تضعیف تلاش‌های عراق برای آشتی منطقه‌ای توسط گروه‌های شبه‌نظامی هم‌سو با ایران

به‌گفتۀ تحلیلگران، در شرایطی که دولت عراق سعی دارد مسیر ارتقای ثبات و همکاری‌های منطقه‌ای را دنبال کند، پیوسته توسط گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران از این مسیر خارج شده است چرا که این گروه‌ها همچنان به تهدیدها و حملات خود ادامه می‌دهند.

از اواخر سال ۱۳۹۹، دولت عراق عهده‌دار هدایت تلاش‌های میانجی‌گری بین عربستان سعودی و ایران بوده است که روابط دیپلماتیک خود را در ۱۳۹۵ قطع کردند.

این کشور پنج دور مذاکرات دوجانبه در بغداد برگزار کرده، که آخرین دور آن در فروردین ۱۴۰۱ بود، و در حال زمینه‌چینی برای گفتگوهای جدید است.

اما رژیم ایران با حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی در عراق و دیگر نقاط منطقه، که با دنبال کردن اهداف و منافع ایران تهدید مستقیمی برای امنیت منطقه محسوب می‌شوند، بر تضعیف این تلاش‌ها پافشاری کرده است.

کتائب حزب‌الله، وفادارترین گروه شبه‌نظامی ایران، هشتم آذرماه تهدید کرد که در عربستان سعودی درگیری به‌راه می‌اندازد. پیش‌تر نیز تهران پادشاهی عربستان را به تلاش برای صدمه زدن به این رژیم متهم کرده بود.

کتائب حزب‌الله قبلاً با راه‌اندازی کارزار تحریک و تهدید علیه عربستان سعودی، اقدام به کارشکنی در گفتگوهای عربستان و ایران کرده بود.

پنجم آبان‌ماه، کتائب حزب‌الله ریاض را به دست داشتن در حملۀ «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) به یکی از اماکن مذهبی در شهر شیراز در ایران متهم کرد.

پیش از آن در دی‌ماه ۱۳۹۹ نیز الویات الوعد الحق، از گروه‌های وابسته به کتائب حزب‌الله، به کاخ یمامه و نقاط دیگری در ریاض حمله کرده بود.

سایر گروه‌های نیایتی ایران نیز دست به تهدید و حمله به پادشاهی عربستان و دیگر کشورهای حوزۀ خلیج فارس زده‌اند.

در بهمن ۱۴۰۰، حوثی‌های مورد حمایت ایران مسئولیت حمله‌ای را به عهده گرفتند که در آن تعدادی از تأسیسات مهم ابوظبی، پایتخت امارات، آماج موشک‌های بالستیک و پهپادهای انفجاری شده بود.

روز دهم مهرماه، حوثی‌ها تهدید کردند که به شرکت‌های فعال در عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی حمله خواهند کرد.

هم‌زمان، کانال‌های خبری سپاه پاسداران و صابرین نیوز وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پیام‌هایی علیه عربستان سعودی منتشر و آن را به حمله پهپادی تهدید کردند.

ایران به‌دنبال صلح نیست

تحلیلگران به المشارق گفتند این الگوی تهدید و حمله به وضوح نشان می‌دهد که ایران تمایلی به ایجاد صلح در منطقه ندارد.

علاء النشوع، تحلیلگر مسائل راهبردی، گفت: «رژیم تهران در مذاکرات خود، چه در سطح منطقه و چه در سطح بین‌الملل، فاقد مقبولیت و اعتبار است».

نشوع گفت به هیچ طرحی که از جانب ایران برای ایجاد صلح و برقراری همکاری‌های متعادل در منطقه بر اساس منافع متقابل و احترام متقابل معرفی شود اعتماد ندارد.

او گفت: «حمایت مستمر ایران از گروه‌های مسلح خود و کمک به آنها در انجام حملات نیابتی به امنیت منطقه آسیب می‌زند. این تهدیدها گواه ادامۀ رویکرد خصمانه و مخرب آن است.»

نشوع گفت پافشاری ایران بر این رفتار باعث «انزوای هرچه بیشتر [این کشور] می‌شود و زمینه را برای حمایت از تلاش‌های متمرکز در زمینۀ ایجاد فرصت صلح و ثبات در منطقه فراهم نمی‌کند».

تحلیلگران ابراز نگرانی کردند که تحریک‌های ایران نه تنها موجب تضعیف تلاش‌های میانجی‌گری عراق خواهد شد، بلکه باعث اخلال در برنامه‌های این کشور برای اتخاذ سیاست‌های لازم جهت ایفای نقش محوری در تعادل منطقه و استقبال از کشورهای همسایه خواهد شد.

عراق تلاش‌ها برای تشدید اوضاع را رد می‌کند

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، روز ۲۹ آذر در دومین کنفرانس همکاری و مشارکت بغداد در اردن بر این نکته تأکید کرد که عراق از «سیاست‌های محوری» و تلاش‌ها برای تشدید اوضاع فاصله می‌گیرد.

او گفت عراق «سرچشمۀ تهدید برای کشورهای همسایه نخواهد بود».

بغداد همچنین بر تلاش خود برای برقراری همکاری‌ها و روابط نزدیک با کشورهای عربی و حاشیۀ خلیج فارس از طریق انعقاد توافقنامه‌های دوجانبه تأکید کرد.

شورای وزیران عراق روز ۲۲ آذر دو توافق حمل و نقل دریایی و پیشگیری از اخذ مالیات مضاعف را با عربستان سعودی تصویب کرد.

این اقدامات در چارچوب انعقاد توافق دیگری میان عراق و عربستان سعودی در اسفند ۱۳۹۹ صورت گرفت که به‌موجب آن، یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترکی به ارزش ۳ میلیارد دلار بین عربستان سعودی و عراق تشکیل شده است.

همچنین، دو طرف به منظور مبارزه با فعالیت‌های شبه‌نظامیان و خصومت‌هایی که امنیت دو کشور را خدشه‌دار می‌کند، همکاری‌های امنیتی مداومی با یکدیگر دارند و همکاری‌های دوجانبه‌ای نیز در زمینۀ حفظ امنیت مرزهای مشترک دارند.

عبدالامیر الشمری، وزیر کشور عراق، در دیداری که دهم دی‌ماه با عبدالعزیز الشمری، سفیر عربستان سعودی در بغداد، داشت در این زمینه گفتگو کرد.