موسسه الازهر مصر به تازگی برای مبارزه با ایدئولوژی افراطی و آموزش مسلمان ها و افراد غیرمسلمان در همه ردههای سنی در مورد اسلام و آموزه های معتدل و مملو از سعه صدرآن یک راهبرد «اصلاح و احیا» اجرا می کند.
احمد الطیب، امام اعظم الازهر روز 2 ژوئن از تدوین این راهبرد خبر داد که با بهره گیری از کانال های ارتباطی مدرن و به روز با جوانان ارتباط برقرار خواهد کرد که هدف اصلی گروه های افراطی و تندرویی همچون «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) هستند.
الطیب در طی این کنفرانس مطبوعاتی جنبه های اصلی این راهبرد را تعیین و خاطرنشان کرد این راهبرد علاوه بر برقراری ارتباط با مخاطبان گسترده از طریق شبکه های اجتماعی، شیوه فکری معتدل و مملو از سعه صدر را ارائه خواهد کرد و شامل «یک کارزارجامع و گسترده برای مدرن کردن نظام آموزشی نیز هست».
وی گفت واحدهای آموزشی از مقطع ابتدایی تا سطح دانشگاهی به روز و مدرن خواهند شد تا با روحیه وشرایط زمانه هماهنگ باشند و بر توسعه الازهر و موسسه ها تمرکز خواهد شد تا نسل جدیدی از وعاظ جوان تربیت شوند.
شیخ محمد مهنا، مشاور الازهر گفت برای اجرای این راهبرد «با بهره گیری از توانمندی ها و ظرفیت های علمی، فرهنگی و فکری و استعدادهای موجود در موسسه الازهر از ابزارهای متعددی برای دستیابی به اهداف متحد و منسجم استفاده می شود».
او به الشرفه گفت: «تمرکز بر ارتباط از طریق اعزام فرستاده های ویژه و وعاظ و امام های الازهر به همه کشورهای جهان و نیز برگزاری سمینارها و کنفرانس هایی در مصر و در سراسر جهان» از جمله مهمترین کارهای در دست انجام هستند.
او افزود این امر شامل «افزایش تعداد دیدارها از کشورهایی خواهند بود که از نظر تروریسم واشاعه ایده های افراطی شرایط ویژه ای دارند».
او گفت تصمیم حداکثر استفاده و بهره گیری از ابزارهای ارتباطی مدرن و شبکه های اجتماعی به هدف برقراری ارتباط با نسل جوان اتخاذ شده است. وی تاکید کرد این ابزارها می توانند «نقش کمکی بسیار موثری برای الازهر» ایفا کنند تا این موسسه سعه صدر و میانه روی را ترویج کند.
ترویج سعه صدر و اسلام معتدل به زبان های مختلف
مهنا گفت: «برقراری ارتباط به تعداد بسیار زیادی زبان های سراسر جهان در این راهبرد جدید از اهمیت بسیاری برخوردار است چون استفاده از زبان های مختلف ارتباط مستقیم با مردم مسلمان و غیرمسلمان را ممکن می کند».
او افزود هر دوگروه در مورد اسلام سوال های زیادی دارند و این راهبرد فرصتی برای ارائه چهره واقعی دین (اسلام) فراهم خواهد کرد، چهره ای که با تفکر و عقایدی که گروه های تروریستی ترویج می کند همگونی ندارد.
اسامه زاید، رئیس «رصدخانه زبان های خارجی الازهر» گفت: «رصدخانه الازهر یکی از قوی ترین ابزارهای است که می توان برای اجرای مرحله بعدی از آن استفاده کرد».
«هدف قرار دادن فتواهای تکفیری و ایده های انحرافی و تحریف شده ای که در اینترنت و روی وب سایت های شبکه های اجتماعی به همه زبان های جهان ترویج می شوند» از جمله کارهای رصدخانه است تا سوء تفاهم ها همچون تعریف خلافت، مهاجرت و بیعت (اعلام وفاداری) را اصلاح کند.
وی افزود گروهی متشکل از کارشناس های رصدخانه پرسش های مربوط به شرع اسلام را گردآوری می کنند و آن ها را به کمیته ای تسلیم خواهند کرد که مسئولیت پاسخگویی به این پرسش ها را به عهده دارد.
او افزود کمیته دیگری پیش از انتشار این پاسخ ها روی وب سایت رصدخانه، این متون را مورد بازبینی قرار خواهند داد.
برقراری ارتباط با نسل جوان
زاید گفت راهبرد جدید بر نسل جوان متمرکز خواهد بود و کار آن بین ارائه کامل اطلاعات به پرطرفدارترین زبان ها تقسیم می شود و امید این است که پوشش بیست و چهار ساعته تامین شود.
عبدلنبی بکار، پژوهشگر سیاسی و استاد دانشکده فقه و حقوق دانشگاه الازهر گقت راهبرد جدید الازهر «عالی» است.
او به الشرفه گفت کار واقعی که ابتکار الازهر می کند ارتباط با نسل جوان است.
او افزود الازهر ابزارهای متعددی در اختیار دارد که در آینده مفید خواهند بود، به ویژه این که صدها دانشجوی خارجی در مدارس، دانشگاه ها و موسسه های آموزشی الازهر در مصر در حال تحصیل هستند.
وی خاطرنشان کرد این نهاد آموزشی «بخش جدایی ناپذیر و حیاتی این راهبرد خواهد بود تا اطمینان حاصل شود این دانشجویان به هنگام بازداشت به کشورهای مادری شان مفاهیم اسلام واقعی را ترویج می کنند».
بکار گفت که الازهر «با روحیه زمانه پیش می رود» و کمتر به منبرها و خطابه های سنتی تکیه خواهد کرد تا بیشتر از شیوه ها و خطابه های اینترنتی و استفاده از ابزارهای ارتباطی مدرن استفاده کند.
مدرن کردن شیوه های ارتباطی الازهر
بکار گفت به هدف آماده کردن افکار عمومی برای رونمایی از این راهبرد، برنامه های تلویزیونی جدیدی در طی ماه رمضان پخش می شوند.
او افزود: «آمادگی برای راه اندازی کانال ماهواره ای الازهر در مراحل نهایی قرار دارد و انتظار می رود به زودی و پیش از پایان سال جاری مورد استفاده قرار بگیرد».
بنا به گفته بکار، الازهر استفاده از ابزارهای ارتباطی سنتی را به طور کامل کنار نگذاشته است چون در حال راه انداری روزنامه «صدای الازهر» است که در داخل و خارج از مصر توزیع خواهد شد.
وی گفت که وب سایت الازهر و نیز کتابخانه اینترنتی آن به روز خواهد شد تا ویژگی های تعاملی موثرتری داشته باشد «تا دسترسی به کتاب ها، مراجع و فتواها سریع تر شود».
با این وجود راهبرد جدید بر ارتباط مستقیم و از طریق اعزام کاروانهای وعاظ متمرکز است که به هدف دیدار و گفتگو با نسل جوان در هر محل گردهمایی آن اجرا می شود، چه درمراکز ویژه جوانان جمع شوند وچه در قهوه خانه ها و مجموعه های مسکونی گرد بیایند.
بکار افزود: «بازدید از اقشار فقیر سراسر جهان و ایمن کردن آن ها در قبال دیدگاه های عقیدتی انحرافی از جمله دیگر ابزارهای این راهبرد است که به آرامی و در سکوت اجرا شده است چون مردم فقیر هدف اصلی گروه های تروریستی هستند».
او به استفاده خوب الازهر از همه ابرازهای موجود برای اجرای طرح های موسسه «با دقت و صحت و به هدف دستیابی به نتایج موثر وسریع براساس ارتباط فکری مستقیم» اشاره کرد.
او افزود در پرتو حضور و گسترش گروه های تروریستی افراطی همچون القاعده و به ویژه داعش، جهان بیش از هر چیز دیگری به چنین شیوه های ارتباطی نیاز دارد.