بهای سنگین ماجراجویی‌های پوتین در اوکراین برای روسیه در خاورمیانه

روسیه این هفته اولین سالگرد جنگ خود را با اوکراین گرامی می‌دارد، اما در همین حال، این کشور از نظر اقتصادی و نظامی افول کرده است و طرح‌های پیش‌تر جاه‌طلبانه‌اش برای گسترش نفوذ و قدرتش در خاورمیانه به‌خطر افتاده‌اند.

بنا به‌گفتهٔ کارشناسان در گفتگو با المشارق، روسیه نشانه‌های آشکاری از ضعف در زمینهٔ قابلیت‌های نظامی و سیاسی‌ را از خود نشان می‌دهد. آنها یادآور شدند ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، به‌خاطر سیاست‌ها و اقدامات نادرستش بهای سنگینی خواهد پرداخت.

به‌گفتهٔ آنها پوتین در نتیجهٔ تصمیماتی که اتخاذ کرده است، در حال از دست دادن کنترل خود بر پایگاه قدرتی است که سعی داشت در خاورمیانه ایجاد کند. نیروهای روسی درست به همین دلیل از رژیم بشار اسد در سوریه حمایت کرده‌اند.

احمد عبدو، تحلیلگر مسائل نظامی، به المشارق گفت: «اگرچه به‌نظر می‌رسد تا به اینجای کار جنگ روسیه و اوکراین هیچ برنده یا بازنده‌ای نداشته باشد، از دیدگاه سیاسی روسیه کشور بازنده است.»

او گفت: «از نظر نظامی و اقتصادی نیز وضع به‌همین منوال است. خستگی ارتش روسیه به‌وضوح به‌چشم می‌خورد و کم‌کم دچار کمبود پشتیبانی لجستیکی» در اوکراین می‌شود.

تضعیف روسیه

به‌گفتهٔ عبدو تداوم حضور روسیه در سوریه و مشارکت در جنگ سوریه «این کشور را تضعیف کرده است و توانایی‌هایش را شدیداً کاهش داده است.»

صفوف ارتش روسیه در حال خالی شدن است، نیروهای ذخیره فراخوانی شده‌اند و این کشور به‌شکلی نامناسب به نیروهای مزدور مانند گروه واگنر متوسل شده است.

روسیه حتی از گروه واگنر برای تقویت حضورش در خط مقدم اوکراین با بهره گرفتن از اسرا استفاده کرده است.

عبدو گفت: «تمام جهان در کنار اوکراین ایستاده است، البته به استثنای برخی طرف‌هایی از جمله چین و ایران» که به دشمنی با ارادهٔ بین‌المللی معروف هستند.

با این حال یادآور شد که «ایران قادر نیست [از روسیه] حمایت سیاسی کند، چراکه خود به‌دلیل پروژه‌های توسعه‌طلبانه‌اش در سطح بین‌المللی از احترام سیاسی بی‌بهره است.»

«در خصوص چین نیز باید گفت این کشور خطر دامن زدن به خصومت بیشتر با جامعهٔ بین‌المللی را به جان نخواهد خرید.»

به‌گفتهٔ سامی غیط، پژوهشگر مرکز مطالعات منطقه‌ای و استراتژیک الشرق، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌توانست روسیه را قادر سازد رویکرد تازه‌ای را در حوزهٔ سیاسی و استراتژیک در پیش بگیرد.

او به المشارق گفت مسیر سیاسی این کشور «باید با سایر قدرت‌های جهانی همخوان ‌بود، اما پوتین روسیهٔ جوان را به روسیهٔ پیر تبدیل کرده است».

به‌گفتهٔ او اکنون فضای داخلی روسیه به‌دلیل محاسبات غلط پوتین دچار ناآرامی شده است. «پوتین دست به اغراق‌گویی دربارهٔ توانایی‌های خود و سرپیچی از ارادهٔ بین‌المللی زده است و رفتارش آشکارا غیرمنطقی است.»

غیط گفت: «به‌نظر می‌رسد او دچار توهم عظمت خود شده باشد.»

بهای سنگین

شهر یاسین، تحلیلگر امور نظامی، به المشارق گفت از نظر استراتژیک هیچ کشوری نمی‌تواند همزمان «دو جنگ را در دو قارهٔ جداگانه» به‌پیش ببرد.

او گفت: «امروز روسیه درگیر جنگی وحشیانه در اوکراین و جنگی دیگر در سوریه است. هر دوی این جنگ‌ها دچار وضعیتی شده‌اند که می‌توان آن را جنگ فرسایشی خواند.»

وی افزود: «اگر همه چیز به‌سرعت متوقف نشود، ارتش روسیه بهای سنگینی را در این جنگ خواهد پرداخت، اقتصاد روسیه و جامعهٔ روسیه نیز همین‌طور است.»

یاسین از روسیه خواست سریعاً «به‌دنبال راه خروج سیاسی برای توقف خسارات، به‌ویژه خسارات سیاسی در منطقهٔ خاورمیانه» باشد.

او گفت تحولات اساسی سیاسی در خاورمیانه در حال وقوع است و یادآور شد دولت‌ها و رهبران منطقه در نهایت به‌دنبال حفظ منافع خود و مردمشان هستند.

مشکلات روسیه در این حوزه بیشتر شده است «و دلیل آن عدم انعطاف‌پذیری سیاست روسیه و تحریم‌های بین‌المللی اعمال‌شده علیه آن» است.

به‌گفتهٔ او به‌همین دلیل است که از نظر کشورهای دارای روابط اقتصادی و سیاسی با کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده که مخالف اهداف روسیه هستند، اقدام صحیح این است که از کرملین فاصله بگیرند.

یاسین توضیح داد، به‌ بیانی دیگر، این کشورها تمایلی ندارند تا با اتخاذ مواضعی که در نهایت بر منافع اقتصادی و سیاسی‌شان تأثیر منفی خواهد گذاشت، منافع خود را به‌خطر بیندازند.