوزنتسوف، بزرگترین کشتی جنگی و تنها ناو هواپیمابر روسیه، مدت‌هاست که به عنوان یک نمونه قدیمی مطرح می‌شود.

خبرگزاری تاس در اسفند ۱۳۹۹ گزارش کرد که مدیر کل کارخانه کشتی‌سازی مورمانسک که مسئول تعمیر کشتی دریابد کوزنتسوف بوده در ارتباط با اتهامات اختلاس دستگیر شده است.

ناظران امور نظامی روسیه می‌گویند از این ناو هواپیمابر آن قدر برای سرقت وجوه پیمانکاری سوءاستفاده شده که محاسبه مبالغ ربوده‌شده بسیار دشوار است.

کلوچوک گفت: «قضیه [کشتی] دریابد کوزنتسوف بسیار قدیمی است».

او گفت روس‌ها سال‌ها پس از آن مشغول تحقیقات بوده‌اند تا میزان پول به سرقت رفته را مشخص کنند و بفهمند که چرا هیچ چیزی در این کشتی درست کار نمی‌کند و چرا این کشتی هنوز اسقاط نشده است.

«آنها حتی نوعی کمیسیون تشکیل داده‌اند که مشغول تحقیقات است، اما من فکر نمی‌کنم که این همه تحقیقات و بازرسی‌ها علنی شود.»

وی افزود علنی کردن کار این کمیسیون به معنای اذعان به این موضوع است که دولت نمی‌تواند بودجه خود را ردگیری کند.

ناو دریابد کوزنتسوف در این سال‌ها چند بار دچار آتش‌سوزی شده است، که تازه‌ترین مورد آن در سال ۱۴۰۱ بود. این ناو همچنین در مهرماه ۱۳۹۷ بر اثر اصابت یک جرثقیل به عرشه آن به شدت آسیب دید.

«فاسد»

یکی دیگر از کشتی‌های غیر قابل تعمیر نیروی دریایی روسیه ناو موشک‌انداز پیوتر ولیکی (پتر کبیر)، گل سرسبد ناوگان شمال روسیه، است.

خبرگزاری تاس در فروردین‌ماه گزارش کرد که چهارمین و آخرین ناو کلاس کیروف، که بزرگ‌ترین کشتی جنگی هسته‌ای جهان به شمار می‌رود، ممکن است به دلیل هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری و نوسازی اسقاط شود.

این کشتی نیز قربانی فساد است. وب‌سایت کوراپشن تِرَکر (ردگیری فساد) در سال ۱۳۹۹ گزارش کرد که در سال ۱۳۸۹ یک قرارداد برای تعمیر این کشتی با یک شرکت صوری منعقد شده است. این شرکت خود را به عنوان یک شرکت شناخته‌شده تعمیر کشتی جا زده بود.

این شرکت صوری که حتی مجوزهای لازم را هم نداشته، برای کارهایی که هیچ وقت انجام نشده صورت‌حساب‌های سنگین می‌فرستاده است.

کارهای تعمیرات یک شناور دیگر از همین کلاس -- ناو دریابد ناخیموف -- احتمالاً سبب شده است که مقام‌های نیروی دریایی روسیه از تعمیر ناو پیوتر ولیکی منصرف شوند.

یک منبع نیروی دریایی به خبرگزاری تاس گفت: «تجربه تعمیر و نوسازی دریابد ناخیموف ... نشان داده است که این کار بسیار پرهزینه است»‌.

لاکیچوک گفت: «آنها [مقام‌ها] ۱۰ سال است که می‌گویند [ناو دریابد ناخیموف] را مورد تعمیر اساسی قرار خواهند داد و آن را وارد ناوگان خواهند کرد. اما ممیزی سامانه‌ها و سازوکارهای کشتی نشان می‌دهد که نه تنها در بدنه، بلکه در خود رآکتور هسته‌ای آن نیز مشکل وجود دارد.»‌

«[رآکتور] ممکن است به سادگی از بدنه پوسیده کشتی به ته دریا سقوط کند.»‌

به گفته لاکیچوک، ناوگان روسیه مدت‌هاست که نه برای مخالفان کرملین، بلکه برای محیط زیست یک تهدید محسوب می‌شود.

او گفت: «مدت‌هاست که از نظر همه جهانیان، ناوگان هسته‌ای روسیه -- چه زیردریایی‌ها و چه کشتی‌های سطحی آن -- نوعی بمب ساعتی محسوب می‌شود که دیر یا زود ممکن است منفجر شود».

دزدسالاری، تهدید اصلی

به گفته تحلیلگران، دزدسالاری یکی از تهدیدهای اصلی برای ارتش روسیه است و مانعی بر سر راه همه جاه‌طلبی‌های سیاست خارجی کرملین به شمار می‌رود.

کاپیتان یکم آندری ریژنکو، معاون سابق رئیس ستاد نیروی دریایی اوکراین و تحلیلگر مرکز راهبردهای دفاعی، گفت: «آنها با شور و شوق دزدی می‌کنند -- به ویژه در سطح دولت».

او گفت: «دولت [سالانه] ۸٫۰۰۰ دلار به هر سرباز روس اختصاص می‌دهد. این مبلغ خیلی خوب است و چهار برابر بیشتر از اوکراین است.»‌

ریژنکو یادآور شد این مبلغ با هزینه نظامی اسرائیل قابل مقایسه است.

او گفت: «اما اگر به ارتش اسرائیل بروید و ببینید سربازهایش چطور زندگی می‌کنند و بعد آن را با سربازهای روس مقایسه کنید، می‌بینید که تفاوت از زمین تا آسمان است».

کلوچوک گفت: «موضوع این است که [روس‌ها] نمی‌فهمند که این کار دزدسالاری است. اسم این کار را "درآوردن یک لقمه نان" می‌گذارند ... همه اینها در نهایت بر سطح استاندارد زندگی مردم تأثیر می‌گذارد.»‌