اسماعیل قاآنی: جانشین وفادار به میراث ویرانگر سلیمانی

فرمانده جدید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اسماعیل قاآنی، چهره ای شناخته شده حتی در بین خود ایرانی ها نبود.

برخلاف قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین این نیرو که در حمله آمریکا در روز جمعه گذشته (3 ژانویه) در بغداد کشته شد، حضور قاآنی در رسانه ها نادرو کم بوده و گفته شده که ویژگی فرهمندی او از پیشینی اش کمتر است.

با این وجود، انتظار می رود که قاآنی به جای تغییر در طرحهای توسعه طلبانه نیروی قدس در منطقه، به تداوم آنها ادامه بدهد.

قاآنی که پیش از این معاون فرماندهی نیروی قدس بود، از سوی آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم بلافاصله پس از کشته شدن سلیمانی، به عنوان جانشین اومعرفی شد.

خامنه ای با انتصاب قاآنی گفت،« دستورات دقیقا همان طور باقی می مانند»، دستورات مربوط به نیروی قدس که به طور چشمگیری مسئول عملیات برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (آی آر جی سی) است و آنرا به صورت یک بازیکن کلیدی در عراق، لبنان، سوریه و یمن درآورده است.

قاآنی که در شهر مشهد در ایران متولد شده، در میانه 60 سالگی است و از ابتدای جوانی به خاطر وفاداری به و دفاع از انقلاب ایران که رژیم شاه را در سال 1979 سرنگون کرد، شناخته شده است.

اززمان آغاز جنگ ایران و عراق در سال 1980، وظائف نظامی زیادی به او محول شده که از فرماندهی لشکر 21 امام رضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز و سپس به فرماندهی لشکر پنجم نصر منصوب شد.

زیاد السنجری روزنامه نگار به دیارنا گفت که شرکت در جنگ ایران و عراق به قاآنی تجربه نظامی گسترده ای داد، اما او برخلاف پیشینی اش سلیمانی، از حضور چندانی در رسانه ها یا مانند سلیمانی از نفوذ فرهمندی برخوردار نبود.

او همچنین فاقد همان شبکه گسترده از ارتباطات بیرون و درون ایران مانند سلیمانی است و با وجودی که در بین رهبران رژیم به خوبی شناخته شده و از مقام و نفوذ برخوردار است ولی کمتر مورد توجه همگان بوده است.

از پایان جنگ، وظائف قاآنی در مقام فرماندهی سپاه چهارم انصار، متمرکز بر فعالیتهای ایران در افغانستان، پاکستان و آسیای مرکزی بوده است.

به گفته السنجری، سلیمانی در عین حال بر تقویت نیروهای نیابتی ایران در خاورمیانه، به ویژه در لبنان و سوریه، متمرکز بود.

قاآنی پیش از آنکه سلیمانی او را به عنوان معاون فرماندهی نیروی قدس درست پیش از جنگ ژوئیه 2006 در لبنان بین حزب الله و نیروهای اسرائیلی منصوب کند، مدت کوتاهی مقام نایب رییس اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عهده داشت.

نقش قاآنی در جنگ های منطقه ای

قاآنی نقش عمده ای در تغذیه جنگ ها و بحران ها در خاورمیانه ایفاء کرده است.

با آغاز جنگ سوریه در سال 2011، او با نقشی که در تشکیل تیپ فاطمیون در سال 2014 ایفاء کرد، به رییس جمهوری بشار الاسد، یکی از متحدین راهبردی ایران کمک کرد تا بر سر قدرت باقی بماند.

تیپ فاطمیون یک گروه شبه نظامی مورد حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که متشکل از رزمندگان افغان است که در کنار نیروهای الاسد می جنگند.

السنجری گفت که قاآنی که در بین همکارانش به حاج اسماعیل معروف است، یکی از تندروترین رهبران ایران و از خشن ترین مدافعین انقلاب ایران است.

طی خیزش دانشجویی 1999 در تهران، قاآنی یکی از 24 فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که به رییس جمهور محمد خاتمی نامه نوشت. در این نامه نوشته شده بود که اگر خاتمی، قیام دانشجویی را سرکوب نکند، سپاه اینکار را خواهد کرد و تهدید به کودتا علیه او کرده بودند.

انتصاب او به مقام فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بلافاصله پس از مرگ سلیمانی،« نشان از آن دارد که رژیم ایران به ادامه سیاستهای خصمانه تمایل دارد و مایل به تغییر رفتار خود نیست.»

السنجری افزود،« [رژیم] می خواهد دخالتهای خود در امور کشورهای دیگر را افزایش بدهد و همچنان از شبه نظامیان تروریست حمایت به عمل بیاورد.»

او گفت که قاآنی که زبان عربی را به روانی صحبت نمی کند،« با تمام قدرت به کوشش خواهد کرد تا راهی را که پیشینی اش هموار کرده بپیماید و وفاداری مطلق خود را به رژیم ایران و برنامه های آن ثابت کند.»

علی آلفونه، عضو ارشد موسسه کشورهای عرب خلیج در واشنگتن، به خبرگزاری فرانسه گفت که احتمال دارد تحت رهبری قاآنی،« به جای تغییر در نیروی قدس، بیشتر تداوم راه پیشین ادامه یابد.»

اما وی افزود،« مشکل است که از قاآنی که یک دیوان سالار است انتظار داشته باشیم که رهبری فرهمند پیشینی خود را تقلید کند و رهرو او باشد.»