قطر -- قطر که نقشی مهم را در بیرون بردن تاریخی مردم از کابل ایفا کرد، به عنوان یک میانجی مهم در افغانستان پس از خروج نیروهای آمریکایی عمل کرده است. این کشور در تعامل با رهبران طالبان از فعالیت های فرودگاه کابل پشتیبانی می کند.
این برای قطر نقش تازه ای نیست. این کشور پیشتر میزبان گفت و گوهای طالبان با ایالات متحده و دولت تازه برکنار شده افغانستان بود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، روز یکشنبه (۲۱ شهریور) گفت و گوهایی را در افغانستان انجام داد. او ارشدترین مقامی است که از زمان تصرف افغانستان توسط طالبان در ۲۴ مرداد، از آن کشور دیدار کرده است.
بنا بر اعلام این وزارتخانه، این گفت و گوها درباره «تازه ترین تحولات مرتبط با عملیات در فرودگاه کابل و اطمینان یافتن از آزادی عبور و مسافرت برای همه» بود.
شیخ محمد روز دوشنبه گفت که این کشور منطقه خلیج فارس «از همه تلاش هایی که سبب به دست آمدن آشتی ملی در افغانستان می شود، حمایت خواهد کرد.»
وی افزود: «ما بر این باوریم که آشتی ملی تنها دریچه اطمینان برای ثبات افغانستان در آینده است.»
او تأکید کرد که بحث و گفت و گو درباره این که آیا طالبان باید از لحاظ دیپلماتیک به رسمیت شناخته شوند، موضوعی بیهوده است و تأکید باید بر تعامل باشد.
طالبان هنوز از جانب هیچ یک از کشورهای عضو سازمان ملل متحد از جمله قطر به رسمیت شناخته نشده است.
یک نقش محوری
محمود عادل منعم، پژوهشگر قطری در امور بین المللی، گفت که بحران در افغانستان تأیید کرده است که قطر قادر است «کانون حل و فصل اختلافات بین المللی در همه صفوف باشد.»
او گفت: «این مسئله در نقش قطر در موضوع افغانستان قابل مشاهده بود و این امر از مذاکرات میان خود افغان ها و مذاکرات میان افغان ها و ایالات متحده آغاز شد.»
وی افزود که دوحه در نقش کنونی خود به عنوان یک میانجی دیپلماتیک خطوط ارتباط با طالبان را حفظ کرده است.
عبدالمنعم گفت که این فعالیت ها در راستای تلاش های قطر برای پیگیری دیپلماسی، گفت و گو، و کمک به جنبه های بشردوستانه عملیات بیرون بردن افراد بوده است.
او گفت که پس از سقوط کابل به دست طالبان، قطر به روند خارج کردن شهروندان همه کشورها کمک کرده و از طریق مؤسسه های قطری متخصص در زمینه مأموریت های نجات و پشتیبانی کمک های بشردوستانه ای را ارائه کرده است.
ارتش ایالات متحده روز ۸ شهریور خروج خود و انتقال هوایی نزدیک به ۱۲۴ هزار نفر از فرودگاه بین المللی کابل را تکمیل کرد.
از این تعداد ترانزیت بیش از ۵۷ هزار نفر از طریق قطر انجام شد.
ریاض العلی، تحلیلگر نظامی قطری، به المشارق گفت: «نقش قطر در افغانستان محوری و مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد.»
او گفت: «این کشور از لحاظ امنیتی و نظامی به منزله یک دریچه اطمینان عمل می کند و نمی گذارد اوضاع از کنترل خارج شود.»
وی گفت: «هدف برقراری صلح، حتی اگر شده صلح حداقلی، برای مردم افغانستان است؛ مردمی که چند دهه از بلای جنگ رنج برده اند.» او افزود که «باز نگه داشتن خطوط ارتباطی» نیز هدف دیگر است.
روابط نیرومند میان خلیج فارس و ایالات متحده
با تکمیل عملیات جا به جایی هوایی مردم ایالات متحده اعلام کرد که نمایندگی دیپلماتیک خود در افغانستان را به دوحه منتقل می کند.
چند کشور دیگر از جمله بریتانیا و هلند نیز همین اقدام را انجام دادند.
العلی گفت که طالبان کاملاً از پیوندهای راهبردی و روابط نیرومند موجود میان کشورهای خلیج فارس و ایالات متحده آگاهند.
او گفت، این بدان معناست که با اجازه دادن به مشارکت کشورهای خلیج فارس در سطحی بشردوستانه و سیاسی طالبان «در را به روی دولت آمریکا باز می گذارند تا شرایط به وضعیت گذشته بازنگردد.»
وی افزود که با این وجود، «همه چیز به تحولات روزهای آینده [از جمله] نوع دولت آینده و نوع حاکمیت، بستگی دارد.»
عبدالله العامری، افسر بازنشسته ارتش امارات، به المشارق گفت که دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس، از جمله امارات متحده عربی و بحرین نیز در تلاش ها برای کمک به غیرنظامیان افغانستان نقش بسیار مهمی را ایفا کردند.
به گفته العامری، مداخله آنها در درجه نخست از همبستگی انسانی نشأت می گیرد.
وی افزود: «تخلیه غیرنظامیانی که از شبه مرگ یا از مجازات به مناطق امن گریخته اند و ارائه غذا و کمک های بهداشتی و درمانی، یک مأموریت بشردوستانه بسیار مهم است.»
او گفت، کمک های غذایی و درمانی از سراسر افغانستان با کمبود مواجه است و سازمان های بین المللی «قادر نیستند به سرعت اقدام کنند که دلیل آن روند شتاب یافته رویدادهای سیاسی است. آنها منتظر اقدام مقامات عالیرتبه هستند.»
وی اظهار داشت: «مردم افغانستان امروز در مرکز توجه قرار ندارند و نیازمند مداخله فوری بشردوستانه برای تأمین نیازهای زندگی امروز هستند.»