هشدار تحریم‌های تازه به ایران به‌دلیل ارسال پهپاد به روسیه: «خیلی مراقب باشید!»

به‌دنبال استفادۀ روسیه از پهپادهای وارداتی از ایران برای انجام حملاتی مرگبار در کی‌یف، روز دوشنبه (٢٥ مهرماه) ایالات متحده هشدار داد علیه شرکت‌ها و کشورهایی که با برنامۀ پهپادی ایران همکاری می‌کنند، اقداماتی انجام خواهد داد.

بعد از اینکه کی‌یف توسط انبوهی از «پهپادهای انتحاری» مورد اصابت قرار گرفت، دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجۀ اوکراین نیز خواستار وضع تحریم‌های اتحادیۀ اروپا علیه ایران شد.

مقامات اوکراینی گفتند در اثر این حملات پنج نفر در کی‌یف کشته شدند، از جمله زوجی که در انتظار بچه‌دار شدن بودند؛ همچنین برق صدها شهر و روستا قطع شد؛ این در حالی‌ است که این کشور دارد برای زمستان آماده می‌شود.

به‌گفتۀ تحلیلگران، استفادۀ روسیه از هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی که معمولاً به آنها پهپاد گفته می‌شود، ضعف‌های صنعت داخلی این کشور را آشکار می‌کند.

طبق گزارش‌ها ایران صدها پهپاد به روسیه تحویل داده است. مقامات اوکراینی می‌گویند از این پهپادها در حملاتی مانند حملاتی که روز دوشنبه علیه شهرها و زیرساخت‌های انرژی انجام شد، استفاده می‌شود.

تاکنون دو مدل از پهپادهای ایرانی یعنی پهپاد شاهد-١٣٦ و مهاجر-٦ در آسمان اوکراین شناسایی شده است. هر دوی اینها متعلق به دسته‌ای از هواپیماهای بدون سرنشین موسوم به پهپادهای «با ارتفاع متوسط و استقامت طولانی» هستند.

ژان کریستوف نوئل، محقق مؤسسۀ روابط بین‌الملل فرانسه می‌گوید موفقیت اولیۀ پهپادها «به این دلیل است که سلاح تازه‌ای در میدان نبرد هستند».

پی‌یر گراسر، محقق دانشگاه سوربن گفت چنین پهپادهایی «موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های روسیه می‌شوند، زیرا در هر بار استفاده نیاز به شلیک موشک‌های کروز گران‌قیمت به ارزش ١/٥ تا ٢ میلیون دلار را برطرف می‌کنند.»

او افزود: اما «نقص اصلی آنها این است که فقط می‌توانند اهداف ثابت را هدف قرار دهند.»

«آنها هیچ تهدیدی برای نیروها در میدان نبرد به‌وجود نمی‌آورند. به‌همین دلیل ورود این پهپادها نمی‌تواند مسیر جنگ را تغییر دهد.»

«شکست صنعتی» روسیه

روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سلاح در جهان است، اما در این زمینه ناچار شده است به ایران روی آورد.

اخیراً ایگور ایشچوک، سرهنگ روسی، به خبرگزاری دولتی تاس این کشور گفت: «وزارت دفاع الزامات تاکتیکی و فنی پهپادها را بررسی کرده است و متأسفانه اکثر سازندگان [روسی] نمی‌توانند آنها را برآورده کنند.»

گراسر گفت اگرچه هیچ‌یک از سازندگان روسی پهپادهای انتحاری دوربرد مانند شاهد-١٣٦ را تولید نمی‌کنند، اما «قرار است تجهیزاتی در حوزه» پهپادهای ارتفاع متوسط و استقامت طولانی مهاجر داشته باشند.

او افزود: «این واقعیت که آنها پهپادهای ایرانی را می‌خرند، اعتراف به شکست صنعتی است ... و نشان می‌دهد که [صنعت روسیه] نمی‌تواند هم‌پای دیگر بخش‌ها پیش برود».

تحریم‌های غرب به‌دلیل تهاجم روسیه به اوکراین به صنعت این کشور ضربه وارد کرده است؛ به‌علاوه اینکه صنعت روسیه پیش از این نیز به‌دلیل اختلال زنجیرۀ تأمین در طول همه‌گیری کووید ١٩ آسیب دیده بود.

نوئل گفت روسیه «دیگر به اجزای فناوری غربی دسترسی ندارد و تلاش‌هایش برای تولید انبوه این نوع دستگاه‌ها بی‌نتیجه بوده است.»

به‌گفتۀ نوئل در حال حاضر تهران می‌تواند روی برخی از خریداران محصول خود در خاورمیانه در یمن، لبنان یا عراق حساب باز کند.

او افزود: «اما تحریم‌های آمریکا علیه مشتریان باعث می‌شود تعداد گزینه‌هایی که بخواهند خود را به این تجهیزات مسلح کنند، به‌شدت محدود شود.»

نشانه‌ای از «یأس روزافزون»

ودانت پاتل، سخنگوی وزارت امور خارجۀ ایالات متحده، روز دوشنبه هشدار داد: «هرکسی که با ایران تجارت می‌کند و ممکن است ارتباطی با توسعۀ پهپادها یا موشک‌های بالستیک یا جریان سلاح از ایران به روسیه داشته باشد، باید خیلی مراقب باشد».

او گفت: «ایالات متحده در استفاده از تحریم‌ها یا اقداماتی علیه عاملان این اقدام تردیدی به خود راه نخواهد داد».

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده گفت روس‌ها «به زیرساخت‌های حیاتی مانند نیروگاه‌ها و بیمارستان‌ها حمله می‌کنند، یعنی چیزهایی که مردم در جریان زندگی روزمرۀ خود به آنها نیاز دارند.»

او گفت: «این مسئله نشانۀ یأس روزافزون روسیه است، اما این را هم نشان می‌دهد که آنها حاضرند تا کجا پیش بروند، چنانکه درخصوص هدف قرار دادن غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی بارها شاهد این موضوع بوده‌ایم.»

پاتل گفت، همچنین، ایالات متحده معتقد است ارسال پهپادهای ایران ناقض قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل است.

او گفت: «به اعتقاد ما این پهپادها که از ایران به روسیه منتقل شده‌اند و توسط روسیه در اوکراین مورد استفاده قرار گرفته‌اند جزو سلاح‌هایی هستند که براساس قطعنامه ٢٢٣١ مشمول تحریم می‌شدند.»

پاتل با استناد به اطلاعاتی که ایالات متحده قبلاً منتشر کرده بود، گفت برخی از پهپادهای ایرانی فروخته‌شده به روسیه دچار اختلال شده‌اند.

او گفت این انتقال «فشار عظیم» وارد آمده بر روسیه را نشان می‌دهد که بنا به آمار ایالات متحده از زمان حمله به اوکراین ٦۰۰۰ قلم از تجهیزات خود را از دست داده است.

او گفت مسکو «علناً ناچار شده است برای تأمین لوازم و تجهیزات به کشورهای غیرقابل اعتمادی مانند ایران متوسل شود.»

مقامات ایالات متحده پیش‌تر گفته بودند روسیه که خود در گذشته یکی از صادرکنندگان مهم سلاح بوده است به کره شمالی نیز روی آورده است، با این حال چین درخواست کمک این کشور را رد کرده است.