فاش شدن نقشه احتمالی ایران و چین برای دور زدن تحریم های نفتی در نتیجه اظهارات متناقض

اظهارات ضد و نقیض مقامات و سران تجاری در ایران مبنی بر انتقال محموله های نفت به چین نگرانی های جدی را درباره احتمال دور زدن تحریم های نفتی توسط ایران و چین از طریق پنهان کردن فعالیت های غیرقانونیشان، به وجود آورده است.

رسانه های ایران اوایل مهر، اظهارات محمدرضا مدرسی، مدیرعامل شرکت گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، را بازنشر دادند. او گفته بود که چین به نفتکش های این شرکت اجازه نمی دهد که وارد «بندرهای عمده» آن کشور شوند.

شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و شرکت کشتیرانی ای-سل با مسئولیت محدود که زیرمجموعه آن در شانگهای است، از خرداد ۱۳۹۹ تاکنون تحت تحریم های ایالات متحده بودند.

اظهارات مدرسی ابهامات و پرسش های زیادی را به وجود آورده و برخی از آنها در روزنامه های داخلی منتشر شدند.

مشخصاً این بخش از سخن او درباره «بندرهای عمده» چین حاکی از آن است که روابط تجاری میان ایران و چین در «نبردهای کوچک تر» چین همانند گذشته است و این باعث شده است که برخی در شبکه های اجتماعی مدرسی را به باد تمسخر بگیرند.

همزمان، دیگر مقامات ایران مدعی شده اند که هیچ مشکلی وجود ندارد.

خبرگزاری ایسنا روز ۲۶ مهر ماه به نقل از روانبخش بهزادیان، مدیرعامل سازمان بنادر و کشتیرانی، که تحت نظر وزارت ترابری فعالیت می کند، گزارش داد: «هیچ مشکلی در رابطه با ورود به هیچ یک از بندرهای چینی وجود ندارد و همه چیز طبق روال معمول پیش می رود.»

به گزارش ایرنا، اظهارات او با سخنان مسعود دانشمند -- یکی از اعضای هیأت اجرای انجمن حمل و نقل که زیرمجموعه بخش دولتی است -- در تناقض است. دانشمند در همان روز گفته بود که ایران تحت تحریم های ایالات محده با مشکلات زیادی مواجه است و اجازه ندارد به «اکثر بندرهای چین» وارد شود.

اظهارات ضد و نقیض مقامات بر سر وضعیت صادرات نفت ایران به چین در حالی مطرح می شود که پکن -- دست کم در ظاهر -- بی سر و صدا با تحریم های بین المللی علیه ایران همسو می شود و از «همپیمان راهبردی» خود فاصله می گیرد.

ایالات متحده به پکن هشدار داده است که شرکت های چینی در صورت ادامه تجارت با ایران، با تحریم مواجه خواهند شد.

چین نفت ایران را با تخفیف ۳ تا ۵ دلار در هر بشکه -- و اغلب از طریق واسطه هایی که ادعا می کنند بارشان منشأ متفاوتی دارد -- خریداری می کند. این کشور در بهار و اوایل تابستان تا حد زیادی تحریم ها را دور زد.

اما از آن زمان، چین با امتناع تلویحی از پذیرش نفتکش های ایرانی در بندرهایش، هوشیارانه تر عمل کرده است.

این افزایش احتیاط از سوی چین همزمان با توقف مذاکرات هسته ای میان ایران و ایالات متحده روی داده است.

موشکافی کمتر

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری جدید ایران که فردی تندرو و از حامیان سرسخت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، در حال جایگزین کردن اکثر مقامات کلیدی دولت با سپاهیان یا چهره های سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

یک مدیر بخش خصوصی مستقر در ایران که نخواست نامش فاش شود، به المشارق گفت که انتظار می رود مدرسی نیز جایگزین شود و اظهارات وی پیرامون ناتوانی ایران برای ورود به بنادر چین احتمالاً تلاشی برای این است که بگوید دلیل پایین بودن میزان فروش نفت کاستی های او یا شرکتش نبوده است.

او گفت، مدرسی قصد دارد که بگوید این تحریم ها و ترجیح خرید چینی‌ها است که منجر به کاهش درآمد نفتی شده است.

وی افزود، در همین حال، اظهارات مدرسی پیرامون بنادر «عمده» چین به این معنا بود که نفت ایران همچنان از طریق بنادر «کوچک» به چین فروخته می شود.

به گفته مدیر اجرایی، بنادر کوچکتر چین کمتر تحت بررسی قرار می گیرند، در حالی که بنادر اصلی عموماً به طور فعال و دقیقتر مورد نظارت و بررسی قرار می گیرند.

او افزود که بنادر کوچکتر میزبان شرکت های خصوصی و کوچکتری هستند که در بیشتر موارد توجه جهانی کمتری را به خود جلب می کنند.

دولت چین می تواند به راحتی نفت وارداتی ایران را از چنین شرکت هایی خریداری کند، و همزمان ادعا کند که تحریم های ایالات متحده را دور نمی زند.

با این حال، حتی اگر چنین خریدهایی [از ایران] انجام شود، برای ایران هیچ سودی ندارد.

این مدیر اجرایی گفت، از آنجایی که بنادر کوچکتر دارای کانتینرهای نفتی کوچکتری هستند، نفتکش های ایرانی می توانند تنها مقدار مشخصی نفت به آنها بفروشند.

بحران اقتصادی

ایران به دلیل سیاست های توسعه طلبانه منطقه ای و فعالیت های هسته ایش همچنان با تحریم های مستمر ایالات متحده مواجه است و این امر فشار بر این رژیم را تشدید خواهد کرد.

هزینه جاه طلبی های منطقه ای جمهوری اسلامی بر گردن مردم ایران منتقل شده است و نیازهای اساسی مردم نادیده گرفته می شود. مردم ایران در طول بحران اقتصادی جاری به شدت آسیب دیده اند؛ چرا که منابع مالی کم و ناچیز موجود به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اختصاص می یابد.

این امر به بی ثباتی و نارضایتی درون کشور دامن زده و موجب شده است که در بسیاری از شهرهای ایران -- به دلیل فقر و بیکاری، مزایا و حقوق پرداخت نشده، و کمبود آب آشامیدنی که موجب خشکسالی شده است -- اعتراضاتی به راه بیافتد.

عبدالله کابلی، کارشناس روابط ایران و اعراب، ماه گذشته گفت که تأثیر فعالیت های مخرب ایران در سراسر منطقه «درون این کشور نیز قابل مشاهده است.»

او گفت که مخارج رژیم به فقر داخلی گسترده منجر شده است و خاطرنشان کرد: «آن چه رژیم در منطقه انجام می دهد مانند بومرنگ بر سر همان کشور خواهد آمد.»