جنبش حسم مصر: یک سال خون ریزی

از زمانی که جنبش شبه نظامی حسم در صحنه مصر پدیدار شد، و مسئولیت حملات مرگباری را به عهده گرفت که طی آن 17 تن از پرسنل ارتش و پلیس کشته و شماری از خودروهای زرهی و سایر اموال حکومتی منهدم شدند، یک سال گذشته است.

اما نیروهای مصری این گروه را به دقت تحت نظر دارند و اعضای آن را شکار و شماری از عوامل گروه را در یک سری از عملیات اخیر به هلاکت رساندند.

یک سال پس از بنیان گذاری این گروه که روز 16 ژوئیه 2016 بود، حسم عملیات خصمانه ای را علیه پرسنل ارتش و پلیس مصر و حملات به چهره های دینی انجام داده است.

براساس اسناد منتشره از سوی دفتر دادستانی عالی امنیت ملی، حسم از زمان آغاز فعالیت خود، علاوه بر انهدام 17 دستگاه خودروی پلیس و زره پوش، 17 تن از پرسنل ارتش و پلیس را کشته و 56 نفر دیگر را زخمی کرده است.

آغازی خشونت بار

حسم نخستین حمله خود را در مناطق روستایی استان فیوم و یک روز پس از اعلام تأسیس خود با ترور محمود عبدالحمید رئیس پلیس طامیه که ریاست اداره آگاهی محلی را به عهده داشت، انجام داد.

براساس تحقیقات انجام شده از سوی اداره دادستانی عالی امنیت ملی، دو سرباز همراه عبدالحمید از این حمله جان سالم به در بردند.

محمود نصر خبرنگار مصری که مسائل امنیتی را پوشش می دهد گفت: «نخستین عملیات این جنبش، بین سازمان های امنیتی چندان طنین انداز نشد، این سازمان ها در آن زمان تهدید جدی حسم را تشخیص ندادند.»

او به المشارق گفت که مقام های مصری در ابتدا، توانایی های این جنبش نوظهور را در سازماندهی و مسلح کردن خود، دستِ کم گرفتند.

او گفت: «حسم نخستین عملیات خود را تنها یک آغاز ساده می دانست، این جنبش در کمتر از دو ماه بعد با دومین عملیات خود در روز 5 اوت یک تلاش برای ترور علی جمعه مفتی اعظم پیشین سازمان های امنیتی را غافلگیر کرد.»

نصر گفت که جنبش حسم در حملات بعدی خود، تاکتیک هایی مانند انفجار بمب های دست ساز در پست های بازرسی امنیتی و درگیری مسلحانه با نیروهای ارتش و پلیس در سیناء و سایر استان های مصر را به کار بست.

وی گفت که این جنبش برای حمله به کاروان های نظامی از خودروهای بمب گذاری شده استفاده کرده و جنگجویانی که آنها را «شاهین» می خواند برای درگیری های مسلحانه با پرسنل امنیتی، آموزش داده است.

حسم در تازه ترین حمله خود، روز 7 ژوئیه، به جان ابراهیم العزازی، افسر اداره امنیت ملی در مقابل درب خانه اش در استان قلیوبیه سوء قصد کرد.

منابع مالی و دستگاه عملیاتی

براساس تحقیقات انجام شده از سوی دفاتر دادستان نظامی و دادستان عمومی، این جنبش از سوی چهره های مصری در تبعید و درون کشور که با رژیم کنونی مخالف هستند، تأمین مالی می شود.

تحقیقات نشان داده که بین حسم و لواء الثوره، گروهی که در تاریخ 21 اکتبر 2016 بنیان گذاری شد، هماهنگی وجود دارد و هر دو گروه از یک منبع مالی تأمین می شوند.

نخستین عملیات لواء الثوره حمله ای بود که در استان قلیوبیه انجام شد و طی آن هفت سرباز مصری کشته شدند، در حالی که مشهورترین حمله آن ترور سرهنگ عادل رجایی افسر برجسته مصری بود.

سازمان امنیت ملی مصر در پی دریافت اطلاعات جاسوسی درباره فعالیت ها، جابجایی ها و مشارکت حسم در عملیات تروریستی، به تازگی شمار زیادی از عوامل آن را در سرزمین اصلی مصر دستگیر کرده است.

سرلشکر محسن حفظی، دستیار پیشین وزیر کشور به المشارق گفت: «ارتش مصر به مخفیگاههای این جنبش هجوم برد و توانست شمار زیادی از عوامل آن را به هلاکت برساند.»

حفظی گفت: «ارتش توانست فعالیت های این جنبش را مهار کند.»

پس از این سرکوب، عوامل حسم برای مدت زیادی عملیات خود را متوقف کردند، و با ترور العزازی در این ماه، فعالیت خود را از سر گرفتند.

سرلشکر ثروت النصیری، مشاور دانشکده نظامی ناصر گفت که عوامل حسم «برای جنگ های چریکی که براساس تاکتیک های جنگ و گریز و انجام حملات غافلگیرانه علیه نیروهای ارتش و پلیس است، در خارج از کشور آموزش دیده اند.»

او به المشارق گفت که عملیات تجسسی گسترده ای پیش از انجام حمله صورت می گیرد.

وی گفت: «این جنبش برای چندین بار شناسایی محل مورد هدف و برای آشنایی با خیابان هایی که می توانند برای انجام حمله غافلگیرانه استفاده شوند و خیابان های دیگری که می توانند از طریق آنها به سرعت از محل حادثه بگریزند، به عوامل جاسوسی و اطلاعاتی خود که برای سازمان های امنیتی شناخته شده هستند، تکیه می کند.»

او افزود که این عوامل برای استفاده از سلاحهای سبک آموزش دیده اند.

مهار و سرکوبی حسم

در ماه سپتامبر 2016، سازمان های امنیتی رائد محمد عویس، نخستین مظنون حسم، را سه ماه پس از بنیان گذاری این جنبش دستگیر کردند و دادستان او را متهم به مشارکت در قتل عبدالحمید کرد.

دستگیری سه مظنون که در ترور جمعه شرکت کرده بودند و دو تن دیگر که در تلاش برای ترور معاون دادستان کل زکریا عبدالعزیز دست داشتند، به سرعت به شمار دستگیر شدگان افزود.

سرلشکر عبداللطیف البدینی، دستیار پیشین وزیر کشور به المشارق گفت که در حال حاضر «شمار کل مظنونین دستگیر شده به اتهام عضویت در این جنبش به 140 تن می رسد، و آنها همگی در دادگاه نظامی محاکمه می شوند.»

براساس گزارش منتشره روز سه شنبه (18 ژوئیه)، در عین حال، نیروهای مصری به حمله به این گروه ادامه می دهند، سه تن از عوامل حسم در تیراندازی روز 20 ژوئیه در اسکندریه کشته شدند، یکی از اعضای ارشد حسم در تیراندازی روز 11 ژوئیه در فیوم کشته شد، و دو تن از اعضای ارشد این گروه در حالی که سعی داشتند به مخفی گاه جدیدی در پیرامون قاهره بروند به دام افتاده و کشته شدند.