عمیق تر شدن شکاف میان ایران و نیروهای نیابتی آن در عراق پس از حمله به فرودگاه بغداد

سرپیچی عصائب اهل الحق از اجرای خواسته های ایران در هفته‌های اخیر هم در گفتار و هم در عمل آشکار شده است و وجود شکاف فزاینده‌ای میان شبه‌نظامیان عراقی تحت حمایت ایران در به اصطلاح «محور مقاومت» و رژیم ایران آشکار کرده است.

قیس الخزعلی، رهبر عصائب اهل الحق، روز ۳۰ دی طی مصاحبه ای با بی‌بی‌سی فارسی، در مورد تنش ها و اختلافات میان رژیم ایران و نیروهای نیابتی آن عراق، از جمله گروه مسلح تحت رهبری او، علناً صحبت کرد.

به گفته تحلیلگران، واکنش ایران به حمله موشکی روز جمعه (۸ بهمن) به فرودگاه بغداد نشانه دیگری دال بر این است که ایران و نیروهای نیابتی عراقیش دچار اختلاف شده اند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، روز جمعه شش موشک به سوی فرودگاه بغداد شلیک شد. این موشک ها به یک باند فرودگاه و دو هواپیمای غیرنظامی خسارت وارد کرد، اما تلفات جانی دربر نداشت.

این تازه ترین مورد از رشته حملاتی بود که شبه نظامیان وابسته به ایران در آن مقصر شناخته شدند، هرچند هنوز هیچ گروهی مسئولیت این اقدام را بر عهده نگرفت.

وزارت امور خارجه ایران روز شنبه این حمله را به عنوان اقدامی در راستای «بی ثبات کردن» عراق، محکوم کرد.

سعید خطیب زاده، سخنگوی این وزارتخانه، گفت: «این گونه اقدامات مشکوک موجب ایجاد ناامنی و ناآرامی در عراق شده، راه را برای بدخواهان و شورشیان هموار کرده، و خدمات دولت به شهروندان عراقی را تحت تأثیر قرار داده است.»

این موشک ها با سقوط در اطراف تأسیسات غیرنظامی فرودگاه، به یک هواپیمای بوئینگ ۷۶۷ متعلق به شرکت هواپیمایی دولتی عراق آسیب رساندند.

این حمله موجب شد که هواپیمایی کویت پروازهای خود به عراق را متوقف کند.

الخزعلی با لحنی گلایه آمیز به بی‌بی‌سی گفت که پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، «تغییرات جدی» در پشتیبانی ایران از به اصطلاح «نیروهای مقاومت» ایجاد شده است.

خطیب زاده روز ۵ بهمن پاسخ داد که ایران «از این [نیروهای] مقاومت حمایت کرده و به این کار ادامه خواهد داد و شانه به شانه آنها ایستاده است.» اما همانطور که حمله فرودگاه نشان می دهد، این پاسخ برای فرونشاندن تنش های فزاینده با نیروهای نیابتی ایران کافی نبوده است.

گردنکشی شبه نظامیان

علاء النشوع، تحلیلگر مسائل راهبردی، به المشارق گفت، که با توجه به مجموعه حملات اخیر موشکی و پهپادی شبه نظامیان همسو با ایران به منطقه سبز، فرودگاه بغداد و قرارگاه‌های عراق، به نظر می رسد آنها «مصمم» هستند که عراق را در هرج و مرج فرو ببرند.

وی گفت که شبه نظامیان با «اشاره و تهدید»‌ می کنند که عراق را به ورطه جنگ داخلی خواهند کشاند، که به نظر می رسد این امر در تضاد با خواسته ایران است؛ زیرا رژیم ایران از نیروهای نیابتی خود خواسته است که وضعیت کنونی را بپذیرند و آن را تشدید نکنند.

او گفت، رژیم ایران بر این باور است که وضعیت در عراق از کنترل خارج شده است و این در خدمت دستور کار ایران نیست و منافع آن را به خطر می اندازد.

در نشانه دیگری از شورش شبه‌نظامیان علیه دستورالعمل عدم تشدید تنش ایران، الخزعلی تهدیدات خود علیه نیروهای آمریکایی را تکرار کرد و وعده داد که در صورت واکنش آمریکا به حملات در عراق، علیه آنها «جنگ علنی» به راه خواهد انداخت.

النشوع این را یک «چالش ضعیف» برشمرد و اشاره کرد که شبه نظامیان «خیلی کوچک تر از آن هستند که ابرقدرتی مانند ایالات متحده را تهدید کنند.»

اما او تأکید کرد که عصائب اهل الحق، کتائب حزب الله و سایر شبه نظامیان همچنان «وابسته های ایران هستند و مشاوران ایرانی سلاح و تخصص لازم برای ساخت اسلحه را در اختیارشان قرار می دهند.»

او گفت که کارخانه هایی در منطقه الوزیریه بغداد و در شهر جرف الصخر در حومه پایتخت وجود دارد که در آنها پهپادهایی مونتاژ می شوند، که برای حمله به منافع بین المللی در عراق استفاده می شوند.

النشوع گفت که ایران همچنین به تأمین موشک به نیروهای نیابتی عراقی خود ادامه می دهد.

شکاف فزاینده

الخزعلی در مصاحبه خود با بی بی سی فارسی از این که گروه های «مقاومت» اکنون قادر به ساخت سلاح، به ویژه پهپاد هستند، به خود بالید.

وی مدعی شد: «اگر اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، روزی تصمیم بگیرد که این پشتیبانی را قطع کند -- البته اگر پشتیبانی وجود داشته باشد -- تأثیری بر توانایی‌های این گروه ها نخواهد داشت.»

احمد شوقی، تحلیلگر سیاسی، گفت که اظهارات الخزعلی میزان اختلاف میان شبه نظامیان عراقی و ایران و تضعیف سلطه ایران بر نیروهای نیابتی اش را نشان می دهد؛ نیروهایی که وفاداری‌شان رو به کاهش است.

وی افزود: «این اذعان تلویحی بر این امر است که ایران -- نه گروه‌های نیابتی آن -- است که گروه‌ها را مسلح می کند و به آنها پهپاد ارائه می دهد تا گاه و بیگاه حملاتی را اجرا کنند و اهداف [ایران] را آماج حمله قرار دهند.»

وی گفت که اظهارات الخزعلی همچنین به وجود «کارخانه های تولید سلاح و پهپاد» متعلق به شبه نظامیان اشاره دارد. به گفته او، این امر ناقض حاکمیت ملی عراق است؛ چرا که این کارخانه ها خارج از چارچوب دولت ساخته می شوند.

الخزعلی به روشنی تصریح کرد، شبه نظامیان به بهانه هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی که به طور رسمی عملیات رزمی خود را در عراق به پایان رسانده اند، به تشدید حملات علیه عراقی ها ادامه خواهند داد.

شوقی گفت که این حملات اخیر پیام‌های هشداردهنده‌ای از سوی شبه‌نظامیان است که نشان می دهد در صورت کنار گذاشته شدن از حیات سیاسی و روند تصمیم‌گیری، آماده اند همه چیز را خراب کنند.

اختلافات پس از انتخابات

الخزعلی در سخنانی که ضربه دیگری بر ایران محسوب می شود، گفت که تبریک رئیس مجلس ایران به محمد الحلبوسی، همتای عراقی خود، پس از انتخاب شدن او، «موضع آنها را در رد نتایج انتخابات تغییر نخواهد داد.»‌

عصائب اهل الحق و ائتلاف فتح، شاخه سیاسی نیروهای حشد الشعبی، حتی پس از استقبال رسمی تهران از نتایج انتخابات، همچنان پافشاری می کنند که انتخابات ۱۸ مهر با تقلب و دستکاری همراه بود.

احزاب سیاسی همسو با ایران در این انتخابات با شکست سنگینی رو‌به‌رو شدند، و به سرعت به نتایج انتخابات اعتراض کردند. اما دیوان عالی در آذر ماه نتایج انتخابات را تأیید کرد و روز ۵ بهمن درخواست های مطرح شده توسط این گروه های شبه نظامی را رد کرد.

به گفته تحلیلگران، جناح سیاسی تحت رهبری مقتدی الصدر، رقیب الخزعلی، در مسیر تشکیل یک ائتلاف با سنی ها و کردها حرکت کرده است. آنها می گویند که چنین ائتلافی به دلیل ماهیت خود فعالیت شبه نظامیان همسو با ایران را تضعیف می کنند.

خبرگزاری فرانسه گزارش داد که در روزهای اخیر، قانونگذاران سنی و کرد هدف حملات هشدار دهنده با نارنجک قرار گرفته اند.

مهاجمان ناشناس نارنجک هایی را به سمت اهداف کردها و سنی ها، از جمله دفاتر احزاب سیاسی و خانه یک قانونگذار، پرتاب کرده اند. گفتنی است که آنها گروه هایی هستند که می توانند به الصدر کمک کنند تا اکثریت پارلمان را که برای انتخاب نخست وزیری لازم است، به دست بیاورد.

احسان الشمری، کارشناس علوم سیاسی، گفت: «این راهی برای مجازات نیروهایی است که با مقتدی الصدر متحد شده اند تا اکثریت پارلمانی را تشکیل دهند.»

وی افزود: «پیام آنها سیاسی است.» او این حملات را «بخشی از شیوه فشار سیاسی» که توسط برخی گروه ها اتخاذ شده است، برشمرد.