مقاومت مسلمانان در برابر کارزار تخریب مساجد و «چینی‌سازی» اسلام توسط حکومت پکن

پکن -- مسلمانان ساکن روستای کوچک ناگواستان در یون‌نان، واقع در کوه‌های جنوب غربی چین، به طرح حکومت برای تخریب بخش‌هایی از مسجدشان معترض هستند.

مسجد ناجیایینگ مایهٔ افتخار اقلیت مسلمان هوئی ساکن این شهر است.

این مسجد که نخست در سال ۷۴۹ هجری خورشیدی ساخته شد، چندین بار تاکنون توسعه یافته است. کارگران در سال ۱۳۸۰ ساختمان جدید این مسجد را بنا کردند. این سازهٔ مرتفع سفیدرنگ دارای پنج طبقه است و سالنی به مساحت ۱۰ هزار متر مربع، چهار مناره به ارتفاع بیش از ۷۲ متر، و یک گنبد سبزرنگ دارد.

در حال حاضر، این مسجد هدف کارزار «چینی کردن» شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین، قرار گرفته است.

نیویورک تایمز روز ۱۸ خرداد گزارش داد: «[حزب کمونیست چین] مساجد واقع در مناطق هوئی‌نشین سراسر کشور را به‌طور هدفمند تعطیل، تخریب، یا به زور طراحی مجدد کرده است. پکن ویژگی‌های معماری عربی مانند گنبد و مناره را هم به‌عنوان دلیلی بر نفوذ ناخواستهٔ خارجی بر اسلام در چین محکوم می‌کند.»

مسجد ناجیایینگ و مسجد جامع شادیان که آن هم در یون‌نان قرار دارد، از آخرین بناهای عمدهٔ چین محسوب می‌شوند که همچنان از این‌گونه معماری برخوردار هستند.

چین از زمان روی کار آمدن شی جینپینگ طی یک دههٔ پیش در پی کنترل شدیدتر مذهب و سرکوب مسلمانان بوده است. پکن مدعی است که سرکوب مسلمانان را با هدف مبارزه با تروریسم و افکار افراط‌گرایانه انجام می‌دهد.

برآورد می‌شود که یک میلیون اویغور، هوئی، و دیگر اقلیت مسلمان در منطقهٔ غربی شین‌جیانگ از سال ۱۳۹۶ تحت یک کارزار حکومتی بازداشت شده‌اند؛ کارزاری که جامعهٔ بین‌المللی آن را نسل‌کشی خوانده است.

گزارش‌ها، تحقیقات، و افشاگری‌ها، جزئیات شکنجه، بازداشت‌های خودسرانه، و نقض خودسرانهٔ حقوق مذهبی و تولیدمثل مسلمانان را آشکار کرده است.

این اتهامات شامل کار اجباری، عقیم‌سازی اجباری، تجاوز به عنف سازمان‌یافته، و تخریب اماکن فرهنگی و اسلامی اویغورها است.

مبارزهٔ متقابل

دیوید استروپ، محقق امور هوئی‌ها در دانشگاه منچستر انگلیس، می‌گوید، در حالی‌که تأثیر این کارزار بر جوامع خارج از شین‌جیانگ خفیف‌تر بوده است، بسیاری از مساجد آنها تخریب شده یا «به‌زور بازسازی» شده‌اند تا با تعاریف رسمی زیبایی‌شناختی چینی مطابقت داشته باشند.

به گزارش نیویورک تایمز، کارزار «چینی‌سازی» در سال ۱۴۰۰ به ناگو رسید.

در این گزارش آمده است: «مقامات دولتی گاه به‌منظور تشویق ساکنان برای حمایت از ایجاد تغییرات در مساجد شروع به بازدید از خانه‌ها، حتی در برخی موارد به‌صورت روزانه، کرده‌اند. یک بیلبورد، شمایی از طرح دولت را نشان می‌دهد: گنبد از بین رفته است و مناره‌ها با طبقاتی مانند پاگودا تزئین شده‌اند.»

در شادیان نیز اقدامات مشابهی انجام شده است. مقامات برای جلب حمایت عمومی خانه به خانه رفته‌اند. یک تابلوی بزرگ قرمز رنگ در مقابل ماکتی از مسجد‌الحرام -- که بر اساس مسجد بزرگ در مدینه، واقع در عربستان سعودی الگوبرداری شده است -- قرار دارد که روی آن نوشته شده است: «به چینی‌سازی اسلام پایبند باشید.»

روسلان یوسفوف، محقق مسائل چین و اسلام در دانشگاه هاروارد، به نیویورک تایمز گفت: «به‌دلیل اقتدار مطلقی که این اماکن در «مخیلهٔ» مسلمانان محلی دارند، «آنها مجبور شده‌اند تا اواخر کارزارشان به این دو مسجد کاری نداشته باشند.»

اما ساکنان محل به مقابله پرداخته‌اند.

به‌گفتهٔ شاهدان محلی و ویدئویی که در اینترنت منتشر شده است، کارگران در بامداد ۶ خرداد با جرثقیل‌های ساختمان‌سازی، داربست، و بولدوزر همراه با حدود ۴۰۰ تن از نیروهای پلیس ضد شورش وارد محوطهٔ مسجد ناجیایینگ در ناگو شدند.

استقرار چنین نیروی قدرتمند پلیس نشان می‌دهد که اعتراضات قابل پیش‌بینی بوده است.

مجلهٔ «زمستان تلخ» که به آزادی مذهبی می‌پردازد، به‌نقل از رسانه‌های اجتماعی نوشت که هزاران نفر از ساکنان محلی در جریان یک درگیری خشونت‌آمیز با پلیس مقاومت کردند و افسران را مجبور کردند که عقب‌نشینی کنند و روز بعد با تعداد بیشتری از پرسنل امنیتی مسلح بازگردند.

به‌گفتهٔ برخی منابع، حدود ۵ هزار افسر پلیس و ارتش به این شهر اعزام شدند.

بنا بر ویدئوهای منتشر‌شده در شبکه‌های اجتماعی و نیز شاهدان عینی، ده‌ها افسر با باتون و سپر ضد شورش جمعیتی را که در خارج از مسجد به سوی آنها اشیایی را پرتاب می‌کردند، پراکنده کردند.

یکی از زنان محلی که نخواست نامش فاش شود در روز ۶ خرداد به خبرگزاری فرانسه گفت: «آنها می‌خواهند این تخریب‌های اجباری را عملی کنند و به همین دلیل مردم به آنجا رفتند تا جلویشان را بگیرند.»

او گفت: «مسجد خانه مسلمانانی مانند ماست. اگر آنها بخواهند آن را تخریب کنند، ما قطعاً به آنها اجازه نخواهیم داد.»

«ساختمان‌ها فقط ساختمان هستند -- آنها به مردم یا جامعه آسیب نمی‌رسانند. پس چرا باید آنها را تخریب کنند؟»

خط قرمز

دولت محلی تونگهای -- که ناگو را اداره می‌کند -- روز ۷ خرداد با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که تحقیقاتی را دربارهٔ «یک پرونده که مدیریت و نظم اجتماعی را به‌شدت مختل کرده» آغاز کرده است.

این اطلاعیه به افراد درگیر دستور می‌دهد که «بی‌درنگ همهٔ اقدامات غیرقانونی و مجرمانه را متوقف کنند» و عهد می‌کند هرکسی را که از تسلیم شدن خودداری کند «به‌شدت مجازات کند.»

همچنین، در این اطلاعیه آمده است، با کسانی که تا قبل از ۱۵ خرداد داوطلبانه تسلیم شوند، با ملایمت رفتار خواهد شد.

به‌گفتهٔ دو شاهد عینی، پلیس تعداد نامعلومی را در رابطه با این واقعه دستگیر کرده است و تا تاریخ ۹ خرداد چند صد افسر در این شهر باقی مانده بودند.

آنها افزودند، ساکنان مناطق اطراف این مسجد از زمان این درگیری‌ها به‌طور متناوب با قطع اینترنت و دیگر مشکلات اتصال مواجه بودند.

یکی از مقامات ادارهٔ تبلیغات تونگهای که خبرگزاری فرانسه در روز ۲۰ خرداد با او تماس گرفت، ضمن رد قطع اینترنت، از هر گونه اظهارنظر بیشتر خودداری کرد.

یک هفته بعد، در بازدید خبرنگار نیویورک تایمز از ناگو، جرثقیل‌های ساختمانی همچنان در حیاط مسجد بودند، تدابیر امنیتی شدید همچنان ادامه داشت، و یک پهپاد بر فراز این مسجد پرواز می‌کرد. مأموران پلیس لباس شخصی به این خانم گزارشگر نزدیک شدند و او را از شهر بیرون کردند.

آقای نا، که سی و چند ساله و ساکن هوئی است و به‌دلیل ترس از انتقام‌جویی حکومت درخواست کرد که تنها نام خانوادگی‌اش گفته شود، می‌گوید که اجرای تخریب احتمالاً اجتناب‌ناپذیر است.

او با این حال ابراز امیدواری کرد که ساکنان بتوانند به آزادی‌های دیگری که حاضر نیستند از آنها دست بکشند -- از جمله حق منتقل کردن دین‌شان به فرزندان‌شان -- پایبند باشند.

او گفت: «اگر نتوانید از خط قرمزتان محافظت کنید، دیگران شما را فردی بدون خط قرمز خواهند دید و بارها و بارها آن را زیر پا خواهند گذاشت.»