زنان برای فرار از داعش مسیرهای طولانی را از الرقه به لبنان طی می کنند

با نزدیک شدن نیروهای آزادی بخش به شهر الرقه سوریه، ده ها خانواده سوری تبار اهل حومه الرقه تصمیم گرفتند تا روستای خود را ترک کرده و با طی سفری طولانی و پرمخاطره از کنترل «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) فرار کنند.

بیشتر خانواده ها که گروه های شامل زنان، کودکان و افراد سالمند هستند عازم لبنان می شوند که آنجا می توانند در اردوگاه های موقتی قب الیاس و در منازل اقوام و فامیل خود در جبل لبنان اقامت کنند.

زنانی که با المشارق گفتگو کردند گفتند بعد از این که شرایط زندگی غیرقابل تحمل شده بود دیگر به جز فرار به روستاهای العجاجیه در محله الجرنیه که حدود 100 کیلومتری شهر الرقه و الطرکه نزدیکی الطبقه بود نداشتند.

آن ها گفتند که برای پیوستن به همسرانشان در لبنان مبالغ هنگفتی پول دادند و همراه قاچاقچی هایی که نمی شناختند ساعت های طولانی در مسیرهای ناهموار کوهستانی را در حالی طی کردند که در طی راه همواره در وحشت رویارویی با عناصر داعش به سر می بردند.

زهیه محمد، دختر دو ساله و فاطمه مادر شوهر بیمارش از جمله ساکنان الطرکه بودند که در شهر مزرعه یشوع در لبنان اسکان گزیدند که همسر خانم محمد در آن نجاری می کند.

او به المشارق گفت: «بعد از این که داعش وارد الرقه شد و کنترل کامل همه نقاط مختلف منطقه را به دست گرفت، همسرم یک سال پیش موفق شد به لبنان فرار کند بنابراین من با مادر همسرم و دخترم در منطقه ماندیم.»

او گفت: «ما تحت قوانین و مقررات داعش روزگار گذراندیم، شرایطی که عناصر این گروه مدارس و اداره های پلیس را به پایگاه های خود بدل کردند. من به ندرت منزل را ترک می کردم بنابراین مورد آزار و اذیت قرار نگرفتم و کشتار و شکنجه ساکنان شهر را که اغلب رخ می دادند، به چشم ندیدم».

او گفت که بسیج نظامی اخیر و افزایش حمله های هوایی که مواضع داعش در منطقه را هدف قرار می دادند مجبورشان کرد تا «برای ترک منطقه تلاش جدی به کار بگیرند.»

محمد گفت که همسرم «اصرار کرد که منطقه را ترک کنیم» اما کار خیلی سختی بود چون خانواده باید مطمئن می شدند که به سلامت به لبنان می رسند.

یک سفر پرمخاطره

محمد گفت که حدود 20 خانواده جمع شدند «و ما هفته آخر اکتبر جمع شدیم و برای سفری دل به دریا زدیم که بسیار خطرناک بود، سفری که با سوار شدن در یک کامیونی شروع شد که ما را به سمت مناطق کوهستانی برد».

او گفت: «ما بعد از یک استراحت کوتاه، با وجود خستگی مفرطی که پیر و جوان را از پای می اندازد، مجبور بودیم ساعت ها زیر نور ماه راه برویم».

وی گفت سفر از الطرکه به دمشق از مسیر القامشلي چهار روز طول کشید.

او گفت: «ما برای این که از چشم داعش دور باشیم به ناچار از جاده های کوهستانی گذر کردیم. اما زمانی که خود را برای گذشتن از یک جاده کوهستانی آماده می کردیم، با 5 عنصر داعش روبرو شدیم. قاچاقچی با آن ها هم صحبت کرد و آن ها هم با صدای بلند گفتند به سرزمین های مملو از فساد و هرزگی کوچ کنید، و بعد هم به راه خود ادامه دادند».

محمد می گوید چهار قاچاقچی به نوبت این گروه را همراهی کردند.

وی افزود: «آخرین قاچاقچی ما را به نزدیکترین نقطه به القامشلي رساند و به ما گفت (بقیه راه را) تنهایی طی کنید.»

او گفت که از القامشلي به دمشق پرواز کردند و از دمشق به گذرگاه مرزی المصنع سفر کردند که همسرش آنجا در انتظار او بود.

محمد گفت: «ما امروز به دور از سرکوب داعش و مشکلاتی روزگار می گذرانیم که به زودی برای شهر ما به ارمغان خواهد آورد».

جاده کوهستانی ناهموار

عایشه الجاسم همراه سه کودک و دیگر اقوام خود اواسط ماه اکتبر از محله الجرنیه در روستای العجاجیه استان الرقه به مقصد لبنان فرار کرد.

او به المشارق گفت: «شرایط امنیتی حاکم بر منطقه و این واقعیت که داعش روستای ما را محاصره و مردم ما را سرکوب کرده بود باعث شد که ما فرار کنیم. همسرم در لبنان است و پدر و مادرم در شهر منبیج زندگی می کنند. زمانی که خبر رسید که آزادسازی الرقه نزدیک است، همسرم خیلی اصرار کرد که شهر را ترک کنیم».

او گفت: «این سفر از جلوی در منزلم با یک تاکسی شروع شد که ما را به شهر الرقه برد. راننده به عناصر (داعش) مستقر در ایست های بازرسی که پشت سر می گذاشتیم می گفت ما آمده ایم که در شهر زندگی کنیم.»

او گفت که ما بعد از این که دستمزد راننده تاکسی را دادیم، یک قاچاقچی ما را به سد تشرین منتقل کرد و از آن جا ده ها خانواده دیگر به ما پیوستند که آن ها هم قصد فرار داشتند.

الجاسم در بخش دیگری از گفتگوی خود گفت در قسمت دوم سفر باید از مسیرهای ناهموار کوهستانی عبور می کردیم که بخصوص برای فرزندان 3، 4 و 5 ساله ام بسیار دشوار بود.

آن ها بعد از یک سفر سه روزه به حومه دمشق رسیدند و از آن جا از مسیر دره بقاع به لبنان سفر کردند که همسر او به استقبالشان آمده بود.

آن ها سپس به اردوگاه موقتی قب الیاس نقل مکان کردند و هم اکنون در چادر روزگار می گذرانند.

الجاسم گفت که شرایط زندگی در العجاجیه «بسیار دشوار شده بود و ما مجبور بودیم فرار کنیم». او افزود مقاومت و پشتکار خانواده اش نتیجه داشت.

فرار از داعش

زینب الجاسم هم همراه 5 فرزندش هفته اول نوامبر از العجاجیه به لبنان آمده است. زینب فامیل عایشه الجاسم است و با هم در یک چادر مشترک روزگار می گذرانند.

او به المشارق گفت: «ما باید آنجا را ترک می کردیم. به این دلیل تصمیم گرفتیم لبنان بیاییم که برادرم و خانواده اش این جا زندگی می کنند و من همسرم مرحوم شده است. خیلی ها به من توصیه کردند که به پناهگاه های نزدیک مرز ترکیه بروم که کمک های امدادی می دهند اما من تصمیم گرفتم لبنان بیایم چون می خواستم خانواده ام امنیت داشته باشند».

او گفت: «سفر ما بسیار خطرناک و دشوار بود. بارها از ترس عناصر داعش مخفی می شدیم. از مناطق کوهستانی بالا می رفتیم و دو شب هم در بیابان های خطرناک خوابیدیم. ما شب ها راه می رفتیم و روزها استراحت می کردیم.»

آن ها بعد از این که همراه فرزندانش به دمشق رسیدند سوار تاکسی شدند و با تاکسی وارد لبنان شدند و در اردوگاه دره بقاع اسکان کردند.

همه کسانی که در این گفتگو با المشارق شرکت کردند گفتند ساکنان الرقه تحت حاکمیت داعش در ترس و وحشت روزگار می گذرانند و خانه ها و یا روستاهایشان را ترک نمی کنند. آن ها می گویند دیگر منابع غذایی رو به اتمام هستند و مردم نگران واکنش داعش هستند که بعد از تنگ تر شدن حلقه محاصره دور گروه نشان خواهد داد.

تعداد زیادی از ساکنان شهر به فرار فکر می کنند و تعداد زیادی از خانواده های دیگر هم دور از چشم داعش در بیابان ها روزگار می گذرانند.