بازگشت گردشگران به عراق، جایگاه چندین مکان میراث فرهنگی جهان

حله -- یک گردشگر آمریکایی برای گذراندن تعطیلات در عراق، در مقابل دروازه آجری آبی‌رنگ «ایشتار» واقع در مکان باستانی بابل عکس می گیرد. این مکان در زمان دیکتاتوری صدام حسین بازسازی شده بود.

به تازگی شمار زیادی از گردشگران دوربین به دست به این منطقه سرازیر شده‌اند.

ایلیانا اووال، گردشگر ۵۰ ساله کالیفرنیایی که از دیدن بابل - این مکان باستانی میانرودان با قدمت چند هزار ساله - هیجان‌زده شده بود، گفت: «عراق در میان سه مقصد اول مورد نظرم [برای سفر] بود.»

این جهانگرد پرشور و هیجان که از حدود ۴۰ کشور جهان بازدید کرده، گفت: «تمدن از این جا آغاز شد. من فکر می‌کنم که شمار اندکی از مردم اهمیت این منطقه را درک می‌کنند.»

بیشتر دولت‌های غربی هنوز هم با اشاره به خطرات مختلف - از آدم‌ربایی گرفته تا بمب‌گذاری‌های تروریستی و مهمات منفجر نشده‌ی به جای مانده از جنگ‌های متعدد - برای تمام یا بخش‌هایی از عراق هشدارهای مسافرتی صادر می‌کنند.

اما برای برخی از کاوشگرانی که از موانع نظامی غیرعادی در جاده ها واهمه‌ای ندارند، عراق با برخورداری از اماکن متعدد میراث جهانی، به عنوان مقصد تازه بسیار جذابی به شمار می‌رود که به آرامی در حال بازگشایی به روی جهان است.

گشت و گذار در عراق

از افراد بازنشسته گرفته تا کاربران حرفه ای یوتیوب، همراه با تورهای مسافرتی یا با کوله‌پشتی هایشان، به خود جرأت می دهند و به دیدار زیرساخت‌های گردشگری عراق، که همچنان ابتدایی مانده اند، می روند. آنها در عراق به دیدن مکان‌های باستانی، که رقیب اماکن باستانی مصر، سوریه، و اردن محسوب می شوند، می روند.

این گردشگران را می توان چه در بغداد و چه در موصل - جایی که در گذشته نه چندان دور پایگاه قدرت «اشارت اسلامی عراق و شام» (داعش) بود - در حال قدم زدن در خیابان هایی که هنوز زخم های سال‌ها تنش را بر خود دارند، مشاهده کرد.

شمار بلاگ ها و ولاگ (ویدیو بلاگ)هایی با نام‌هایی مانند «آمریکایی در بغداد، عراق»، «دو مرد آلمانی تنها در عراق»، و «جست و جو در بغداد تا چه حد خطرناک است؟» افزایش یافته است.

از یک سال پیش، یعنی از زمانی که عراق امکان اعطاء ویزا در زمان ورود را برای شهروندان ده ها کشور فراهم کرد، این رونق کوچک در زمینه گردشگری شتاب بیشتری پیدا کرد.

اووال که همراه ۱۴ گردشگر دیگر رفته بود، گفت که از شرکت در سفری که توسط یک آژانس مسافرتی ویژه ارائه سفرهای فرهنگی، ورزشی، و ماجراجویانه ترتیب داده شد، خوشحال است.

او گفت: «اولین چیزی که متوجه آن شده ام گرمی، سخاوت، و مهربانی مردم عراق است. آنها لبخند می زنند، به شما خوشامد می گویند، و بسیار مؤدب هستند.»

در بابل، که بیش از چهار هزار سال قدمت دارد، علف های هرز در میان آجرهای قدیمی رشد کرده و زباله ها در اطراف پخش شده اند. تا همین اواخر قرارگاهی در همان نزدیکی، محل استقرار نیروهای آمریکایی و لهستانی ائتلاف بود.

ائتلاف بین المللی علیه داعش آذر ماه گذشته به مأموریت جنگی خود در عراق پایان داد و نقش آموزشی و مشاوره ای را بر عهده گرفت.

یکی دیگر از بازدیدکنندگان به نام جاستین گونزالس، که ۳۵ ساله و اهل نیویورک است، می گوید که «فکر می کنم همه» در مورد بازدید از عراق «تردیدهایی دارند.»

به گفته او این تردیدها عمدتاً ناشی از توصیه های مسافرتی مبنی بر هشدار در مورد برافروخته شدن شعله های احتمالی خشونت یا آدم ربایی است؛ «اما من هیچ کدام از آن ها را ندیده ام و فکر نمی کنم در آینده ببینم.»

ادامه کار مرمت

عراق سال گذشته ۱۰۷ هزار گردشگر، از جمله از بریتانیا، فرانسه، اسپانیا، ایالات متحده، ترکیه، و نروژ، را جذب کرد. بنا بر داده های اداره گردشگری، این تعداد بیش از سه برابر ۳۰ هزار گردشگری بود که در سال ۱۳۹۹ به عراق رفته بودند.

گذشته از گردشگران، همه ساله صدها هزار تن از زائران مذهبی - به ویژه شیعیان ایران - به شهرهای زیارتی کربلا و نجف در جنوب بغداد سرازیر می شوند.

علی المخزومی، مالک آژانس مسافرتی «بیل ویکند» که ماهانه ۳۰ تا ۴۰ مشتری دارد، می گوید «ما برای داشتن هتل و اتوبوس» در دیگر نقاط عراق، به زیرساخت ها و سرمایه گذاری خصوصی نیاز داریم.»

با این همه، پیشرفت‌هایی حاصل شده است.

موزه ملی بغداد پس از سه سال تعطیلی اوایل اسفند بازگشایی شد. ظاهر خیابان المتنبی، که کتابفروشی های مشهور شهر در آن قرار دارند، نیز آذر ماه تغییر کرد.

به همین ترتیب، کتابخانه مشهور دانشگاه موصل که کارگران آن را با استفاده از بودجه سازمان ملل متحد بازسازی کرده اند، ماه گذشته بازگشایی شد.

این کتابخانه زمانی به داشتن یک میلیون کتاب به خود می بالید. اما داعش آن را مورد حمله قرار داد، قفسه های کتاب را فرو ریخت، و متون باستانی را سوزاند.

کمک های مالی چشمگیر ارائه شده توسط دانشگاه های عربی و بین المللی، به همراه کمک های اهدایی از سوی مجموعه داران خصوصی سراسر عراق، امکان احیاء این کتابخانه را فراهم کرده است.

در پی دیدار پاپ فرانسیس از عراق در سال ۱۴۰۰ و بازتاب گسترده آن، شهر اور، زادگاه ابراهیم، گردشگران غربی بیشتری را به خود جذب کرده است.

و در بهمن ماه از سه تندیس ارزشمند در شهر باستانی هترا در استان نینوا رونمایی شد. شبه نظامیان داعش در طول حکومت کوتاه اما وحشیانه خود، این تندیس ها را تخریب کرده بودند، اما آنها به تازگی بازسازی شده اند.

«خرسند و سخاوتمند»

اما پیشگامان این صنعت می خواهند کارهای بیشتری انجام شود. از جمله آنها می‌توان به ایا صالح اشاره کرد که به همراه همسرش آژانس مسافرتی «سفراتی» را اداره می کند.

او گفت که دولت «صدور ویزا در زمان ورود به کشور را مجاز کرده است، اما همه مراحل دیگر همچنان دچار پیچیدگی است.» به گفته او، «نیمی از زمان سفر به رغم داشتن مجوزهای لازم پشت موانع ایجاد شده در جاده ها به هدر می رود.»‌

برخی از بازدیدکنندگان عاشق این تجربه سفر پرهیجان و واقعی هستند.

اما ویترز، ۵۴ ساله، که در کانال یوتیوب خود بیش از ۷۰ هزار مشترک دارد، می‌گوید: «من دوست دارم به جاهایی بروم که هنوز آن قدرها توریستی محسوب نمی شوند.»

او گفت که پس از این همه جنگ و انزوا «شما تصور می کنید که آنها مردمی غمگین و ناراضی باشند. اما آنها از دیدن مردم و خارجی ها بسیار خوشحال هستند، آنها بسیار سخاوتمند هستند.»