هشدار دارالفتاء مصر در مورد بازگشت ستیزه جویان داعش

سازمان دیده بان فتوای دارالفتاء مصر هشدار داده است ستیزه جویان خارجی که دوشادوش «دولت اسلامی» (داعش) مبارزه کردند یا از عراق و سوریه به کشورهای مادری شان بازمی گردند و یا رهسپار کشورهای دیگری می شوند که این گروه در آن ها پایگاه دارد.

این نهاد دیده بان در گزارش تحقیقی که روز 8 نوامبر منتشر شد هشدار داده است که بعضی از ستیزه جویان داعش به کشورهای مادری شان بازمی گردند و این در حالی است که تعدادی دیگر به کشورهای همسایه و یا به مناطقی فرار می کنند که داعش هنوز در آن ها فعالیت می کند.

در پرتو چنین شرایطی، این تحقیق چالش هایی را مورد بررسی قرار داده است که پس از بازگشت ستیزه جویان داعش و یا ورود اعضای این گروه در برابر کشورهای مختلف قرار می گیرد و در نهایت توصیه هایی را مطرح کرده است.

پیشنهاد شرکت ستیزه جویان خارجی در برنامه های بازپروری یکی از این توصیه ها بوده است تا بتوان از این افراد برای هشدار دادن به نسل جوان در مورد خطرات پیوستن به گروه های تروریستی بهره بگیرند.

ابراهیم نجم، دبیرکل دارالفتاء می گوید در این تحقیق همچنین به چالش هایی و خطراتی پرداخته شده است که کشورهای مختلف جهان به دلیل بازگشت دسته جمعی ستیزه جویان خارجی از عراق و سوریه با آن ها روبرو خواهند بود.

او هشدار داد علاوه بر خطراتی که بازگشت عناصر داعش متوجه کشورهای مادری شان می کند، این احتمال وجود دارد که عناصر فراری این گروه به مناطقی در کشورهای دیگر نفوذ کنند که این گروه کنترل آن ها را در اختیار دارد.

نجم به المشارق گفت: «در حال حاضر نگرانی و وحشتی بر کشورهای جهان حاکم شده است که ستیزه جویان فراری در کشورهای مادری شان به خشونت و اقدامات تروریستی متوسل شوند».

او گفت بنابراین «کنترل ستیزه جویان خارجی و اصلاح دیدگاه های افراطی آن ها» از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

وی خاطرنشان کرد که «دفتر مبارزه با تروریسم سازمان ملل متحد» ماه اوت گزارش تحقیقی را منتشر کرد که حاوی مصاحبه هایی با 43 ستیزه جوی خارجی اهل 12 کشور جهان است.

او گفت که محتوای این مصاحبه ها از فقدان ابتدایی ترین دانش و آگاهی این افراد از اسلام پرده برداشت. آقای نجم افزود داعش با سوء استفاده از احساسات هیجانی و وعده استقرار «خلافت» آن ها را به عضویت در این گروه جلب کرد.

عناصر بازگشتی داعش به چهار دسته تقسیم می شوند

براساس اطلاعات موجود در «موسسه تحقیقات العربیه»، چهار دسته از عناصر داعش بازمی گردند و هر یک از آن ها سطح متفاوتی از تهدید را برای کشورهای مختلف مطرح می کنند.

این موسسه تهدید بازگشت این ستیزه جویان را به صورت بی بازگشت، انزوای فعال، گردشگر جهادی و جهاد بین قاره ای ترسیم کرده است.

در این تحقیق تاکید شده است در دسته (ستیزه جویان) بی بازگشت، اعضایی که به کشورهای دیگر بازگشته اند، با انگیزه و غیرت و تعصب بسیار مبارزه کردند و در نهایت شاهد نبردهای خشونت بار و بی رحمانه بودند و در معرض فریب و دروغ هایی قرار گرفتند و در نهایت تصمیم گرفتند فرار کنند.

این گزارش افزود این گروه تهدیدآمیز محسوب نمی شود.

در این تحقیق خاطرنشان شده است ستیزه جویانی که بازگشته اند و در گروه «انزوای فعال» قرار می گیرند، نه تنها منزوی و پشیمان هستند بلکه سعی می کنند اعضای خانواده مسلمان خود را از سفر و تجربه مجدد و مشابهی بازدارند.

در بخش دیگری از این بررسی آمده است اعضای داعش که بازمی گردند و در گروه «گردشگر جهادی» قرار گرفته اند در مورد مبارزه دیدگاه های ایده آلیستی دارند تا این که با واقعیت درگیر می شوند اما هنوز سعی می کنند دیگران را با اشاعه و ترویج ایده های دروغین و کذب در مورد تجربیاتشان فریب دهند.

برپایه اطلاعات این تحقیق، ستیزه جویان خارجی که به کشورهای مادری شان بازمی گردند و در مقوله «جهاد بین قاره ای» قرار می گیرند، خطرناک ترین و معمول ترین از این دست محسوب می شوند.

این بازگشتی ها از نظر عقیدتی به اعمال خشونت متعهد هستند و به تا زمانی که چندین حمله در خارج از کشور اجرا نکنند، به کشورهای مادری شان بازنمی گردند.

مقابله با ایدئولوژی افراطی

احمد بان، کارشناس امور جنبش های افراطی گفت: «نقش دین پژوهان دینی برای مبارزه با داعش کلیدی است. ایده های افراطی بدون تلاش های آن ها رشد می کنند و متحول می شوند».

او به المشارق گفت: «زدودن دروغ ایده استقرار یک خلافت دیدگاه ها و عقاید جهادی را از میان برنمی دارد چون احتمال دارد این ایده ها در قالب گروه های دیگری ظهور کنند».

وی گفت: «با این وجود، مقابله با این دیدگاه ها و آموزش افرادی که بازمی گردند و ادغام آن ها در جامعه از اهمیت و اولویت بسیاری برخوردار است و چهره های دانشگاهی و دینی که از سعه صدر و اعتدال برخوردار هستند می توانند این نقش را ایفا می کنند».

بان گفت بازگشتی های داعش «بمب های ساعتی آماده انفجار هستند».

وی افزود: «باید با احتیاط بسیار زیاد با این مسئله برخورد کرد چون بیشتر اعضای پیشین داعش با نوعی حس عمیق شکست و افسردگی و سرخوردگی به کشورهایشان بازمی گردند».

بنا به گفته بان «بیشتر اعضای داعش خیلی ظاهری و مصنوعی با اسلام آشنا شده اند (و برای درک) ماهیت صلح آمیز و مهر و عطوفت نهفته در آن سواد ندارند. اگر نگاه ساده ای به احکامی بیندازیم که مقامات بلندپایه داعش صادر کردند، ما فتواهای دینی کلی را در آن ها می یابیم».

سرلشکر طلعت موسی، یک افسر بازنشسته ارتش مصر و کارشناس نظامی می گوید عملیات ابتدایی داعش و اشغال سرزمین های عراق و سوریه هزاران جوان را شگفت زده کرد.

وی گفت: «این واقعیت که جوانان هم اکنون از چنگال داعش فرار می کنند و به وطن مادری شان بازمی گردند شاهد آشکاری است که هیچ کس، به جز تعداد محدودی از رهبران این گروه به رویای استقرار خلافت و یا وفاداری به ابوبکر البغدادی اهمیت نمی دهد».

او به المشارق گفت: «کارزارهای ویژه آگاهی رسانی الازهر برای اصلاح ایده های افراد تندرویی که بین بازگشتی ها هستند، موفق عمل خواهند کرد». وی خاطرنشان کرد احتمال دارد این رویکرد «برای ویران کردن بنیان ایدئولوژی داعش ثمربخش باشد».