قابلیت‌های اف-۲۲ رپتور بسیار فراتر از نبرد هوا به هواست

هواپیمای اف-۲۲ رپتور، که عمدتاً برای نبرد هوا‌به‌هوا طراحی شده و همواره بهترین جنگندهٔ برتری هوایی ایالات متحده به‌شمار می‌رفته، از قابلیت انجام حملات زمینی، ایجاد پارازیت برای رادارها و عملیات‌های مراقبت و دیده‌بانی نیز برخوردار است.

طبق گزارش بیزنس اینسایدر در ۲۸ اردیبهشت، هواپیمای اف-۲۲ می‌تواند از ارتفاع بالا ضمن پرواز با سرعت کروز و درگیر شدن با هواپیمای دشمن، به اهداف زمینی نیز حمله کند.

نیروی هوایی ایالات متحده حدود ۲۰۰ فروند اف-۲۲ دارد، که در سال ۱۳۸۴ وارد چرخهٔ عملیاتی شد. این هواپیماها برای حمله به اهداف «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) در عراق و سوریه به‌کار رفته و پس از کاهش درگیری‌ها با داعش، در افغانستان نیز از آنها استفاده شده است.

اف-۲۲ رپتور اولین مأموریت نبردی خود را در شهریور ۱۳۹۳ در سوریه به انجام رساند.

این جنگنده در اواخر سال گذشته نیز به‌کار گرفته شد و در دو درگیری جداگانه موفق به سرنگونی یک بالن جاسوسی چین و یک شیء پرندهٔ ناشناس در ارتفاع بالا شد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، این هواپیما به‌دلیل توانایی گریز از رادار، پیشرفته‌ترین جت جهان به‌شمار می‌رود و قادر است با سرعتی بالغ بر ۲ ماخ پرواز کند و از فاصلهٔ ۲۵ کیلومتری هدف، بمب‌های هدایت‌شونده با لیزر آزاد کند.

طبق یک گزاره‌برگ نیروی هوایی مربوط به مرداد ۱۴۰۱، اف-۲۲ از توانایی قابل توجهی برای حمله به اهداف زمینی برخوردار است.

این جنگنده و بمب‌افکن اگر در پیکربندی هوا به زمین باشد می‌تواند دو سلاح هوا به سطح هدایت‌شونده (مهمات حملهٔ مستقیم مشترک) به وزن ۱۰۰۰ پوند (۴۵۴ کیلوگرم) و دو موشک اِی‌آی‌ام را با استفاده از الکترونیک هوابرد داخلی مخصوص ناوبری موشک با خود حمل کند.

طبق این گزاره‌برگ، فناوری‌های رادارگریز موجب «بهبود چشمگیر امکان بقا و مرگبار بودن [هواپیما] علیه تهدیدهای هو ابه‌ هوا و سطح ‌به ‌هوا» می‌شود و به همین دلیل، اف-۲۲ می‌تواند هم از خود و هم از دیگر تجهیزات نظامی محافظت کند.

فناوری رادارگریزی یا پرواز در ارتفاع پایین به‌منظور کاهش امکان شناسایی پلتفرم‌های نظامی در برابر حسگرها و سامانه‌های شناسایی تهدید به‌کار می‌رود.

به‌گفتهٔ ارتش ایالات متحده، اف-۲۲ قادر به شناسایی پدافندهای هوایی دشمن نیز هست، که باعث می‌شود سایر جنگنده‌های دنبال‌کنندهٔ آن نیز به اهداف دیگر نزدیک‌تر شوند.

به‌گفتهٔ ارتش آمریکا، این جنگنده و بمب‌افکن می‌تواند از فاصلهٔ ۲۵۰ مایل دریایی (۴۶۳ کیلومتر) برای رادارهای کنترل آتش پارازیت ایجاد کند و از فواصل نزدیک‌تر نیز قادر به غیرفعال کردن رادار است.

«سوپرکروز»

طبق گزاره‌برگ نیروی هوایی آمریکا، نیروی پیش‌رانش موتورهای اف-۲۲ از همه موتورهای جت کنونی بیشتر است.

در این گزاره‌برگ آمده است: «ترکیب طراحی زیبا و آیرودینامیک و نیروی پیش‌رانش بیشتر باعث می‌شود اف-۲۲ بتواند بدون استفاده از پس‌سوز با سرعت فراصوت (بیشتر از ۱/۵ ماخ) پرواز کند -- قابلیتی که سوپرکروز نامیده می‌شود».

در ادامهٔ این گزاره‌برگ آمده است: «در مقایسه با جنگنده‌های کنونی که برای کارکرد با سرعت فراصوت باید از پس‌سوز پرمصرف استفاده کنند، سوپرکروز به‌میزان زیادی پوشش عملیاتی اف-۲۲ را هم از لحاظ سرعت و هم از نظر برد نسبت به جنگنده‌های کنونی افزایش می‌دهد».

«طراحی آیرودینامیک و پیچیده اف-۲۲، کنترل‌های پروازی پیشرفته، جهت‌دهی رانش و نسبت بالای رانش به وزن باعث می‌شود بتواند در قدرت مانور از همهٔ هواپیماهای کنونی و آتی پیشی بگیرد».

ترکیب قابلیت‌های رادارگریزی، الکترونیک هوابرد یکپارچه و سوپرکروز باعث می‌شود قابلیت‌های دشمن برای ردگیری و درگیر شدن با اف-۲۲ به حداقل برسد، که خود این موضوع در یک محیط تاکتیکی مزیت غافلگیری را دوچندان می‌کند.

به‌گفتهٔ ستاد فرماندهی نبرد هوایی، نیروی هوایی ایالات متحده هم‌اکنون از جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌هایی نظیر اف-۲۲ برای تأمین «حدی از مراقبت و دیده‌بانی و شناسایی برای اهداف اطلاعاتی» استفاده می‌کند.

این ستاد گفت اف-۲۲ می‌تواند داده‌های اطلاعاتی لحظه‌ای را بین هواپیماهای دیگر و ایستگاه‌های زمینی منتقل کند.

راهبرد مدرن‌سازی

بوئینگ و لاکهید مارتین طراحی و تولید اف-۲۲ را در اواسط دههٔ ۱۳۷۰ به انجام رساندند. این جت قرار بود به عنوان یک «جنگندهٔ سلطه‌گر در خط مقدم» جایگزین اف-۱۵ شود.

بوئینگ اف-۲۲ را این‌گونه توصیف می‌کند: یک «جنگندهٔ تاکتیکی بسیار پیشرفته که در آن از ترکیب رادارگریزی، الکترونیک هوابرد یکپارچه و قابلیت مانور استفاده شده است».

به‌گفتهٔ بیزنس اینسایدر، اف-۲۲ در سال ۱۳۸۴ به عنوان راهکاری برای مقابله با تهدیدهای هواپیمای شنیانگ جِی-۱۱ چین و میگ ۲۹ فالکروم و سوخو-۲۷ فلانکر متعلق به شوروی سابق تولید شده است.

بوئینگ گفت: «پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نسل بعدی جنگنده‌های شوروی که قرار بود در نبرد هوایی تحت سلطهٔ این هواپیما قرار بگیرند هیچ‌گاه به منصه ظهور نرسید».

وزارت دفاع ایالات متحده در فروردین ۱۳۸۸ اعلام کرد که تصمیم دارد پس از تولید ۱۸۷ فروند اف-۲۲ به تولید آن خاتمه دهد و نیروی هوایی آخرین اف-۲۲ را در سال ۱۳۹۱ دریافت کرد.

اما به‌روزرسانی و ارتقای هواپیماهای جدید ناوگان همچنان ادامه دارد.

به‌گفتهٔ مجله نیروهای هوایی و فضایی، در برنامهٔ اف-۲۲ از یک راهبرد مدرن‌سازی «تیزهوشانه» برای تولید سریع و پیوسته و آزمایش و پیاده‌سازی بهبودهای گام‌به‌گام استفاده شده است.

این مجله گفت پنج هواپیما که با بهسازی‌های نرم‌افزاری اصلاح‌شده در سال ۱۳۹۷ وارد مرحلهٔ آزمایش‌های عملیاتی شده‌اند و قرار است در سال ۱۴۰۲ در کل ناوگان از این بهسازی‌ها رونمایی شود.

از دیگر حوزه‌های مورد ارتقا می‌توان به ایمنی، عملکرد و سرویس و نگهداری موتور و همچنین بهسازی‌های تاکتیکی و قابلیت‌های ناوبری بدون جی‌پی‌اس اشاره کرد.