شهر المکلا در یمن بعد از افول القاعده جایگاه خود را بازمی یابد

گاردهای ساحلی آموزش دیده در آب های آبی یمن در طی تمرین آموزشی به یک قایق ماهیگیری یورش بردند، این مسئله پس از گذشت دو سال از بیرون رانده شدن القاعده از المکلا هنوز بخشی از چالش ها و مشکلات شهر برای احیای نهادهای دولتی محسوب می شود.

در کشور جنگ زده، این شهر که روزگاری پایگاه اصلی عناصر افراطی بود، واحه ای برای ثبات و امروز به نقطه ای از یمن بدل شده است که طرحی برای یمن بعد از جنگ محسوب می شود.

ده ها افسر نظامی یمنی هفته گذشته مسئولیت برقرای امنیت در سواحل 350 کیلومتری استان حضرموت را به عهده گرفتند که مملو از قاچاقچی اسلحه و مواد مخدر است.

تحویل المکلا شامل مدیریت بندرهای محلی بود و ائتلاف عرب هم تجهیزات دریایی و قایق های تجسسی به گاردهای ساحلی بود که مقامات سعودی، اماراتی و مقامات ایالات متحده آن ها را آموزش داده اند.

ماتیو تولر، سفیر ایالات متحده در یمن گفت «پاسخ واقعی به بحران انسانی این کشور در بطن پایان دادن به جنگ و درگیری به صورتی است که موسسه ها و نهادهای دولتی احیا و بازسازی شوند».

او در این مراسم که با حضور محمد الجابر، فرستاده ویژه عربستان سعودی (در یمن) برگزار شد، افزود «ما نمی توانیم شاهد باشیم که یمن همچنان در شرایط یک کشور در حال افول و سقوط به سرمی برد».

القاعده در شبه جزیره عربی (آ کیو آ پی) در آوریل 2016 از المکلا بیرون رانده شد.

عناصر شبه نظامی این گروه که یک زن متهم به خیانت را سنگسار کردند و مقررات سختگیرانه شرع اسلامی را به مردم تحمیل می کردند دیگر در گوشه و کنار خیابان های المکلا گشت نمی زنند و میادین این شهر دیگر به عنوان مرکز اعدام های گروهی مورد استفاده قرار نخواهند گرفت.

اما مقامات اذعان کرده اند اساساً فقدان خدمات و حاکمیت ضعیف شهر المکلا از جمله شرایطی بود که سبب شد عناصر شبه نظامی بتوانند این شهر فقرزده را اشغال کند، اما این شهر با جمعیت 500 هزار نفری هنوز با همین مشکلات دست و پنجه نرم می کند.

امنیت مناسب و خدمات بد

خیابان های المکلا در کنار لباس های رنگارنگ ماهیگیرها، میزبان گداهایی است که سطل های زباله مملو از آشغال را جستجو می کنند و آب و زباله های فاضلاب در سطح خیابان ها جریان دارد.

آثار جنگ، از جمله خانه های بمباران شده هنوز بر بدنه محله های شهر مشهود است. بیکاری در سراسر شهر حاکم است و با وجودی که حضرموت شهر نفت خیر و ثروتمندی است اما المکلا به دلیل قطع مکرر برق و کمبود سوخت به حالت فلج درآمده است.

بدر باسلمه، وزیر پیشین حمل و نقل و ساکنان المکلا گفت «شرایط امنیتی المکلا خوب است، ارائه خدمات از شرایط خوبی برخوردار نیست».

سلول های القاعده در شبه جزیره عربی هنوز در سطح شهر هستند، اما فرج البحسانی، فرماندار حضرموت می گوید این سلول ها تهدید جدی متوجه شهر نمی کنند.

الیزابت کندال، پژوهشگر یمن در دانشگاه آکسفورد گفت «صلح در المکلا برقرار است اما آرامش بسیار شکننده است».

«گروه های شبه نظامی دیگر قدرتی ندارند و اساساً زیرزمینی شده اند، اما این به آن معنا نیست که بار دیگر قیام نمی کنند چون هنوز می توانند جوانانی را جذب کنند که از فرصت های شغلی برخوردار نیستند و سرخورده هستند».

ثبات و امنیت بلندمدت به توسعه و ساخت و ساز بستگی دارد، اما یمن هنوز با پیامدهای جدی رکود اقتصادی عمیقی روبرو است که حاصل سقوط واحد پول کشور بود و تعداد زیادی بیکار شدند و حتی توان پرداخت هزینه اقلام اساسی ابتدایی را ندارند.

باسلمه گفت «با وجود دستمزدهای پایین و نرخ تورم بالا، مردم بر ادامه حیات خود متمرکز هستند».

دولت محلی برای پرداخت دستمزد کارمند با چالش های جدی روبرو است و نظامی بانکی برای کسب حمایت مالی در سطح گستره و جدی به امارات متحده عربی و عربستان سعودی متکی است.

فرودگاه منطقه ای همچنان برای ترافیک مسافربری و بازرگانی تعطیل است و همین امر به رکود و رو به وخامت گذاشتن تحرکات تجاری دامن می زند.

کنترل تسلیحاتی

در سال 2015 و در شرایطی که ائتلاف عرب بر مقابله با حوثی ها (انصارالله) تحت حمایت ایران متمرکز بود، عناصر شبه نظامی القاعده در شبه جزیره عربی بدون هیچ مقاومتی از جانب نیروهای محلی به داخل شهر گسیل شدند و آن را اشغال کردند.

مقامات یمنی گفتند که عناصر افراطی پس از غارت 270 میلیارد ریال یمنی (1.1 میلیارد دلار) از بانک های المکلا به همان سرعتی که شهر را اشغال کرده بودند، به مناطق کوهستانی استان عقب نشینی کردند.

البحسانی گفت که مقامات اسنادی را که القاعده در شبه جزیره عربی در منطقه به جای گذاشته بود، توقیف کردند. اطلاعات موجود در این اسناد نقشه ها و طرح راهبرد نظامی آن ها، منابع درآمد و جزئیات مراکز رزادخانه های تسلیحاتی آن ها را نشان می داد.

او تاکید کرد این اسناد به مقامات اماراتی تسلیم شده اند. امارات متحده عربی از حمله بزرگ نیروهای یمن برای بازپس گیری شهر حمایت کرده بود.

ژنرال عبدالله ابوحاتم، یک مقام نیروهای گارد مرزی یمن می گوید «کنترل القاعده بر این منطقه به نفع حوثی ها بود».

حاتم گفت با وجودی که این ها دو گروه جداگانه هستند، اما هر دو از اقتصاد جنگ یمن سود برده اند القاعده در شبه جزیره عربی کنترل مناطق حاشیه خط ساحلی حضرموت را در اختیار دارد و همین امر قاچاق اسلحه را تسهیل کرده است، سلاح هایی که اغلب به مناطق تحت کنترل حوثی ها منتهی می شود.

المکلا بعد از بیرون رانده شدن القاعده قانون منع حمل سلاح توسط مردم غیرنظامی را به صورت تجربی اجرا می کند، در کشوری که حمل اسلحه سنت قدیمی و دیرینه است، این یک امر منحصر به فرد محسوب می شود.

البحسنی گفت که برای اولین بار افرادی که وارد المکلا می شوند باید سلاح های خود را در یکی از چندین ایست بازرسی تحویل دهند، زنان مسئولیت نظارت بر این ایست های بازرسی را به عهده دارد. وی این ابتکار را «بسیار موفق خواند».