ارتش مزدوران پوتین از شیوه داعش برای جذب نیرو استفاده می‌کند

ناظران می‌گویند که گروه وگنر -- یکی ارتش خصوصی که برنامه‌های ولادمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، را اجرا می‌کند -- برای جذب مزدوران در سراسر جهان به تاکتیک‌های مشابه «دولت اسلامی» (داعش) متوسل شده است.

گروه وگنر نخستین بار در سال ۲۰۱۴ در شرق اوکراین پدیدار شد. در آنجا پرسنل نظامی سابق روسیه -- که مسکو آنها را «داوطلبان» می‌خواند -- به صفوف نیروهای جدایی‌طلب هوادار روسیه پیوستند و نهایتا منجر به انضمام غیرقانونی کریمه شدند.

در آغاز این «ارتش پنهان» صفوف خود را با نظامیان سابق مطرود، اوباش، و مجرمان سابقه‌داری که در پی کسب پول و ماجراجویی بودند، پر می‌کرد؛ اما طی چند سال گذشته تاکتیک‌های این گروه تغییر کرده است.

اکنون گروه وگنر، که در همواره در راستای خواسته‌های پوتین عمل می‌کند، استخدام جوانان برای جنگیدن در مناطق آشوبزده‌ای که کرملین در آنها منافعی دارد را آغاز کرده‌اند.

در تازه‌ترین مورد، مسکو با استفاده از گروه وگنر به عنوان پیشگام این مسیر در حال ترتیب دادن یک کارزار استخدام گسترده در سوریه بوده است.

تاکتیک‌های تازه برای یک جبهه جدید

این بار برخلاف سال‌های گذشته، کارزار جذب نیرو برای استخدام شبه‌نظامیان برای جنگیدن به نفع بشار الاسد، رئیس جمهوری سوریه، اجرا نمی‌شود؛ بلکه هدف جنگیدن در تازه‌ترین خط مقدم مسکو، یعنی لیبی، است.

جوانان سوری، که اکنون به مزدوران جنگجو تبدیل شده‌اند، برای حمایت از نیروهای ارتشبد (فیلد مارشال) لیبیایی خلیفه حفتر، که از حمایت مسکو در برابر دولت به رسمیت شناخته شده بین‌المللی در طرابلس برخوردار است، اعزام می‌شوند.

جنگ داخلی سوریه از سال ۲۰۱۱ آغاز شد، بخش اعظمی از آن کشور را به ویرانه تبدیل کرده، جان بیش از ۵۰۰ هزار نفر را گرفته، و بالغ بر ۷ میلیون شهروند آن کشور را آواره کرده است.

این شرایط، وضعیتی آرمانی را برای مزدوران مسکو جهت استخدام جوانان مستاصل فراهم کرده است.

سرگرد دارن آسپانوف، یک افسر بازنشسته ارتش قزاقستان که در آلماآتی زندگی می‌کند، گفت: «آنها پول خوبی می‌پردازند، پس این فرصت بسیار خوبی برای مردان بیکار است؛ به ویژه کسانی که در تلاش برای حل مشکلات مالی و سروسامان دادن به زندگی‌شان ناکام بوده‌اند.»

یک رسانه خبری عربی به نام السویدا ۲۴ در ماه مارس گزارش داد که گروه وگنر دستمزدهای ماهانه‌ای برابر با «۱۰۰۰ دلار به داوطلبانی که از تاسیسات‌شان محافظت کنند،‌ و ۱۵۰۰ دلار به داوطلبانی که در گروه‌های رزمی در لیبی فعالیت داشته باشند» می پردازند.

این در مقایسه با آنچه در سوریه در دسترس آنها است، یک درآمد هنگفت محسوب می‌شود.

بنا بر برخی گزارش‌ها، درآمد ماهانه سربازان معمولی سوری در حدود ۳۰ دلار است، این در حالی است که درآمد ماهانه ارائه شده به گروه‌های شبه‌نظامی مرتبط با رژیم -- که برخی از آنها توسط سپاه پاسداران ایران حمایت می‌شوند -- بین ۵۰ تا ۱۰۰ دلار است.

پیروی از الگوی «دولت اسلامی»

آسپانوف گفت که شیوه‌های به کار رفته توسط گروه وگنر برای استخدام نیرو شباهت‌های بسیاری به روش‌های داعش دارد که از آن جمله می‌تواند به استفاده از پول برای فریب دادن افراد نیازمند و جذب آنها و یافتن جوانان آسیب‌پذیر از طریق اینترنت اشاره کرد.

در وهله اول، تمایل به ماجراجویی و سراب رسیدن به آرمان‌شهر دو رکن اصلی استخدام نیرو توسط داعش بود. اما پس از فروپاشی «خلافت» داعش در ماه مارس سال ۲۰۱۹ این گروه -- همانند وگنر-- برای جذب نیرو، به استفاده از استیصال اقتصادی افراد روی آورده است.

این تاکتیک اخیرا در ترکیه نیز مشاهده شده است؛ استخدام کنندگان داعش تلاش می‌کنند از پیامدهای ناگوار اقتصادی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا برای هدف قرار دادن کارگران مهاجر ترکمنستانی در ترکیه بهره‌برداری کنند.

استخدام کنندگان داعش به این مهاجران و بیکار «شغل‌هایی» با درآمد ماهانه ۱۰۰۰ دلار، به علاوه ۱۰۰۰ دلار پاداش استخدام، پیشنهاد می‌دهند.

استخدام‌کنندگان مراقب هستند که جزئیات این به اصطلاح «فرصت‌های شغلی مسالمت‌آمیز» را آشکار نکنند و تاکید دارند که آنها هیچ ارتباطی با جنگ ندارند.

معمولا -- همان‌گونه که بارها و بارها طی سال‌هایی که داعش بخش‌های بزرگی از عراق و سوریه را تحت کنترل داشت، دیده شده است -- این نیروهای استخدام شده مستاصل بلافاصله به خطوط مقدم اعزام می‌شوند تا رودرروی آن شرایط مرگبار قرار بگیرند.

گروه وگنر و همپیمانان آن نیز در این رابطه همین روش را در پیش گرفتند.

به گزارش السویدا ۲۴، اوایل سال جاری در یک تلاش و همکاری مشترک بین گروه وگنر و حزب ملی جوانان سوریه - که یک سازمان رسمی است و به نمایندگی در رژیم ارسد فعالیت می‌کند - در حدود ۳۵ جوان سوری جذب یک گروه شبه‌نظامی شدند.

این نیروهای استخدام شده بلافاصله و بدون پشت سر گذاشتن هر گونه آموزش، برای جنگیدن با مخالفان دولت به خطوط مقدم اعزام شدند.

بنا بر این گزارش، در همان روز اول از مجموع ۳۵ جنگجوی استخدام شده، دست کم ۱۰ نفر کشته و بسیاری دیگر زخمی یا ناپدید شدند که این نشان می‌دهد استخدام‌شدگان در واقع حکم «گوشت دم توپ» را داشتند.

در همین حال، از آن جا که این گروه شبه‌نظامی با هیچ نهاد رسمی ارتباطی ندارد، خانواده‌های قربانیان به رغم وعده‌های داده شده توسط فرماندهان گروه وگنر و همپیمانان‌شان هیچ گونه غرامتی هم دریافت نکردند.

بدون هر گونه پیامد و پاسخگویی

عادل عثمانبتوف،‌ یک تحلیلگر و استاد امور بین‌الملل ساکن بیشکک، گفت که گروه وگنر می‌تواند وظایف اطلاعاتی و نظامی که مسکو قادر به انجام آن نیست را اجرا کند.

او گفت که شرکت‌های نظامی خصوصی مانند مانند وگنر «نیروهای مسلح معمولی که تحت قوانین بین‌المللی قرار داشته باشند، نیستند و حکومت‌های سازمان‌دهنده آنها مسئولیتی در قبال اقدامات‌شان ندارند.»

دویچه‌وله در سال ۲۰۱۸ گزارش داد که قوانین بین‌المللی و همچنین قوانین روسیه استخدام نیروهای مزدور را ممنوع می‌دانند. اما مجلس دومای روسیه و همین طور وزارت خارجه آن کشور پیشنهاد قانونی کردن شرکت‌های نظامی خصوصی در روسیه را مطرح کرده‌اند.

این ایده هنوز به چند دلیل به قانون تبدیل نشده است. مسئولان همچنان نسبت به ایجاد یک ارتباط مشخص میان کرملین و نیروهای مزدور تردید دارند و نیز نمی‌خواهند به گروه‌های مسلح غیررسمی اجازه دهند که به جنبش‌های اجتماعی قانونی تبدیل شوند.

مقامات روسیه وجود گروه وگنر را تکذیب می‌کنند، اما در عین حال اذعان دارند که ممکن است اتباع روسیه به طور شخصی [و نه رسمی] در درگیری‌های خارج از آن کشور مشارکت داشته باشند.

یوگنی پریگوژین، یک تاجر اهل سنت‌پیترزبورگ و همپیمان پوتین، که از طریق امضای قراردادهای هنگفت با ارتش و دولت روسیه ثروت هنگفتی را در کسب‌وکار تهیه و توزیع عمده غذا به دست آورده است،‌ به عنوان تامین کننده مالی گروه وگنر شناخته می‌شود.

این تامین مالی خصوصی موجب می‌شود که کرملین بتواند زیر پوششی با قابلیت انکار کردن، منافع خود را پیش برده و جنگ دوگانه خود را اجرا کند.

عثمانوف، افسر بازنشسته ارتش قزاقستان، گفت که گروه وگنر در کشورهایی که کرملین در آنها منافع راهبردی و ژئوپولوتیکی دارد، عملیات نظامی اجرا می‌کند. مسکو همچنین از جنگجویان در مناطقی مانند آفریقا، که می‌تواند در آنها پروژه‌های بخش انرژی را اجرا کند، استفاده می‌کند.

او گفت: «اگر کشوری که روسیه در آن منافعی داشته باشد و آن را شریک خود بداند، شروع به انجام کاری کند که با منافع ژئوپولتیک مسکو تناقض داشته باشد،‌ آن وقت ممکن ست این میهمانان ناخوانده در آنجا ظاهر شوند.»

در لیبی، ورود خیل کثیر مزدوران سوری، که تحت حمایت گروه وگنر به آنجا آورده شده‌اند، ساکنان محلی را به تدریج نگران کرده است؛ به ویژه آن که ممکن است بسیاری از آنها به ویروس کرونا آلوده و به بیماری کووید-۱۹ مبتلا باشند.

صحنه‌های مشابهی نیز در بسیاری از نقط درگیری دیگر در سراسر جهان که مسکو خواهان نفوذ در آنها است،‌ روی می‌دهند که از آن جمله می‌تواند به جمهوری آفریقای مرکزی، سودان، ونزوئلا، و غیره اشاره کرد.

همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ ضربه بسیار شدیدتری را به کشورهایی که پیش از آن اقتصاد ضعیف داشته‌اند، وارد کرده است. در نتیجه نرخ بیکاری به شدت افزایش یافته است و این درست همان چیزی است که گروه وگنر می‌خواهد.

[کنات آلتین‌بایف، از آلماآتی، در تهیه این گزارش مشارکت کرده است.]