ظهور قطر به عنوان قطب نمایندگی های دیپلماتیک در امور افغانستان

ایالات متحده اوایل هفته جاری اعلام کرد که نمایندگی دیپلماتیک خود در افغانستان را به قطر منتقل می کند و چند کشور دیگر نیز تصمیم گرفتند همین کار را انجام دهند. به این ترتیب جایگاه دوحه به عنوان قطب اصلی دیپلماسی در مرحله آینده، ارتقاء یافته است.

پس از تسخیر افغانستان توسط طالبان و به پایان رسیدن عملیات جا به جایی هوایی موفقیت آمیزی که بیش از ۱۲۳ هزار نفر را از آن کشور خارج کرد، بریتانیا و هلند هم گفته اند که نمایندگی های دیپلماتیک خود را به قطر انتقال خواهند داد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در نشست خبری روز سه شنبه گفت: «فصل جدیدی از تعامل ایالات متحده با افغانستان آغاز شده است.»

وی گفت: «مقر [دیپلماتیک] ما در دوحه امور دیپلماسی‌مان با افغانستان - از جمله امور کنسولی، مدیریت کمک‌های بشردوستانه، و کار با هم‌پیمانان، شرکا، و ذیفنعان منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور هماهنگ کردن تعامل‌مان و پیام دادن به طالبان - را مدیریت خواهد کرد.»

پرایس گفت، یان مک‌کاری، که به عنوان قائم مقام ریاست نمایندگی ایالات متحده در افغانستان خدمت کرده است، هدایت تیم دیپلماتیک در دوحه را بر عهده خواهد داشت.

وی گفت: «بخشی از تیم اکنون در آنجا حضور دارد. آنها سخت مشغول کار هستند.»

از جمله وظایف این تیم حفظ کانال های ارتباطی با نمایندگان طالبان در دوحه است. این کانال ها در گذشته نقش مهمی را در میزبانی مذاکرات صلح بین الافغانی ایفا کرده بودند.

پرایس گفت: «بخشی از مزیت دوحه این است که [این شهر] از دیرباز مکانی برای تعامل و دیپلماسی در مورد افغانستان، نه تنها با شرکای منطقه ای و سایر شرکایمان بلکه همچنین با دفتر سیاسی طالبان، بوده است.»

گروه طالبان روز ۲۴ مرداد به قدرت رسید، اما هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان دولت افغانستان به رسمیت نشناخته است. با این حال، بسیاری از کشورها -- از جمله قطر -- از این گروه خواسته اند که دولتی فراگیر تشکیل دهد و حقوق بشر را رعایت کند.

پرایس گفت که دفتر دوحه به عنوان بخشی از کار خود با دیگر نمایندگی های خارجی افغانستان همکاری خواهد کرد. وی تأکید کرد که «دوحه ... صحنه بسیاری از تلاش های دیپلماسی، به ویژه در مورد افغانستان، بوده و هنوز هم چنین است.»

وی افزود: «دفتر دوحه کارهایی را انجام خواهد داد که بسیار شبیه عملیات فعلی متوقف شده ما در کابل - یعنی ارائه گزارش تحولات امنیتی، سیاسی، و اقتصادی در افغانستان - خواهد بود.»

او گفت که این سازمان ضمن برقراری ارتباط با سازمان های بین المللی و غیردولتی فعال در افغانستان، از تلاش های انتقال و اسکان ایمن شهروندان آمریکایی و دیگران، از جمله افغانستانی های در معرض خطر شدید، حمایت می کند.

پرایس بر نیاز مداوم برای مشارکت گسترده تر پیرامون افغانستان، از جمله با متحدان و شرکای ایالات متحده، کشورهای مهم، و سازمان های چندجانبه، تأکید کرد.

نقش محوری قطر

قطر در سال های اخیر میزبان مذاکرات میان طالبان و ایالات متحده بوده است. این کشور همچنین نقش یک نقطه ترانزیت را برای حدود ۴۳ هزار تن از افراد تخلیه شده از افغانستان ایفا کرده است.

قطر نیز مانند امارات متحده عربی، کویت، و بحرین، به عنوان یک ایستگاه مهم منطقه ای برای پروازهای تخلیه شهروندان کشورهای غربی و همچنین مترجمان، روزنامه نگاران، و دیگر افغانستانی ها عمل کرد.

روز چهارشنبه، یک هواپیمای قطری حامل یک تیم فنی در کابل فرود آمد. قرار است این تیم موضوع ازسرگیری فعالیت های فرودگاه آن شهر پس از تسلط طالبان را مورد بحث و گفتگو قرار دهد.

سینزیا بیانکو، پژوهشگر مسائل خلیج فارس در شورای روابط خارجی اروپا، روز ۲۹ مرداد در گزارشی که توسط رسانه «الجزیره» مستقر در قطر منتشر شد، گفت: «قطر جایگاه خود را به عنوان میانجی برای برقراری ارتباط با طالبان مطرح کرده است.»

بیانکو گفت: «این اقدام به ویژه با توجه به نگاه بخش بزرگی از جامعه ریسک بالایی داشت، اما با موفقیت انجام شد.»

وی افزود: «اکنون، قطر در موقعیت مناسبی قرار دارد تا به نخستین نقطه تماس نمایندگان منطقه ای و بین المللی تبدیل شود؛ نمایندگانی که می‌خواهند بدون این که خودشان را به خطر بیاندازند، امکان تعامل با طالبان ... را بررسی کنند.»

تحلیلگران به واشنگتن پست می گویند، با این وجود قطر با احتیاط عمل می کند، چرا که «اگر در پذیرفتن حکومت بیرحم طالبان عجله کند، ممکن است شهرت خود را خدشه دار کند.» این در حالی است که قطر از طالبان خواسته است یک دولت فراگیر تشکیل دهند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، و هایکو ماس، همتای آلمانی او، روز سه شنبه نسبت به افزایش تروریسم پس از خروج آمریکا از افغانستان هشدار دادند.

آل ثانی در یک کنفرانس مطبوعاتی از طالبان خواست که با تروریسم مبارزه کنند.

وی گفت: «ما بر اهمیت همکاری برای مبارزه با تروریسم ... و نیز اهمیت همکاری طالبان در این زمینه تأکید کرده ایم.»

وی افزود: «وظیفه ما این است که همیشه از آنها بخواهیم دولتی گسترده داشته باشند که همه احزاب را شامل شود و هیچ حزبی را کنار نگذارند.»

آل ثانی در مورد مذاکرات اخیر بین قطر و حاکمان جدید افغانستان گفت: «در جریان گفتگوهای ما با طالبان، هیچ پاسخ مثبت یا منفی وجود نداشت.»

ماس در همین رابطه گفت که به نظر او «هیچ راهی» جز گفتگو با طالبان «وجود ندارد»، چرا که «ما مطلقاً نمی توانیم بی ثباتی در افغانستان را تحمل کنیم.»

وی گفت: «ما به پرسش های مربوط به شناسایی رسمی کاری نداریم، اما می خواهیم مشکلات موجود -- در مورد مردم در افغانستان، شهروندان آلمان، و همچنین کارکنان محلی که می خواهند کشور را ترک کنند -- را حل کنیم.»