دندان طمع ایران در عمق بدنه اقتصادی سوریه فرو رفته است

سوریه و ایران، به هدف توسعه مناسبات اقتصادی در زمینه های کشاورزی، دامپروری، صنایع و نفت اواسط ماه ژانویه 5 توافق نامه امضا کردند و ایران با امضا موافقت نامه دیگری اجازه خواهد یافت تا اپراتور شبکه مویال در سوریه باشد.

کارشناس های اقتصادی در گفتگو با المشارق تاکید می کنند قراردادهای بازرگانی و تجاری تهران و دمشق پدیده جدیدی نیستند اما با توجه به جایگاه ضعیف سوریه این قراردادهای اقتصادی به طور آشکارا به نفع ایران هستند و برای پشتیبانی از بلندپروازی های توسعه طلبانه آن در این کشور عقد می شوند.

ویولت غزال البلعه، سردبیر ارشد اخبار اقتصادی عرب با اشاره به گزارش مرکز مطالعات راهبردی و پژوهشی روابط 2015، گفت که پیشینه مناسبات اقتصادی بین ایران و سوریه «به دوران حکومت پهلوی در ایران بازمی گردد و اولین توافق نامه اقتصادی بین دو کشور ژوییه 1974 امضا شد.»

او گفت که ایران براساس توافق نامه آن سال یک وام 150 میلیون داری به سوریه دارد و رقمی بالغ بر 50 میلیون دلار در پروژه های کشاورزی و صنعتی در این کشور سرمایه گذاری کرد.

او افزود: «بعد از استقرار جمهوری اسلامی در ایران و پیامدهای حاصل از اولین جنگ با عراق، روابط اقتصادی به بهانه نزدیکی روابط سیاسی بین حکومت های ایران و سوریه توسعه پیدا کرد.»

وی گفت که ایران متعهد شد تا به ازای واردات سالی 300,000 تا 400,000 تن فسفات در سال از سوریه، سالی حدود 9 میلیون تن نفت به سوریه صادر کند و بعد از به قدرت رسیدن بشار الاسد در سوریه، حجم سرمایه گذاری های ایران در این کشور سوریه افزایش پیدا کرد.

او افزود براساس ارزیابی دولت سوریه، سطح سرمایه گذاری ایران در سال 2006 در سوریه «بیش از 400 میلیون بود» و دو کشور در سال 2006 از طرح هایی به ارزش 10 میلیارد دلار برای توسعه پروژه های ایرانی در سوریه تا سال 2012 خبر دادند.

او گفت که ارزش خدمات مهندسی و فنی که ایران تا سال 2010 برای سوریه تامین کرد به 2.2 میلیارد دلار بالغ شد و دو کشور در همان سال توافق کرد تا با سرمایه اولیه 30 میلیون دلاری بانک صادرات ایران و سوریه را تاسیس کنند.

اتکای سوریه بیشتر می شود

البلعه گفت که وقوع جنگ و درگیری در سوریه مناسبات بازرگانی و اقتصادی بین تهران و دمشق را متحول کرد و سوریه به ایران بیشتر متکی شد.

وی گفت: «انقلاب سوریه به تهران انگیزه قوی ژئوپلیتیکی داد تا مناسبات اقتصادی و بازرگانی خود با این کشور را تقویت کند، امری که بخشی از پروژه ایران و نمایانگر بلندپروزای برای شکل گیری بلوک اقتصادی ایرانی - مدیترانه ای بود».

البلعه گفت که دمشق در سال 2013 شاهد بود که درآمدهای کشور در مقایسه با سال 2010 تا سقف 50 درصد کاهش پیدا کرده است، درگیری های مسلحانه و تحریم های اقتصادی و نیز کاهش درآمدهای مالیاتی بخش خصوصی سبب شده بود که درآمدهای نفتی دمشق تا 90 درصد افت کند و در نهایت دمشق در سال 2013 از ایران 1 میلیارد دلار وام گرفت.

دمشق در همان سال وام دومی به ارزش 3.6 میلیارد دلار (از تهران) گرفت که به واردات فرآورده اهای نفتی اختصاص داده شد و به پایان دادن به افت شدید ارزش نرخ پوند سوریه در برابر دلار کمک کرد.

وی افزود: «رشد فزاینده نفوذ اقتصادی ایران در سوریه بر هیچ کس مخفی نیست.» او تاکید کرد: «پورتفولیوی سرمایه گذاری ایران توسعه پیدا کرده و هم اکنون بخش های نفت و املاک و مستغلات نیز در آن گنجانده شده اند.»

البلعه گفت که همکاری سرمایه گذاری در این سطح محدود نمی شود و شامل دو خط دریایی مستقیم با سوریه نیز هستند تا بر حجم تبادلات بازرگانی و تجاری تاثیر مستقیم بیشتر بگذارد.

او گفت: «به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی اقتصادی قابل توجه سوریه، تهران قصد دارد تا گاز طبیعی خود را به مدیترانه شرقی و از آن جا به جنوب شرق اروپا صادر کند.»

او گفت که با این وجود، گرچه خط لوله گاز به عراق کشیده شد اما تداوم جنگ سوریه مانع اجرای پروژه خط لوله گاز در سوریه شده است.

بلندپروازی های ژئوپلیتیکی ایران

آنتوان فرح، سردبیر اقتصادی روزنامه الجمهوریه چاپ لبنان گفت: «برهمگان روشن است که ایران در سوریه بلندپروازی هایی دارد و برای کسب منافعی تلاش می کند که از جنبه اقتصادی فراتر می روند.»

او گفت: «در محور یکپارچه ای که ایران تلاش می کند از طریق عناصر خود در منطقه، چه از طریق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (آی آر جی سی) و یا با استفاده از حزب الله مستقر کند، سوریه فقط یک محور ارتباطی است.»

او افزود: «سوریه در زنجیره محور ارتباط ژئوپلیتیکی مهمی محسوب می شود».

فرح گفت که حکومت ایران برای مداخله در سوریه سه هدف دارد.

وی گفت: «هدف اول کسب منافع اقتصادی برای جبران خسارت ها و هزینه هایی است که به دلیل حمایت از حکومت سوریه در جنگ این کشور متحمل شده است.»

او افزود هدف دوم «تحکیم موضع خود در سوریه در مقام یک قدرت خارجی است که بر هم پیمان های حکومت (اسد) برتری دارد»، در حالی که هدف سوم تهران پشتیبانی اقتصادی از دولت سوریه و نیز حمایت سیاسی و نظامی از طریق جناح های وابسته به ایران در خاک سوریه است.

جاسم عجاقه، کارشناس اقتصادی در گفتگو با المشارق گفت: «سرمایه گذاری های ایران به معنای واقعی جنبه اقتصادی ندارند». او خاطرنشان کرد این سرمایه گذاری ها ابعاد سیاسی دارند که به هدف تامین منافع جمعیت شیعه در سوریه انجام شده اند.

او گفت که ایران در سطحی که تمایل دارد توانایی سرمایه گذاری در سوریه را ندارد چون اقتصاد این کشور قوی نیست و باید برای خود هم سرمایه گذاری جذب کند.

عجاقه گفت که اقتصاد ایران شرایط دشواری را پشت سر می گذارد فقدان شفافیت در مورد نتیجه شرایط سوریه و تداوم جنگ و درگیری مانع بلندپروازی های ایران برای سرمایه گذاری می شود.