از بین رفتن اعتماد خاورمیانه به روسیه در منجلاب جنگ اوکراین

تحلیلگران مسائل سیاسی می‌گویند با توجه به اقدامات تجاوزکارانۀ مسکو و سیاست‌های توسعه‌طلبانۀ آن در کشورهایی نظیر اوکراین و سوریه، موجی از حس عدم امنیت به‌وجود آمده و کشورهای خاورمیانه اعتماد خود را نسبت به روسیه از دست داده‌اند.

به‌گفتۀ این تحلیلگران، با گذشت یک سال از آغاز تجاوز بی‌دلیل روسیه علیه اوکراین، به‌نظر نمی‌رسد این کشور برندۀ میدان باشد، گرچه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، ادعای دیگری دارد.

عبدالنبی بکار، پژوهشگر مسائل سیاسی، به المشارق گفت: «وقتی پوتین علیه اوکراین اعلام جنگ کرد، با لاف زدن دربارۀ توانمندی‌های نظامی ارتش روسیه، مدعی شد که طی مدت کوتاهی می‌تواند آن را به سرانجام برساند».

او گفت، اما حالا با گذشت یک سال از تجاوز روسیه، ارتش این کشور نتوانسته به نتایج ملموسی برسد و خسارات سنگینی را متحمل شده است؛ وی خاطرنشان کرد که به‌نظر می‌رسد پوتین کشورش روسیه را گرفتار مشکلاتی کرده که حل آن راحت نخواهد بود.

بکار گفت با وجود اتحاد بین‌المللی علیه جنگ پوتین و سیاست‌های توسعه‌طلبانۀ او، روسیه آن پیشرفت دیپلماتیکی را که از زمان خاتمۀ جنگ سرد در میان جامعۀ جهانی به‌دست آورده بود از دست داده است.

به‌گفتۀ بکار، بیشتر کشورهای خاورمیانه حتی اگر کاملاً با غرب نباشند طرف روسیه هم نیستند چرا که با اخلال در عرضه گندم و کالاهای اساسی، تبعات جنگ اوکراین برای آنها فاجعه‌بار بوده است.

جنگ اوکراین باعث افزایش بی‌سابقۀ بهای مواد غذایی و عدم امنیت غذایی در خاورمیانه و همچنین افزایش تورم و کاهش ارزش ارزهای محلی نسبت به دلار آمریکا شده است.

رامیز محمود، تحلیلگر مسائل سیاسی، به المشارق گفت جنگ روسیه علیه اوکراین باعث تغییر چشم‌انداز سیاسی منطقه و اخلال در فرآیند آشتی‌های دیپلماتیک اخیر بین بعضی از قدرت‌های جهانی و کشورهای حوزۀ خلیج فارس شده است.

او گفت کشورهای حوزۀ خلیج فارس و دیگر کشورهای خاورمیانه روابط قوی خود با ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را به خطر نمی‌اندازند، و پیش‌بینی کرد که آنها آرام‌آرام از روسیه فاصله خواهند گرفت.

بی‌اعتمادی

از سال ۱۳۹۴ که روسیه با جانبداری از رژیم بشار اسد دست به مداخله در جنگ سوریه زد، نشانه‌های تجدید فعالیت آن در خاورمیانه رو به افزایش گذاشته است.

ملغمه‌ای از مداخلات نظامی و فروش تسلیحات، اشتهای زیاد برای پروژه‌های زیرساختی و انرژی و استفاده از ابزارهای قدرت نرم مانند تبلیغات و انتشار اطلاعات دروغ از نمونه‌های دیدگاه توسعه‌طلبانۀ روسیه است.

حسناء عبدالله، نویسنده، با اشاره به اینکه روابط بین کشورها عمدتاً بر پایۀ اعتماد متقابل است، گفت روسیه تمام اعتماد باقی‌ماندۀ میان خود و خاورمیانه را اگر از بین نبرده باشد تضعیف کرده است.

خانم عبدالله به المشارق گفت مداخلۀ روسیه در امور سوریه ضمن تصرف منابع طبیعی این کشور و همچنین اقدام آن برای تجاوز به اوکراین علی‌رغم پیامدهای ویرانگر آن در عرصۀ بین‌الملل موجب تضعیف اعتبار مسکو شده است.

او گفت نگرش بسیاری از کشورهای خاورمیانه نسبت به روابط خود با روسیه «همراه با احتیاط فراوان است، در حالی که با صداقت بیشتری با ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی ارتباط دارند».

وی افزود، این موضوع تبعات سیاسی و اقتصادی هولناکی برای روسیه خواهد داشت چرا که باعث محدود شدن توانایی مسکو در برقراری روابط اقتصادی با این کشورها یا استثمار منابع آنها خواهد شد.

خانم عبدالله گفت یک نمونه از ناتوانی روسیه در پیشبرد توافق‌های خود در زمینۀ استخراج گاز در لبنان است، گرچه تلاش کرده بود تا خود را در جایگاه عوامل کلیدی در این عرصه قرار دهد.

او گفت روی واقعی سیاست روسیه اخیراً به‌طور کامل هویدا شده و همه می‌دانند که اساس آن عمدتاً دیدگاه‌های توسعه‌طلبانه است، که باعث می‌شود بعضی از کشورهای آفریقایی و خاورمیانه فاصلۀ خود را با روسیه بیشتر کنند.