گام بلند عراق برای رسیدن به عدم وابستگی به ایران در زمینه انرژی

عراق برای بهبود بخشیدن به تولید و تأمین انرژی، افزایش ظرفیت تولید داخلی، و برقراری اتصال های تازه در زمینه الکتریسیته با کشورهای همسایه اش، یعنی کویت و اردن، اقداماتی را انجام داده است.

این اقدامات برای حصول اطمینان از این که عراق می تواند انرژی پایدار را برای شهروندان خود تأمین کند، طراحی شده، و آن کشور را در موقعیت مناسبی برای تبدیل شدن به یک کریدور انرژی منطقه ای در آینده قرار داده است.

اقدامات یادشده همچنین زمینه را برای کاهش وابستگی عراق به ایران از لحاظ تأمین برق فراهم می کند. این وابستگی روندی ناخوشایند است و اخیراً مستلزم دریافت چندین دور معافیت از تحریم های آمریکا علیه ایران بوده است.

این در حالی است که از سال ۱۳۹۸ تاکنون حملات شبه نظامیان مورد حمایت ایران علیه نیروهای خارجی و عراقی، سفارت ایالات متحده در بغداد، و کاروان های عراقی حامل کالا برای نیروهای خارجی، افزایش یافته است.

در عراق، دولت از قصد خود برای افزایش اوج تولید برق به ۲۲ هزار مگاوات تا تابستان خبر داده است. این رقم ۳ هزار مگاوات بیشتر از میزان تولید سال گذشته است.

احمد موسی، سخنگوی وزارت برق، گفت که این هدف پس از تکمیل کارهای تعمیر و نگهداری و راه اندازی دوباره شماری از نیروگاه ها و واحدهای غیرفعال در عراق حاصل خواهد شد.

وی گفت که افزون بر این، ظرفیت تولید در برخی نیروگاه ها، از جمله در تأسیسات سماوه و الناصریه، افزایش خواهد یافت.

او همچنین به گشایش دو ایستگاه فرعی جدید با ظرفیت های ۴۰۰ و ۱۳۲ کیلوولت برای کاهش گلوگاه های انتقال و توزیع برق در خطوط فشار قوی و اطمینان یافتن از برقرار بودن جریان پایدار الکتریسیته اشاره کرد.

وزارت برق عراق به دنبال تنوع بخشیدن به منابع تأمین انرژی و کاهش تدریجی وابستگی خود به واردات است. از این رو، این وزارتخانه با شرکت های بین المللی برای اجرای هفت طرح سرمایه گذاری در بخش انرژی خورشیدی عراق قرارداد بسته است.

این طرح ها که در استان های واسط، بابل، مثنی، و کربلا اجرا می شوند، در مجموع ۷۵۵ مگاوات برق تولید می کنند. از این میان، بزرگترین طرح در کربلا اجرا می شود و ظرفیت آن ۳۰۰ مگاوات است.

شرکت چند ملیتی توتال فرانسه به منظور اجرای طرحی مشابه برای ارائه هزار مگاوات انرژی خورشیدی به عراق، قرارداد اولیه ای را منعقد کرده است.

عراق در نظر دارد که تا سال ۲۰۳۰ مقدار ۱۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی را به شبکه برق رسانی خود وارد کند.

تقویت اتصال منطقه ای

موسی گفت که پروژه های اتصال برق منطقه ای یکی دیگر از شاخه های فرعی است و طرح های مهمی در زمینه تبادل برق در آستانه تکمیل شدن است.

او گفت که یک خط انتقال نیرو که از شهرک بندری فاو در جنوب عراق به نیروگاه الزور در کویت متصل می شود، ۶۵ درصد تکمیل شده است. او افزود که عملیات ساخت ایستگاه فرعی فاو به پایان رسیده است.

انتظار می رود ظرفیت اتصال میان دو نیروگاه تا سال آینده در مرحله نخست به ۵۰۰ مگاوات برسد.

در همین حال، شرکت آمریکایی جنرال الکتریک در استان انبار، واقع در غرب عراق، مشغول کار روی خطوط اتصال برق با اردن و مصر است. این شرکت در این مرحله در حال مشخص کردن بهترین محل ها برای مسیر انتقال نیرو و نقاط اتصال است.

موسی گفت که انتظار می رود مرحله نخست این پروژه ظرف ۲۶ ماه تکمیل شود. به گفته او، این مرحله شامل احداث یک ایستگاه فرعی در (مرز) القائم است که به خط انتقال اردن-مصر متصل خواهد شد.

این شامل یک ظرفیت اولیه ۱۵۰ مگاواتی است که پس از تکمیل فازهای دوم و سوم این طرح، به ۹۰۰ مگاوات افزایش خواهد یافت.

موسی گفت که هدف از احداث این خطوط اتصال متقابل، وارد کردن انرژی نیست؛ بلکه هدف از آن بهره مند شدن از مبادله برق است.

او در توضیح گفت: «اتصال متقابل متکی بر ایده جبران واردات برق در دوره های اوج مصرف و شرایط اضطراری، و در عین حال صادرات تولید مازاد بر نیاز هنگام کاهش تقاضای داخلی است.»

اتصال متقابل اطمینان حاصل می کند که عراق می تواند الکتریسیته مورد نیاز شهروندان خود را به صورت پایدار تأمین کند و آن را در شرایطی قرار می دهد که در آینده به یک کوریدور انرژی منطقه ای تبدیل شود.

کاهش وابستگی به ایران

به گفته همام الشماع، اقتصاددان و کارشناس بخش انرژی، عراق در حال حاضر سالانه حدود پنج میلیارد دلار از ایران گاز و برق می خرد. او می گوید که این مقدار حدود یک سوم نیاز بخش انرژی عراق را تأمین می کند.

به گفته شرکت بریتیش پترولیوم، عراق به ازای هر هزار فوت مکعب گاز وارداتی از ایران، ۱۱.۲۳ دلار می پردازد و این رقم دو برابر بهای جهانی است.

رژیم ایران از طریق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بخش عمده درآمد حاصله از صادرات نفت را برای به اجرا درآوردن سیاست های توسعه طلبانه منطقه ای خود به وسیله نیروهای نیابتی مانند کتائب حزب الله در عراق و حزب الله در لبنان، هزینه کرده است.

عراق در تلاش بوده است که وابستگی خود به برق و گاز ایران را کاهش دهد. این کشور سال گذشته اعلام کرد که در نتیجه تلاش های انجام شده تاکنون انرژی وارداتی از ایران به میزان ۷۵ درصد کاهش یافته است.

شماع گفت که هم زمان عراق مصمم است از سرمایه گاز طبیعی خود بهره برداری کرده و میزان هدررفت گاز همراه در فرایند استخراج نفت را کاهش دهد.

عراق روزانه حدود ۷۰۰ میلیون فوت مکعب گاز همراه نفت را می سوزاند. بنا بر داده های منتشر شده در مهر ماه گذشته توسط آژانس بین المللی انرژی، این مقدار برای تأمین برق سه میلیون خانه کافی است.

در اواخر سال ۱۳۹۹، دولت مجموعه ای از طرح های بسیار بزرگ را برای جلوگیری از هدررفت و بهینه سازی بهره برداری از منابع گاز همراه نفت آغاز کرد.

از جمله این طرح ها می توان به گشایش برج تولید گاز همراه، که با ظرفیت کلی ۴۰۰ میلیون فوت مکعب استاندارد در روز بزرگترین پروژه گازی در بصره است، اشاره کرد.

همچنین قراردادی برای ساخت تأسیسات تولید گاز طبیعی در پنج میدان نفتی جنوب با شرکت توتال منعقد شد. این پنج میدان عبارتند از قرنه غربی ۲، مجنون، أرطاوی، الطوبه، و اللحیس. پیش بینی می شود که این تأسیسات در مجموع روزانه ۳۰۰ میلیون فوت مکعب گاز تولید کند.