تحلیلگران می گویند که تهدید ایران برای بستن تنگه هرمز فقط لفاظی است

ایران درروز سه شنبه (4 سپتامبر) اعلام کرد که پایانه اصلی صادرات نفت را از خلیج به خلیج عمان انتقال می دهد، دراقدامی که کارشناسان نظامی به عنوان «تهدید مستقیم» به امنیت حمل ونقل در تنگه هرمز توصیف می کنند.

رئیس جمهور حسن روحانی گفت که صادرات از پیش از پایانه جزیره خارک درعمق خلیج به بندر جاسک در خلیج عمان آغاز شده است و این انتقال تا پایان دوره اش در سال 2021 تکمیل خواهد شد.

سرلشکر منصور الشهری کارشناس نظامی که از ارتش سعودی بازنشسته شده است گفت که این اقدام «یک تهدید مستقیم برای امنیت آبراه بین المللی کشتیرانی در تنگه هرمز است».

او گفت که تعلیق فعالیت صادرات نفت ایران «یعنی این که هرتهدید یا رویداد امنیتی که علیه تانکرهای نفتکش و تأسیسات نفتی [درتنگه هرمز] وارد شود از تأسیسات نفتی ایران و فعالیت صادرات نفت ایران دور خواهد بود.»

او گفت: «بنا بر این فقط به کشورهای خلیج آسیب خواهد رسید.»

دستکاری در نفت خلیج

الشهری گفت که صادرات نفت بخش بزرگی از اقتصاد کشورهای خلیج را تشکیل می دهد و اشاره کرد که یک سوم محموله نفتی جهان به طور روزانه از تنگه هرمز می گذرد.

او گفت که شاید نقل مکان یا تهدید انتقال عملیات صادرات نفت بوسیله ایران بربهای نفت جهانی اثر بگذارد که احتمال دارد با اعلام ازسرگیری صادرات از یک بندردیگر با بهای افزایش یافته از شرایط بهره برداری کند.

او گفت: «بسته شدن این تنگه به دلیل هرگونه مداخله نظامی ایران به کشورهای خلیج آسیب خواهد زد. اما احتمال این رویداد بسیار اندک است زیرا بر امنیت استراتژیک جهانی و نه فقط امنیت خلیج اثرگذارخواهد بود.»

الشهری گفت: «شاید ایران ثبات را با چند عملیات جزئی تهدید کند که در منطقه تنش ایجاد خواهد کرد.»

او گفت که این نکته بخشی از تلاشها برای وارد آوردن فشار بر کشورهای منطقه و قراردادن عملیات امنیتی آنها در وضعیت تنش خواهد بود.

او اشاره کرد که اما «سخنرانی تازه روحانی تبلیغات معمول ایرانی ها است» که در پی ابراز تهدید و تشدید وضعیت و نشان دادن دولت ایران به عنوان قویترین کشوری است که می تواند اوضاع را کنترل کند.

تهدیدها فقط لفاظی است

درهمین حال کارشناسان می گویند که تازه ترین اعلام ایران که «کنترل کامل» خلیج و تنگه هرمز را دارد تنها لفاظی است و هیچ اساسی درواقعیت ندارد.

به دنبال این اعلام تمرینهای نیروی دریایی ایران در خلیج دراوایل ماه اوت و در ادامه تهدیدی درماه ژوئیه بوسیله رئیس جمهور روحانی که چنین درک شد که این آبراه حیاتی حمل نفت بسته خواهد شد آغاز شد.

براساس گزارشهای مختلف رسانه ای ژنرال علیرضا تنگسیری فرمانده تازه منصوب شده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (آی آر جی سی) درروز 27 اوت اعلام کرد که ایران کنترل کامل خلیج و تنگه هرمز را دردست دارد.

عدنان الحمیری تحلیلگر سیاسی یمنی به المشارق گفت: «اظهارات فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران چهار روز پس از انتصابش اعلام شد.»

او گفت که این بیانات «تهدید روشنی» نیست بلکه با هدف تأکید براین نکته بود که ایران «کنترل تنگه هرمز را با نیروهای بین المللی سهیم است و می تواند آن را ببندد درحالی که درواقع قادربه انجام این کار نیست.»

جمیزماتیس وزیر دفاع ایالات متحده درروز 28 اوت گفت که تهدید ایران برای بستن کشترانی در تنگه هرمز فقط «لفاظی» است.

ژنرال جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک ایالات متحده گفت: «برای دهه ها نیروهای ما درخلیج مستقربوده اند تا آزادی دریانوردی تضمین شود و ما به این کار ادامه می دهیم.»

طرح ایران موفق نخواهد شد

فاتح السید پژوهشگر مرکز مطالعات منطقه ای و استراتژیک خاورمیانه که درامور ایران تخصص دارد گفت که تصمیم ایران برای انتقال پایانه اصلی صادرات نفت یک تلاش مأیوسانه «برای حفظ میزان خاصی از صادرات نفت» است.

او به المشارق گفت: «اما موفقیت طرح تازه بسیار محدود خواهد بود.»

او گفت که این اقدام فقط با «تصمیم جامعه جهانی برای مجازات ایران به خاطر کارهایی است که صلح و امنیت جهانی را تهدید می کند» و اشاره کرد «کشورهای بسیار معدودی به معامله نفتی با ایران ادامه خواهند داد.»

او گفت: «گزارشهای منتشر شده بوسیله شرکتهای بیمه بین المللی یک اجماع کامل درمورد رکود سفارشها برای واردات نفت ایران را تأیید می کند و خود آن شرکتها دربیمه کردن آن محموله ها خطر نمی کنند.»

السید گفت که پیش ازآن که تحریمها علیه ایران در ماه نوامبر اجرایی شود، کشورهای اروپایی از پیش کاهش تدریجی صادرات نفت از ایران را آغاز کرده اند و همین طور شرکتهای بسیار بزرگ نفتی جهان.

او گفت که تنها چیزی که برای ایران مانده است «به کارگیری روشهای قدیمی صادرات نفت آن به صورت قاچاق است و بندر تازه برای این فعالیت محوری خواهد بود.»

السید افزود: «ایران همچنین ازروابط دوطرفه با کشورهایی خاص برای انتقال محموله های نفت به بازارجهانی و معامله با شرکتهایی خواهد بود که نیازهای مختلف آن را تأمین خواهد کرد.»

او گفت که اما آن مقادیر بسیار محدود خواهد بود و افزود که ائتلافهای اصلی ایران و مقادیر موجود نفت شناخته شده است بنا بر این هر افزایشی درانتقال نفت ایران بدون شک آشکار خواهد شد.

اقدامهای پیشگیرانه

عادل الشجاع تحلیلگر سیاسی از یمن به المشارق گفت که به رغم تهدیدهای گذشته، ایران نمی تواند به تنهایی تنگه هرمز را ببندد.

او گفت که تازه ترین تهدیدهای آن فقط یک نقشه برای «فشار بر کشورهای خلیج و عربستان سعودی به شکل خاص است.»

او توضیح داد: «نزدیک به 40 درصد از نفت جهان از تنگه هرمز می گذرد بنا بر این تهدید برای بستن آن چه واقعی باشد یا نه، بر فعالیت بازار اثر می گذارد.»

الشجاع گفت که ایران علاوه بر تحریکات لفظی همچنین در پی بی ثبات کردن خلیج با مسلح کردن گروه های نیابتی اش در کشورهایی مانند بحرین و یمن است.

ناخدا بیل اوربان سخنگوی مرکز فرماندهی در یک اعلامیه روز دوم اوت گفت که ایالات متحده «از افزایش» عملیات دریایی ایران درخلیج، تنگه هرمز و خیلج عمان آگاهی دارد.

اوربان گفت: «ما ازنزدیک بر آن نظارت داریم و به کار با شرکای خودمان ادامه می دهیم تا دریانوری و جریان آزاد تجارت در آبراه های بین المللی تضمین شود.»