میزبانی عربستان سعودی از نخستین جشنواره بزرگ فیلم و مسابقات جایزه بزرگ اتومبیلرانی

ریاض - کمتر از چهار سال پس از لغو ممنوعیت چند دهه‌ ای سینماها در عربستان سعودی این کشور روز دوشنبه (١٥ آذر) افتتاحیه اولین جشنواره بزرگ فیلم خود را در شهر بندری جده برگزار کرد.

طی ١٠ روز آینده، بازیگران و کارگردانان روی فرش قرمز جشنواره بین‌المللی فیلم دریای سرخ در جده حضور پیدا خواهند کرد.

این جشنواره یک روز پس از برگزاری اولین مسابقه جایزه بزرگ فرمول یک به میزبانی جده آغاز می‌شود که در عین حال تلاشی برای ارائه تصویری متفاوت از عربستان سعودی است.

در این جشنواره ١٣٨ فیلم بلند و کوتاه از ٦٧ کشور به بیش از ٣٠ زبان نمایش داده می‌شود.

از جمله این آثار می‌توان به فیلم «کوچه‌ها» از اردن به کارگردانی باسل غندور اشاره کرد که مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است؛ همچنین فیلم‌های غیرعربی از جمله «سیرانو» اثر جو رایت و «٨٣» که داستان قهرمانی هند را در جام جهانی کریکت در سال ١٣٦٢ روایت می‌کند.

همچنین انتظار می‌رود در این جشنواره از حیفا المنصور، اولین کارگردان زن عربستان سعودی تجلیل شود. او در سال ١٣٩١ فیلم «وجده» را ساخت و برنده چندین جایزه بین‌المللی شد.

ظهور محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در سال ١٣٩٦ با انجام اصلاحات متعددی همراه بوده است.

محمد عبدالرحمان، منتقد هنری اهل مصر گفت: «تا پنج سال پیش فکر برگزاری جشنواره فیلم در عربستان سعودی در مخیله کسی نمی‌گنجید.»

این جشنواره همچنین نیم نگاهی به بازار رو به رشد تولید و تماشای فیلم در عربستان سعودی دارد.

طبق گزارش شرکت حسابداری چندملیتی پی‌دبلیو‌سی، فروش گیشه عربستان سعودی تا سال ١٤٠٩ به سالانه ٩٥٠ میلیون دلار خواهد رسید.

تخمین زده می‌شود که جمعیت پیش‌بینی شده این پادشاهی که تا آن زمان نزدیک به ٤٠ میلیون نفر خواهد رسید به ٢ هزار و ٦٠٠ پرده سینما نیاز داشته باشد.

تغییر اجتماعی

تغییر اجتماعی در این کشور محافظه‌کار در خلیج فارس شامل لغو ممنوعیت رانندگی زنان و اعطای اجازه برگزاری کنسرت‌ها و رویدادهای دیگر به صورت مختلط است.

این پادشاهی نخستین جشنواره جاز خود را در بهمن‌ ١٣٩٦ برگزار کرد. در همان ماه نخستین اپرا در ریاض با مضمون یک داستان عاشقانه کلاسیک عربی به نام «عنتر و عبله» به اجرا درآمد، داستانی که حکایت عشق بین یک جنگجوی عرب و دختر عمویش را شرح می‌دهد.

احمد الملا، کارگردان عربستانی که از سال ١٣٨٧ جشنواره سالانه فیلم عربستان را در شهر دمام در شرق این کشور برگزار کرده است، گفت: «این صنعت پیش از بازگشایی سینماها در سال ١٣٩٧ به صورت زیرزمینی فعالیت می‌کرد.»

او گفت: «هیچ‌گونه امکاناتی برای فیلمبرداری یا تأمین مالی وجود نداشت. همه این کارها به تلاش خود افراد بستگی داشت.»

با این حال ناظران این حوزه می گویند صنعت فیلم عربستان سعودی همچنان فاقد تخصص و توان سرمایه‌گذاری است.

اما اکنون چندین طرح بزرگ در حال تبدیل شدن به واقعیت هستند.

در سال ١٣٩٧ استودیوی ام‌بی‌سی، بازوی تولید غول رسانه‌ای گروه ام‌بی‌سی متعلق به عربستان سعودی با بودجه‌ هنگفتی به راه افتاد.

این استودیو در حال حاضر مشغول فیلمبرداری فیلم اکشن «جنگجوی صحرا» در منطقه نئوم است.

نئوم که در مهرماه ١٣٩٦ افتتاح شد، یک منطقه اقتصادی مستقل در دریای سرخ با مساحتی سه برابر کشور قبرس است و میزان سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده آن نیم تریلیون دلار است.

این خط ساحلی ممتد نزدیک به ٤٧٠ کیلومتر را در شمال‌غربی عربستان سعودی پوشش می‌دهد و تا سرزمین‌های همسایه یعنی اردن و مصر گسترش می‌یابد.

این اقدام بخشی از تلاش‌های عربستان سعودی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد وابسته به نفت خود پس از کاهش درآمد ناشی از سقوط بازار جهانی نفت در سال ١٣٩٣ است.

آزادی بیان

به گفته الملا، تلاش‌های آینده این پادشاهی در زمینه سینما علاوه بر سرمایه‌گذاری، نیازمند وجود «سطوح بالای آزادی بیان... از ایفای نقش زنان گرفته تا آزادی پرداختن به موضوعات مختلف» است.

او گفت: «سینما قدرت نرمی است که می‌تواند راه را برای موفقیت تغییرات اجتماعی و اقتصادی در حال انجام (در این پادشاهی) هموار کند.»

عربستان سعودی چندین دهه تفسیر سختگیرانه‌ای از اسلام داشته است و به‌رغم وجود انگیزه مدرنیزاسیون در این کشور، محدودیت‌های اجتماعی در آن همچنان پابرجاست.

الملا گفت: «سینما نه تنها یک هنر است، بلکه ضرورت دارد در عربستان سعودی به یک فرهنگ تبدیل شود.»