عامل صدور دستور بازگشت پلیس امنیت اخلاقی ایران چه کسی است؟ هیچ‌کس واقعاً نمی‌داند

در سایهٔ اعتراضات گسترده در ایران پس از مرگ مهسا امینی ٢٢ ساله در حین بازداشت توسط «پلیس امنیت اخلاقی»، رژیم ایران موقتاً به جولان این نیروی محافظه‌کار تندرو در خیابان‌ها پایان داد.

بسیاری از ایرانیان می‌گویند چهرهٔ خیابان‌های کشور، به‌ویژه در شهرهای بزرگ کاملاً عوض شده است، چراکه هر روز تعداد زیادی از زنان، از جمله بیشتر دختران بدون روسری از خانه‌هایشان بیرون می‌آیند.

اما رژیم در اواسط تیرماه بازگشت این نیروی پلیس مخوف را برای اجرای قانون پوشش اجباری و پوشش موی سر اعلام کرد.

رژیم که آشکارا از اعتراضات بیشتر می‌ترسد، درحالی‌که به‌تدریج نیروهایش را به خیابان‌ها باز می‌گرداند، با احتیاط عمل می‌کند.

نیروهای امنیتی رژیم در جریان سرکوب اعتراضاتی که محور آن حقوق و آزادی‌های زنان بود و عمدتاً توسط زنان رهبری می‌شد، بیش از ٥۰۰ معترض را کشتند و حدود ٢۰،۰۰۰ نفر از مردم را بازداشت کردند.

همچنین، دولت ارتباط اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های پیام‌رسانی را مختل کرد و حتی پس از پایان اعتراضات در اوایل سال جاری به این محدودیت‌ها ادامه داد.

از زمان اعلام تصمیم بازگشت پلیس امنیت اخلاقی به خیابان‌ها، مقامات در داخل رژیم در چندین مورد حرف‌های ضد و نقیضی را مطرح کرده‌اند.

وقتی در اواخر تیرماه سر و کلهٔ‌ اعضای این نیرو دوباره در برخی از خیابان‌ها پیدا شد، یکی از نمایندگان مجلس ایران که نامش فاش نشد گفت حضور این نیرو «صرفاً برای ترغیب مردم به رعایت قوانین پوشش حکومت خواهد بود».

مفهوم این سخن این بود که پلیس امنیت اخلاقی از روش‌های خشن برای سرکوب افرادی که آنها را «متخلف» می‌داند، استفاده نخواهد کرد.

در همین حال، بنا به گزارش‌ها غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوهٔ قضائیه که جزو محافظه‌کاران تندرو است پیشنهاد تعیین قاضی ویژه برای رسیدگی به پرونده‌های افراد متخلف از قانون پوشش اجباری را مطرح کرده است.

انداختن تقصیر به گردن دیگران

با توجه به مطرح شدن انتقادات گسترده از این تصمیم، بخش‌ها و شخصیت‌های مختلف در داخل رژیم تقصیر را به گردن دیگران انداخته‌اند و داشتن هرگونه نقشی در چنین تصمیمی را انکار کرده‌اند.

رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله تسنیم نیوز گفته‌اند این تصمیم توسط ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، گرفته شده است، اما دولت رئیسی این موضوع را تکذیب کرده است.

انسیه خزعلی، معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده، به‌نقل از رسانه‌های ایران گفت این تصمیم توسط نیروی انتظامی گرفته شده است، نه دولت.

خزعلی در ادامه گفت «چنین دستوری را از رئیس‌جمهوری نشنیده است».

اما در روز ٢٩ تیرماه، روزنامهٔ اعتماد ایران، به‌نقل از یک «مقام ارشد نیروی انتظامی ایران» گفت نیروی انتظامی هرگز به‌تنهایی تصمیم نمی‌گیرد.

این مقام مسئول گفت: «ابتکار بازگشت نیروهای پلیس امنیت اخلاقی به خیابان‌ها به‌دستور مستقیم رئیس‌جمهوری [رئیسی] به‌عنوان معاون فرمانده کل قوا و رئیس شورای عالی امنیت ملی آغاز شد».

همچنین، اعتماد به‌نقل از این مقام ناشناس نوشت: «معلوم است که آقایان [مقامات دولتی] برای محافظت از خود در برابر آسیب احتمالی، توپ را به زمین نیروی انتظامی می‌اندازند».

بسیاری از تحلیلگران معتقدند رئیسی و دولت او با نزدیک شدن به فصل انتخابات از تصمیم اجرای پوشش اجباری برائت جسته‌اند.

برچسب‌های روانشناسی

بسیاری از سلبریتی‌ها همچنان بدون حجاب از خانه بیرون می‌آیند، در مراسم‌های مختلف شرکت می‌کنند و سخنرانی می‌کنند.

در اواسط تیرماه، افسانه بایگان، بازیگر سرشناس، اعلام کرد از بازیگری کناره‌گیری می‌کند زیرا قانون حجاب را نمی‌پذیرد.

آزاده صمدی و لیلا بلوکات، دو بازیگر سرشناس دیگر، نیز از اجرای این حکم خودداری کرده‌اند.

این سه زن به‌جای روسری کلاه به‌سر کرده‌اند و این کار در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی انجام شده است که بدون سانسور رژیم پخش می‌شود.

اما قوهٔ قضائیه برای هر سه زن احکام سنگینی صادر کرده است.

هر سه نفر از بازیگری، خروج از کشور و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی منع شده‌اند. افسانه بایگان به دو سال حبس تعلیقی نیز محکوم شد.

دادگاه دستور داده است هم بایگان و هم صمدی در جلسات مشاورهٔ منظم در یک مرکز رسمی بهداشت روانی شرکت کنند زیرا گفته است آنها دچار «اختلال شخصیت ضداجتماعی» هستند.

به‌گفتهٔ ناظران، این حکم بی‌سابقه نشان‌دهندهٔ تلاش‌های نومیدانهٔ رژیم برای کنترل کردن روایت ماجرا است.

پس از صدور دستور شرکت در جلسات مشاوره توسط دادگاه، چهار انجمن روان‌شناسی بیانیهٔ مشترکی در نقد این دستور صادر کردند.

یکی از نکات متعددی که این انجمن‌ها در این بیانیه مطرح کردند این بود که تشخیص دادگاه از آنچه که آن را بیماری روانی توصیف کرده است، نامقبول، غیرمنطقی و غیرعلمی است.

این انجمن‌ها افزودند چنین تشخیص‌هایی باید توسط روان‌شناسان انجام شود، نه قضات.

در این بیانیه همچنین استفاده از «برچسب‌های» مرتبط با سلامت روان مورد انتقاد قرار گرفت.

در همین حال، چند سلبریتی مرد گفته‌اند با همتایان زن خود درخصوص مخالفت با پوشش اجباری اعلام همبستگی می‌کنند.

از جملهٔ این افراد پژمان بازغی، بازیگر محبوب و مدیر انجمن بازیگران ایران است که به حمایت از بازیگران زن پرداخته است.

علاوه بر سلبریتی‌ها، چهره‌های سرشناس دیگری نیز از پوشش اجباری به‌دستور رژیم انتقاد کرده‌اند.

عبدالحمید اسماعیل زهی، روحانی اهل سنت که امامت نماز جمعهٔ شهر زاهدان دارای اکثریت سنی‌نشین را برعهده دارد، از زمان آغاز اعتراضات اخیر تاکنون هر هفته در خطبه‌های خود از شیوه‌های سرکوب رژیم انتقاد کرده است.

دولت نیز بی‌وقفه و در تمام روزهای جمع ارتباط اینترنت زاهدان را شدیداً مختل کرده است.

یکی از نکاتی که اسماعیل زهی معروف به مولوی عبدالحمید در خطبه‌های خود بارها به آن اشاره کرده است، بیهوده بودن حجاب اجباری و استفاده از روش‌های خشن برای اجرای دستور است.