روی آوردن داعش به برنامه‌ های کمتر شناخته ‌شده با تشدید نظارت ‌ها

طبقه گفته کارشناسان، تشدید نظارت بر شبکه های اجتماعی اصلی مبلغان داعش را بر آن داشته است تا به دنبال راه ‌های جدیدی برای ترویج ایدئولوژی افراط ‌گرای این گروه بگردند.

تمام شبکه ‌های اجتماعی اصلی (از جمله فیس ‌بوک، توئیتر، واتس ‌اپ و تلگرام) کانال‌ ها و صفحات وابسته به داعش را بسته‌ اند و این گروه را وادار کرده ‌اند برای حفظ حضور آنلاین خود به پلتفرم ‌های کمتر شناخته ‌شده روی بیاورد.

طبق اعلام «مرکز رسانه‌ های دیجیتال عراق»، کاربران وابسته به داعش طی هفته‌ های اخیر در پیام ‌رسان جدید هوپ دیده شده ‌اند و ظاهراً در تلاشند «راه گریزی برای حساب‌ های بسته ‌شده ‌شان در برنامه ‌های بسیار محبوب، پیدا کنند.»

سعید الجیاشی، متخصص رسانه ‌های امنیتی، به دیارنا گفت این موضوع نشان می‌ دهد داعش به دنبال فضاهای آنلاین جدیدی می‌ گردد تا بتواند تبلیغات خود را به دور از نظارت‌ ها انجام دهد.

او گفت «پس از اینکه هزاران مورد از حساب ‌ها و صفحات افراط‌ گرایان در فیس‌ بوک، توئیتر، واتس‌ اپ و اخیراً تلگرام بسته شد، این افراد ابتدا به «برنامه پیام ‌رسان روسی تم ‌تم روی آوردند» و اکنون از پیام ‌رسان هوپ استفاده می ‌کنند.

وی گفت که داعش با سرعت بیشتری در جستجوی شبکه های جدید است که نشان می ‌دهد این گروه برای انتشار پیام خود در شبکه های اجتماعی اصلی با مشکلاتی روبه ‌رو شده است.

وی با اشاره به اینکه داعش یک «تهدید ایدئولوژیکی» محسوب می‌ شود و تلاش‌ ها برای مهار حضور آنلاین این گروه باید ادامه یابد، افزود علی‌ رغم فشاری که داعش با آن روبه ‌روست، «همچنان می‌ تواند به فضای سایبری دسترسی داشته باشد و اخبار و نشریات خود را منتشر کند.»

اخبار قدیمی و اغراق‌ آمیز

الجیاشی ضمن اشاره به این موضوع که داعش کانال ‌هایی با اسامی مختلف دارد و همچنان نشریه «النبأ» خود را منتشر می ‌کند، گفت حضور آنلاین این گروه به مراتب بیشتر از حضور فیزیکی آن است.

اما بخش عمده مطالبی که تحت عنوان اخبار منتشر می ‌کند یا اغراق ‌آمیز است یا قدیمی.

الجیاشی گفت که بررسی محتوای آنلاین این گروه نشان می ‌دهد ۷۰ درصد آن مربوط به عملیات‌ ها و فعالیت‌ هایی است «که یا هیچ وقت انجام نشده یا در مورد آن اغراق شده و یا مدت ‌ها قبل صورت گرفته است.»

مرکز رسانه ‌های دیجیتال گفت چند کانال داعش را در پیام ‌رسان هوپ شناسایی کرده است که هزاران مشترک دارند و دست به انتشار عکس و خبر می ‌زنند. گرچه این برنامه از قابلیت گزارش دادن محتوای نامناسب برخوردار است، این کانال ‌ها هنوز بسته نشده ‌اند.

این مرکز گفت طبق نظر احمد السماوی، کارشناس شبکه های اجتماعی، یک گروه فناوری طرفدار داعش به نام «آفاق» کاربران را به استفاده از پیام ‌رسان هوپ هدایت کرده و آن را به عنوان «راهکار جایگزین امنی برای چت کردن و تبادل و انتشار مطالب رسانه ‌ای» معرفی کرده است.

وی گفت علت این موضوع این است که برنامه هوپ مکانیزم رمزگذاری کارآمدی دارد از این نظر که برای افزایش امنیت، می‌تواند آدرس آی ‌پی واقعی اشخاص را مخفی کند و داده‌ ها و درخواست‌ های اینترنتی را از طریق گره‌ ها یا سرورهای ساختگی ارسال کند.

او افزود این برنامه علاوه بر قابلیت‌ های فنی که دارد، از این لحاظ نیز مشابه تلگرام است که امکان ایجاد کانال ‌های رمزگذاری‌ شده را برای کاربران فراهم می ‌کند.

مقابله با تبلیغات داعش

عبدالسلام السامر، استاد کالج رسانه‌ های دانشگاه بغداد، به دیارنا گفت: «داعش امروز از امکان طبع و انتشار نشریات خود در شبکه های اجتماعی برخوردار نیست و آن آزادی عمل گذشته را ندارد.»

او گفت این گروه حداقل موقتاً در پیام‌ رسان هوپ «راهی برای دور زدن فشارهایی که مانع از انتقال گفتمان تبلیغاتیشان به دنبال ‌کنندگان و مخاطبانشان می ‌شود پیدا کرده اند، مخاطبانی که با عقاید وحشیانه خود قصد فریب آنها را دارند.»

السامر به نقش مهم مراکز پایش و نظارت آنلاین در سراسر جهان و شرکت ‌های سازنده برنامه‌ ها اشاره کرد که پلتفرم ‌های متعدد داعش را مسدود کرده‌ اند و فعالانه با تبلیغات آن مبارزه می‌ کنند.

او بر اهمیت مشارکت در هر گونه تلاش برای مقابله با تبلیغات داعش و جلوگیری از اقدامات آن برای «شستشوی مغزی افراد به منظور جذب نیروهای مبارز و تکمیل کادر خود و جبران تلفاتی که متحمل شده است» تأکید کرد.

هادی جلو مرعی، مدیر دیدبان آزادی‌ های مطبوعاتی عراق، به دیارنا گفت جامعه بین ‌المللی طی سال‌ های اخیر «تجربه و تخصص فراوانی» در سرکوب گفتمان افراط‌ گرایی در فضای سایبری کسب کرده است.

او گفت این دیدبان قصد دارد با ردگیری حساب ‌ها و کانال ‌های داعش در پیام‌ رسان هوپ و دیگر پلتفرم‌ های کمتر شناخته ‌شده، «با تاکتیک جدید عناصر داعش در روی آوردن به برنامه ‌های کمتر شناخته ‌شده مقابله کند.»

مرعی گفت: «داعش بخش زیادی از قدرت فیزیکی خود را از دست داده است و امروز می ‌خواهد حضور سایبریش را به هر قیمتی حفظ کند.» وی افزود اما این گروه با فشار شدیدی روبه ‌روست و تواناییش برای مخفی شدن و مانور دادن رو به تقلیل است.