داعش از مساجد به عنوان مراکز فرماندهی نبردهای خود علیه نیروهای دموکراتیک سوریه (اس دی اف) در شرق سوریه استفاده کرده است و تقدس و شرایط محافظت شده این مساجد را زدوده است.
پیش از آن و زمانی که این گروه هنوز کنترل بخش هایی از عراق را به عهده داشت، از یک مسجد تاریخی در موصل استفاده کرد که ابوبکر البغدادی، در مقام رهبر داعش در سال 2014 در یکی از معدود موارد حضور در ملاء عام را داشت.
شیخ معاذ عبدالکریم، واعظ پیشین مسجد العمر در حلب که هم اکنون در قاهره زندگی می کند گفت که زمانی که عناصر شبه نظامی با استفاده از اهداف غیردینی و غیرمذهبی از مسجد استفاده و به آن بی احترامی می کنند، این کار «تقدس و احترام را از این مکان می زداید».
او در گفتگو با دیارنا تاکید کرد «بنا بر این با ساختمان آن (مسجد) می شود مثل هر ساختمان غیرنظامی و مدنی دیگر برخورد کرد». وی خاطرنشان کرد داعش از زمان موجودیت خود مساجد را اشغال کرده است.
وی گفت «این گروه از منابر مساجد سوء استفده کرده تا ایده ها و دروغ ها، فتواهای جعلی و تحریف شده خود را ترویج کند که هدف آن فقط دستیابی به اهداف و برنامه های جنایتکارانه آن بوده است».
او افزود این گروه همچنین با استفاده از مساجد برای انبار اسلحه، مراکز فرماندهی نظامی و سنگر تقدس و احترام را از این بناها زدوده است.
وی تاکید کرد «بیشتر متون دینی که به مصونیت مساجد و همه بناهای مذهبی متعلق به ادیان الهی در دوران جنگ اشاره می کنند، تصریح می کنند که این بناها، در صورتی که به طور کامل خالی هستند، باید بی طرف بمانند».
نقض کنوانسیون های بین المللی
وائل الشریمی، استاد حقوق جنایی بین الملل در دانشگاه قاهره می گوید عبادتگاه ها بخشی از دارایی های فرهنگی کشورها و ملت ها هستند.
او در گفتگو با دیارنا تاکید کرد به همین دلیل، براساس کنوانسیون ژنو (مصوبه سال 1949) و کنوانسیون ها لاهه (مصوبه سال 1907) آن ها (عبادتگاه ها) محافظت شده هستند.
وی گفت که براساس این کنوانسیون ها، دارایی های فرهنگی دینی و غیرنظامی باید از آتش و ویرانی های جنگ به دور بمانند.
الشریمی گفت که در کنوانسیون های بین المللی تصریح شده است که بناهای مذهبی را نمی توان هدف (حمله) قرار داد مگر این که برای اهداف نظامی مورد استفاده قرار گرفته شده باشند.
وی گفت «در مورد داعش، شرایط خیلی روشن است چون این گروه عبادتگاه ها را هدف حمله قرار داد و آن ها را از بناهای دینی مقدس به پایگاه هایی برای برنامه ریزی حمله های تروریستی، مخفیگاه و این انبار ذخیره اسلحه بدل کرد».
ائتلاف بین الملل روز 11 فوریه اعلام کرد در پشتیبانی از نیروهای دموکراتیک سوریه به یکی از ستادهای فرماندهی و تاسیسات کنترل داعش حمله دقیقی را اجرا کرد. از این ساختمان قبلا به عنوان مسجد در باغوز الفوقانی در سوریه استفاده می شد.
در بیانیه ائتلاف بین المللی آمده است داعش از این ساختمان که قبلا مسجد بود برای حمله های مستقیم بهره می جست و از دستگاه های انفجاری متصل به خودروها استفاده می کرد تا به نیروهای ائتلاف حمله کند.
ژنرال کریستوفر گیکه، یکی از فرمانده های بریتانیایی نیروهای ائتلاف گفت «این مسجد که براساس کنوانسیون ژنو تحت محافظت قرار داشت، از زمانی که داعش به عمد از آن به عنوان ستاد فرماندهی و مرکز کنترل خود استفاده کرد، وضعیت محافظت شده خود را از دست داده است».
تلاش های بنگاه تبلیغاتی داعش ناکام ماندند
بشیر البسام، وکیل سوری تبار به المشارق گفت «عناصر داعش به کرات در سوریه و عراق از سر درماندگی و ضعف همیشه در مساجد مخفی می شوند و در آن ها پناه می گیرند».
داعش در عراق کنترل مسجد تاریخی النور موصل را به دست گرفت، ابوبکر البغدادی از این مسجد به عنوان پلتفورمی استفاده کرد تا رهبری و بلندپروازی های این گروه برای اشغال قلمروهایی برای خود را اعلام کند.
داعش زمانی که از سوی نیروهای آزادی بخش هدف حمله قرار گرفته بود در ژوئن 2017 این مسجد را منفجر کرد که این و مناره های معروف کج آن ساخت قرن دوازدهم بود.
وی گفت این گروه در سوریه مسجد اعظم الرقه و مساجد دیگر شهر را انتخاب کرده و براساس مشاهدات تعداد زیادی از مردم غیرنظامی که از منطقه متواری شدند، در دیرالزور نیز از سوء استفاده کرده بود.
او گفت «عناصر داعش سعی می کنند در مورد این مساجد دروغ بافی کنند و ادعا می کنند این بناها خالی هستند و به عمد هدف نیروهای ائتلاف بین المللی قرار گرفته اند».
او در این گفتگو تاکید کرد جعلی بودن این ادعاها در گزارش های رسانه ای و اطلاعاتی به اثبات رسیده اند و به علاوه مردم غیرنظامی که در مناطق تحت کنترل این گروه سکونت داشتند نیز در مورد این مسئله شهادت داده اند.
البسام گفت «ماشین رسانه ای داعش، به ویژه از طریق شبکه های اجتماعی سعی می کند در ارتباط با مسئله مساجد افکار عمومی و احساسات مردم را علیه ائتلاف بین المللی تحریک کند».
او گفت که اما در پرتو افشای اعمال و رفتار واقعی داعش که به اسلام لطمه زده است و «تبدیل مساجد به مراکز فرماندهی نظامی یکی از این اقدامات است» ادعاهای تبلیغاتی پوچ و توخالی این گروه ثابت شده اند.