ایران با نقض مفاد توافق نامه اتمی جامعه بین المللی را به چالش می کشد

در شرایطی که رهبران بین المللی تصمیم ایران برای نقض مفاد توافق نامه را محکوم کردند، آنتونیو گوترس، دبیرکل سازمان ملل متحد روز دوشنبه (1 ژوئیه) مصرانه از ایران خواست تا به تعهدات این کشور در توافق نامه اتمی متعهد بماند و اختلاف ها را از مسیر یک مکانیسم حل و فصل کند.

«آژانس بین المللی انرژی اتمی» روز دوشنبه تایید کرد سطح ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از سطحی بالاتر رفته است که در توافق نامه اتمی سال 2015 مقرر شده بود. به این توافق نامه اتمی «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) گفته می شد.

سازمان دیده بان انرژی اتمی سازمان ملل متحد تایید کرد کل ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از محدوده 300 کیلوگرم و سطحی که در مورد آن توافق شده بود، فراتر رفته است.

استفان دوژاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد گفت «مسئله حیاتی و مهم این است که این مسئله هم همچون دیگر مسائل مربوط به اجرای طرح از مسیر مکانیسم هایی که در برجام معین شده اند، حل و فصل شود».

دوژاریک گفت گوترس ایران را تشویق کرده است «تا به اجرای همه تعهدهای مربوط به برنامه اتمی این کشور که در برجام ذکر شده اند، ادامه دهد».

توافق نامه اتمی روز 2 آوریل 2015 در شهر لوزان سوئیس و با حضور نماینده های چین، روسیه، فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایالات متحده امضا شد و ایالات متحده سال گذشته به طور یک جانبه از تعهد به این توافق نامه عقب نشینی کرد.

واکنش بین المللی

کاخ سفید روز دوشنبه هشدار داد «ایالات متحده و متحدان آن هرگز اجازه نخواهند داد ایران سلاح های اتمی تولید کند». دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده گفت ایران با افزایش سطح ذخایر اورانیوم غنی شده کشور «با آتش بازی می کند».

کاخ سفید با انتشار بیانیه ای اعلام کرد «حداکثر فشار بر حکومت ایران وارد خواهد داشت تا رهبران این کشور رفتار خود را تغییر دهند». در بخش دیگری از این بیانیه آمده «اجازه دادن به ایران برای غنی سازی اورانیوم در هر سطحی در مفاد توافق نامه اتمی ایران اشتباه بوده است».

در این بیانیه تاکید شده است «ما باید استاندارد عدم گسترش سلاح های کشتارجمعی برای عدم اجازه به ایران برای غنی سازی (اورانیوم) را بار دیگر اجرا کنیم، امری که پیشینه طولانی دارد».

جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا گفت لندن «عمیقا نگران» است، وی مصرانه از ایران خواست تا «به اجرای مفاد توافق نامه بازگردد»، این در حالی است که امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه از ایران خواست تا ذخایر اورانیوم غنی شده کشور را «در اسرع وقت» کاهش دهد.

مکرون گفت نسبت به تصمیم تهران برای عبور از سطح مقرر شده در توافق نامه سال 2015 «ابراز نگرانی کرده است» و از ایران خواسته است تا «بلافاصله با لغو این تصمیم، از هر گونه اقدام دیگری که تعهدات اتمی را تضعیف خواهد کرد، خودداری کند».

مکرون گفت طی روزهای آتی به همکاری خود ادامه خواهد داد تا برای رویارویی های بین ایران و ایالات متحده راهکاری بیابد تا تهران «به طور کامل به تعهدات خود احترام بگذارد و کماکان بتواند از مزایای اقتصادی این توافق نامه اتمی بهره ببرد».

روسیه روز سه شنبه مصرانه از ایران خواست تا تسلیم احساسات نشود و به جای آن به توافق نامه های اتمی خود متعهد بماند.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت «ما از همکاران ایرانی خود می خواهیم تا خویشتنداری به خرج دهند، تحت هیچ شرایطی تسلیم احساسات نشوند و به مفاد کلیدی برجام و توافق نامه محافظت های آژانس بین المللی انرژی اتمی و پروتکل الحاقی این توافق نامه متعهد بماند».

«پیامدهای جدی»

فتحی السید، پژوهشگر امور ایران در «مرکز الشرق برای مطالعات منطقه ای و راهبردی» می گوید تهران با اعلام این خبر که از سطح تولید ذخایر اورانیوم غنی شده فراتر رفته است، جامعه بین المللی را به چالش می کشد.

او در گفتگو با المشارق گفت این تصمیم احتمالا پیامدهای جدی به همراه خواهد داشت و مردم ایران بزرگترین بازنده های آن خواهند بود.

السید تاکید کرد «ایران با اعلام این خبر که سطح تولید اورانیوم غنی شده را از سطوحی افزایش داده است که در مورد آن توافق شده بود، گویی پیمان اتمی بین المللی را نقض کرده است».

او افزود با این کار گوی توافق نامه «از نظر قانونی و حقوقی تعلیق شده است. این امر اعمال تحریم های سازمان ملل متحد را احیا خواهد کرد که اجرای آن ها پس از امضای توافق نامه متوقف شده بودند».

السید گفت «مردم ایران بزرگترین بازنده های سیاست های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند، به ویژه از این نظر که در آینده نزدیک تحریم ها تشدید خواهند شد».

وی افزود «علاوه بر شرایط حاکم، سایه جنگ نیز بر منطقه سایه افکنده است و زندگی روزمره را دشوارتر خواهد کرد». او به شرایط اقتصادی بسیار نامساعد، نرخ بیکاری بالا، تورم و بدهی دولتی در ایران اشاره کرد».

السید گفت «در همین ضمن، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به جای حمایت از مردم (ایران) و کاهش درد و رنج و فشارهای سنگین روی دوش آن ها، کماکان با اختصاص مبالغ هنگفت به گروه های مسلح وابسته به خود، برنامه نظامی این گروه را توسعه می دهد».