در بخش هایی از سوریه که زمانی در تصرف مخالفان بود و اکنون تحت تسلط رژیم بشار اسد قرار دارد، هنوز آوار ساختمان های ویران شده بر اثر جنگ در خیابان ها پراکنده، زیرساخت ها ویران، و هر گونه خدمات بسیار محدود است.
دانشگاهیان و شهروندان سوری می گویند، افزون بر بی توجهی به این مناطق از زمان بازگشت آنها تحت تسلط رژیم، فساد در میان مقامات رژیم، که مسئول اداره این مناطق هستند، بیداد می کند.
آنها گفتند که این فساد با مختل کردن و از میان بردن پروژه های بازسازی خدمات عمومی، هر گونه روند پیشرفت را متوقف کرده است.
محمود مصطفی، اقتصاددان سوری و مدرس دانشگاه دمشق، گفت، مناطقی که پیشتر توسط مخالفان کنترل می شد، در نتیجه حملات هوایی، گلوله باران، و جنگ شدید رژیم و ائتلاف به طور گسترده تخریب شدند.
او گفت که در جریان این جنگ همه گونه ساختمان ها و زیرساخت ها آسیب داده اند.
در برخی مناطق مانند مناطق روستایی دمشق، به رغم تصمیمات و احکام دولت مبنی بر پاکسازی آوارها و تخریب ساختمان های آسیب دیده به منظور آماده سازی در جهت روند بازسازی، تنها حدود ۱۰ درصد از زباله های جنگ پاکسازی شده اند.
وی گفت: «وضعیت اسفبار این منطقه آن را غیرقابل سکونت کرده و موجب شده که به وضوح تعداد [کمی] از افراد به این منطقه بازگردند، و در واقع باعث شده که ده ها خانواده به مناطق دیگر نقل مکان کنند.»
مصطفی گفت که رسانه های دولتی سوریه مدعی هستند که در این مناطق آسیب دیده خدمات به طور کامل ارائه می شود، اما در واقعیت اینگونه نیست.
او گفت که حتی اگر خدماتی هم ارائه شود، این خدمات به مناطقی می رسد که به رژیم یا شبه نظامیان وابسته به آن وفادار باشند.
بی توجهی عامدانه
حسین الضاهر، یک کشاورز اهل ادلب که ساکن روستایی در نزدیکی مرز ترکیه است، گفت: «به نظر می رسد بی توجهی رژیم به مناطق ویران شده عامدانه است.»
او گفت که رژیم قصد دارد این مناطق را غیرقابل سکونت کند «تا ساکنان اصلی این مناطق را بیرون براند، به فرایند ایجاد تغییرات جمعیتی بپردازد، و وفاداران رژیم و ایران را در این منطقه مستقر کند.»
وی خاطرنشان کرد که در همین حال، پروژه های در حال اجرا در اطراف دمشق به شرکت های طرفدار ایران یا اعضای گروه های شبه نظامیان وابسته به رژیم واگذار شده است.
این موضوع در سایر مناطقی که رژیم سوریه مجدداً کنترل آنها را به دست می گیرد نیز صدق می کند.
او گفت، «صدها خانواده خانه ها و زمین های خود را ترک کرده اند؛ چرا که زندگی در مناطق آسیب دیده»، بدون آب، برق و یا سرویس بهداشتی «غیرممکن است.»
وی اظهار داشت: «نگرانی های عمده ای پیرامون از بابت این که با گذشت زمان بازگشت غیرممکن شود، وجود دارد، به ویژه این که بسیاری از زمین ها کشاورزی چه به طور مستقیم و چه توسط نهادهای دولتی پس از حراج، توقیف و مصادره شده اند.»
الضاهر گفت که او به دلیل «ناتوانی در تأمین حداقل شرایط» برای خانواده اش در خانه قبلیشان تصمیم گرفت که به منطقه مرزی نقل مکان کند و در اردوگاه آوارگان بماند.
او گفت که بخش عمده ای از خانه اش ویران شده بود و خدمات عمومی و خدماتی مانند مدارس وجود نداشت.
فساد سیستماتیک
به گفته محمد البیک، یک فعال روستایی دمشق، فساد سیستماتیک یکی از دلایل اصلی وضعیت تأسفبار مناطق تحت تسلط رژیم است.
او گفت: «آشکار شده است که مقامات دولتی از جمله تعدادی از وزرا، فرمانداران، و شهرداران در فعالیتهای مفسدانه گسترده دست دارند.»
وی اظهار داشت که چندین مقام فاسد به دلیل به جیب زدن پولی که برای استخدام پیمانکاران به منظور پاکسازی آوار قبل از بازسازی دریافت کرده بودند، دستشان رو شد و مقامات ذیربط بسیاری از آنها را اخراج کرده اند.
او با بیان اینکه اگر میان این مقامات مفسد اختلافاتی به وجود نمی آمد، این موضوع آشکار نمی شد، خاطرنشان کرد که آنها بر سر مبالغ دریافتی و همچنین بر سر نحوه تقسیم آن [مبالغ] میان خودشان به بحث و جدل با یکدیگر پرداختند.
وی گفت، مقامات و نزدیکان رژیم همچنین از فروش ضایعات ساختمانی به ویژه میلگرد سود می برند.
در این کلاهبرداری ها، میلگرد از ساختمان های ویران شده در جنگ بیرون کشیده می شود و به عنوان میلگرد جدید با قیمت های جدید عرضه می شود. این در حالی است که هزینه واقعی آنها کمتر از ۲۵ درصد قیمت ثبت شده است.
البیک گفت که این بی توجهی ها تنها به روستاهای دمشق محدود نمی شود، بلکه در بسیاری از مناطق مانند مصیاف در غرب حماه، که یکی از محبوب ترین مقاصد سفرهای تابستانی کشور است، بیداد می کند.
وی گفت: «این شهر و اطراف آن از فقدان کامل همه خدمات رنج می برد که این امر منجر به غیبت کامل هر گونه فعالیت گردشگری در آن شده است.»
او خاطرنشان کرد که از سوی دیگر، مقامات اکنون در برخی از مناطق ساحلی که پایگاه اصلی رژیم هستند و به تازگی شاهد «ناآرامی مردم» بوده اند، خدمات ارائه می دهند.
البیک گفت: «این بدان معناست که رژیم در تلاش است که به هزینه مناطق دیگر، با آنچه که اساساً حق خودشان است، به آنها رشوه بدهد.»